PDF - Wolne Lektury

More documents

Recommendations

Info

począł rozmawiać ze Zbyszkiem, który z uśmiechem spoglądał na jego potężny kord, nie mniejszy od dwuręcznych niemieckich brzeszczotów. — Wiǳę — rzekł z powagą — że cudujesz się nad moim mieczem: wieǳ przeto, że synody¹⁰⁷⁸ zezwalają duchownym na miecze, a nawet na balisty¹⁰⁷⁹ i katapulty w podróży — my zasie jesteśmy w podróży. Wreszcie gdy Ojciec Święty mieczów i czerwonych szat księżom zabraniał, to pewnikiem myślał o luǳiach niskiego stanu, ślachcica bowiem Bóg stworzył do broni, i kto by mu chciał ją odjąć, ten by się odwiecznym Jego wyrokom przeciwiał. — Wiǳiałem księcia mazowieckiego Henryka, który się w szrankach¹⁰⁸⁰ potykał — odrzekł Zbyszko. — Nie to mu się też gani, że się potykał — odpowieǳiał, podnosząc w górę palec opat — ale to, że się ożenił, i do tego nieszczęśliwie, albowiem ��r��car�a�¹⁰⁸¹ i ��a�¹⁰⁸² wziął ��r��¹⁰⁸³ — która, jak mówią, �acc��¹⁰⁸⁴ od młodości a��ra�a�¹⁰⁸⁵, a do tego i a��ra¹⁰⁸⁶ była, z czego też nic dobrego wypaść nie mogło. Tu aż zatrzymał konia i począł nauczać z większą jeszcze powagą: — Kto-li bo masz się żenić, czyli ��r��¹⁰⁸⁷ wybierać, masz baczyć, aby była bogoboj- na, dobrych obyczajów, gospodarna i ochędożna¹⁰⁸⁸, co wszystko, oprócz Ojców Kościoła, jeszcze ci i pewien pogański mędrzec imieniem Seneka¹⁰⁸⁹ poleca. A jakoż uznasz, iżeś dobrze utrafił, jeśli nie znasz gniazda, z którego towarzyszkę dozgonną wybierasz? Albowiem — inny mędrzec Pański powiada: �� ca�� a�� ar��r�¹⁰⁹⁰� Jaki wół, taka i skóra, jaka mać, taka i córa… Z czego bierz, grzeszny człowiecze, tę naukę, abyś nie w dalekości, ale w pobliżu żony szukał, bo jeśli złą i �yjowną¹⁰⁹¹ dostaniesz, nieraz na nią zapłaczesz, jako płakał oto filozof, gdy mu swarliwa niewiasta a��a� ��r��a�¹⁰⁹² na głowę w gniewie wylała. — �� a�c��a �a�c��r�� a��¹⁰⁹³! — zagrzmieli jednym głosem wędrowni klerycy, którzy odpowiadając tak zawsze opatowi, nie barǳo baczyli, czy odpowiadają do sensu. Wszyscy słuchali w wielkim skupieniu słów opata, ǳiwiąc się jego wymowie i biegłości w Piśmie, on zaś nie mówił rzekomo wprost do Zbyszka, owszem, więcej zwracał się do Zycha i Jagienki, jakby szczególnie ich chciał zbudować. Jagienka jednak pojęła widocznie, o co choǳi, gdyż spoglądała pilnie spod swoich długich rzęs na chłopaka, który namarszczył brew i spuścił głowę niby głęboko rozważając to, co słyszał. Po chwili orszak ruszył dalej, ale w milczeniu; dopiero gdy już Krześnię było widać, zmacał się opat po pasie, obrócił go ku przodowi, tak aby łatwo było chwycić za rękojeść korda, i rzekł: — A stary Wilk z Brzozowej pewnie z dobrym pocztem przyjeǳie. — Pewnie — potwierǳił Zych — ale coś tam słuǳy gadali, że zachorzał. — A jeden z moich kleryków słyszał, że ma na nas nastąpić¹⁰⁹⁴ przed gospodą po kościele. — Nie uczyniłby on tego bez zapowieǳi i zwłaszcza po mszy świętej. — Niech mu tam Bóg ześle upamiętanie. Ja wojny z nikim nie szukam i krzywdy cierpliwie znoszę. Tu obejrzał się na swoich szpylmanów i rzekł: ¹⁰⁷⁸�y�� — zebranie duchowieństwa i świeckich, podejmujące decyzje w sprawach kościelnych. ¹⁰⁷⁹�a��a — roǳaj broni miotającej. ¹⁰⁸⁰�zra�� — ogroǳenie placu, na którym odbywał się turniej, przenośnie: sam turniej. ¹⁰⁸¹��r��car�a (łac.) — kobieta lekkich obyczajów; tu B lp. ��r��car�a�: kobietę lekkich obyczajów. ¹⁰⁸²��a (łac.) — pĳaczka; tu B. lp. ��a�: pĳaczkę. ¹⁰⁸³��r (łac.) — kobieta; tu B. lp ��r��: kobietę. ¹⁰⁸⁴�acc�� — rzymski bóg wina; tu B. lp. �acc��: Bachusa. ¹⁰⁸⁵a��r�, a��rar� (łac.) — czcić, szanować; tu 3.os. lp cz.przesz. a��ra�a�: czciła. ¹⁰⁸⁶a��ra (łac.) — cuǳołożnica. ¹⁰⁸⁷��r (łac.) — żona; tu B.lp. ��r��: żonę. ¹⁰⁸⁸�c��ż�y (daw.) — porządny, umiejący utrzymać porządek. ¹⁰⁸⁹��a — Lucjusz Anneusz Seneka Młodszy (ok. 4 p.n.e.–65 n.e.), rzym. filozof stoicki, autor wielu tekstów moralistycznych. ¹⁰⁹⁰�� ca�� a�� ar��r� (łac.) — niedaleko pada jabłko od jabłoni. ¹⁰⁹¹�ry��y — chętny do zalotów. ¹⁰⁹²a��a� ��r��a� (łac.) — brudną wodę. ¹⁰⁹³�� a�c��a �a�c��r�� a�� (łac.) — na wieki wieków, amen. ¹⁰⁹⁴�a�� a �� (daw.) — zaatakować kogoś. �� Krzyżacy� �� r��zy 114 Grzech Kobieta
— Nie wydobywać mi mieczów i pamiętać, żeście duchowni słuǳy, a dopiero gdyby tamci pierwsi wydobyli, to w nich! Zbyszko zaś, jadąc wedle Jagienki, wypytywał ją ze swej strony o sprawy, o które mu głównie choǳiło. — Cztana i młodego Wilka zastaniem niechybnie w Krześni — mówił. — Pokażesz mi ich z daleka, abym wieǳiał, którzy są. — Dobrze, Zbyszku — odrzekła Jagienka. — Przed kościołem i po kościele zapewne cię oni spotykają. Coże wówczas robią? — Służą mi, jako umieją. — Nie będą ci ǳiś służyli, rozumiesz? A ona odrzekła znów niemal z pokorą: — Dobrze, Zbyszku. Dalszą rozmowę przerwał im głos drewnianych kołatek, gdyż w Krześni nie było jeszcze ǳwonów. Po chwili dojechali. Z tłumów czekających na mszę przed kościołem wysunęli się natychmiast młody Wilk i Cztan z Rogowa, lecz Zbyszko uprzeǳił ich, zeskoczył z konia, nim zdołali dobiec, i chwyciwszy pod boki Jagienkę, zsaǳił ją z siodła, po czym wziął za rękę i spoglądając na nich wyzywająco, prowaǳił do kościoła. W przedsionku kościelnym czekał ich nowy zawód. Obaj pospieszyli do kropielni- cy¹⁰⁹⁵ i obaj zanurzywszy w nią ręce wyciągnęli je do ǳiewczyny. Lecz to samo uczynił Zbyszko, ona zaś dotknęła jego palców, a następnie przeżegnała się i z nim razem weszła do kościoła. Wtedy nie tylko młody Wilk, ale i Cztan z Rogowa, chociaż miał rozum miałki¹⁰⁹⁶, domyślił się, iż to wszystko było uczynione umyślnie, i obydwóch ogarnął gniew tak ǳiki, że aż włosy poczęły się im jeżyć pod pątlikami¹⁰⁹⁷. Zachowali zaledwie tyle przytomności, że w gniewie nie chcieli, bojąc się kary boskiej, wchoǳić do kościoła; natomiast Wilk wypadł z przedsionka i leciał jak szalony przez cmentarz mięǳy drzewami, sam nie wieǳąc dokąd. Cztan leciał za nim także nie wieǳąc, w jakim to czyni celu. Zatrzymali się aż w rogu parkanu, gǳie leżały wielkie kamienie przygotowane pod fundamenta ǳwonnicy, którą miano stawiać w Krześni. Tam Wilk, chcąc spęǳić złość, która burzyła mu się aż pod szyję w piersiach, chwycił za jeden z głazów i jął nim potrząsać ze wszystkich sił, co wiǳąc Cztan chwycił go także i po chwili poczęli obaj toczyć go ze wściekłością przez cały cmentarz, aż ku wrotom kościelnym. Luǳie patrzyli na nich ze zǳiwieniem mniemając, że uczynili ślub jakowyś i że w ten sposób chcą się do budowy ǳwonnicy przyczynić. Lecz im wysiłek ów ulżył znacznie, tak że oprzytomnieli obaj, stali tylko blaǳi z natężenia, sapiąc i spoglądając na się niepewnym wzrokiem. Milczenie przerwał pierwszy Cztan z Rogowa. — No i co? — spytał. — A co?—odpowieǳiał Wilk. — Zaraz-li go napadniem? — Jakoże w kościele bęǳiesz napadał? — Nie w kościele, jeno¹⁰⁹⁸ po mszy. — Z Zychem jest — i z opatem. A toś zabaczył, co mówił Zych, że niech-li się zdarzy bitka, obydwóch ze Zgorzelic wyżenie¹⁰⁹⁹. Gdyby nie to, byłbym ci dawno żebra połomił¹¹⁰⁰. — Albo ja tobie! — odparł Cztan, ściskając swe potężne pięści. I oczy poczęły im się skrzyć złowrogo, lecz wnet pomiarkowali obaj, że teraz więcej im potrzeba zgody niż kiedykolwiek. Nieraz już oni bili się z sobą, lecz zawsze jednali się po bitce, bo chociaż rozǳielała ich miłość do Jagienki, jednak żyć bez siebie nie mogli i tęsknili jeden do drugiego zawsze. Obecnie zaś mieli wspólnego wroga i czuli obaj, że jest to wróg okrutnie niebezpieczny. ¹⁰⁹⁵�r��ca — zbiornik na wodę święconą, umieszczany w przedsionku kościoła. ¹⁰⁹⁶��a�� — tu: pozbawiony większej wartości. ¹⁰⁹⁷�� — siatka do podtrzymywania włosów. ¹⁰⁹⁸�� (daw.) — tylko. ¹⁰⁹⁹�yż�� (daw.) — wygnać. ¹¹⁰⁰�� — ǳiś popr.: połamał. �� Krzyżacy� �� r��zy 115 Obyczaje Cmentarz, Gniew
Page 2 and 3:
HENRYK SIENKIEWICZ Krzyżacy¹ Ta l
Page 4 and 5:
— Pewnie, że w Krakowie ostanę,
Page 6 and 7:
— Nuże, powiadajcie! Sławiliśc
Page 8 and 9:
— Był ci on pustelnikiem — odp
Page 10 and 11:
— I mazowieckich panien siła¹¹
Page 12 and 13:
Ona zaś wzięła przed się lutni
Page 14 and 15:
A przetowłosa¹⁵⁶ Danusia pods
Page 16 and 17:
A zakonnicy nie okazali też zǳiwi
Page 18 and 19:
— Ej, dębowe to jakieś chłopy!
Page 20 and 21:
Na to uśmiechnął się z kolei Ma
Page 22 and 23:
wielkim ołtarzu łatwo było o dar
Page 24 and 25:
Maćko temu się nie sprzeciwi, a P
Page 26 and 27:
Księżna wyciągnęła drżące ze
Page 28 and 29:
— Na psa urok! — odrzekła Ofka
Page 30 and 31:
szlachcic znakomitego rodu i pan mo
Page 32 and 33:
Powałę z twarzą tak dumną jak n
Page 34 and 35:
Słysząc to, wszyscy wpadli w wiel
Page 36 and 37:
Powała zaś spytał tymczasem Mać
Page 38 and 39:
żową³⁵⁷. Sam Witold, chocia
Page 40 and 41:
z innymi do kościoła, nieco zanie
Page 42 and 43:
granicą lekarzem, nie zapowiadał
Page 44 and 45:
świeccy dygnitarze i rycerze. Ksi
Page 46 and 47:
— Mięǳy prawǳiwymi chrześcĳa
Page 48 and 49:
Zbyszkowi przemknęło przez myśl,
Page 50 and 51:
ślubować, ile ma roków⁴⁸¹.
Page 52 and 53:
Usłyszawszy to Zbyszko, chociaż s
Page 54 and 55:
— A co tam na dworze? — Pogoda
Page 56 and 57:
��
Page 58 and 59:
Wtem o goǳinie trzynastej z połud
Page 60 and 61:
Danusia, ani Powała z Taczewa, kt
Page 62 and 63:
— A księżna Anna jeszcze też j
Page 64 and 65: po to, by miał wolę pojechać sob
Page 66 and 67: które chcąc okazać swoje współ
Page 68 and 69: a słyszeli o jego mocy i Niemcy, z
Page 70 and 71: zyść przyniosła im owa walka na
Page 72 and 73: I skoczywszy ku nim, począł ich o
Page 74 and 75: twie utracił⁶⁷⁶, że się po
Page 76 and 77: — Chytry jest, bo innych łupi, a
Page 78 and 79: I wyszedł. ��
Page 80 and 81: I na myśl o tym zdejmował go żal
Page 82 and 83: Jedna bieda z drugą biedą Na rozs
Page 84 and 85: — Albo to Edyga głupi. Wieǳiał
Page 86 and 87: nią zdajcie i niech was głowa o n
Page 88 and 89: — Do domu okrutny szmat drogi…
Page 90 and 91: W przednich izbach były też w pob
Page 92 and 93: od Jagienki bił po prostu blask zd
Page 94 and 95: — Jak nie bęǳiesz mógł, to si
Page 96 and 97: — A Cztan? Jagienka poczęła si
Page 98 and 99: nadejść, a następnie o Danusi, k
Page 100 and 101: tak wielką wǳięczność dla niej
Page 102 and 103: — To ja wam powiem — rzekł Zby
Page 104 and 105: — Naszej krzywdy przecie byście
Page 106 and 107: — O wa! — odpowieǳiał Zbyszko
Page 108 and 109: — Jak mi Bóg miły, takem już s
Page 110 and 111: Tak to oni ze sobą rozmawiali, gdy
Page 112 and 113: — Nie szpylmany my już ni goliar
Page 116 and 117: Po chwili Cztan spytał: — Co rob
Page 118 and 119: tak być może i że gdy zdarza si
Page 120 and 121: Na to przedłużyła się Maćkowi
Page 122 and 123: — Nie byłoby tego, gdybym był s
Page 124 and 125: I pomiarkowawszy, co w prędkości
Page 126 and 127: Aż wreszcie przestraszył się owy
Page 128 and 129: Czech uśmiechnął się jak roztro
Page 130 and 131: przyszłe, ale nie myślcie, panie,
Page 132 and 133: Aż dopiero po powrocie do gospody
Page 134 and 135: — Nie szczeka moja cnota, jako tw
Page 136 and 137: kuszę naciągał. Przestał nawet
Page 138 and 139: czasie nożem żgnąć¹²⁷⁴, k
Page 140 and 141: — Bo też to jest obcy obyczaj, a
Page 142 and 143: przechoǳiły w olbrzymią puszczę
Page 144 and 145: — Jakbyście wieǳieli — odrzek
Page 146 and 147: Wówczas spojrzała po luǳiach i s
Page 148 and 149: I znowu umilkł ze szczęścia i ze
Page 150 and 151: De Lorche, lubo¹³⁴⁸ wezwany p
Page 152 and 153: drzew mężny pan de Lorche i pochy
Page 154 and 155: Pana de Lorche opanowała też pod
Page 156 and 157: — A śmierć Majnegera musi być
Page 158 and 159: A Hugo de Danveld przyskoczył niem
Page 160 and 161: Po czym przymrużył oczy, jakby ch
Page 162 and 163: wielkim męstwem i podejmowany wsz
Page 164 and 165:
— Słuchajcie: bęǳie powód do
Page 166 and 167:
— Jużci prawda — rzekł ksią
Page 168 and 169:
— Tak myślę, że powinności ry
Page 170 and 171:
z własnymi ǳiećmi. Przyszło jej
Page 172 and 173:
A Danuśka podniosła się od kolan
Page 174 and 175:
ǳiewczyna też do spowieǳi w barw
Page 176 and 177:
— Miły Jezu! ma-li tak być po
Page 178 and 179:
przywǳiania pancerza i hełmu, a w
Page 180 and 181:
że Maćko nie bęǳie długo krzyw
Page 182 and 183:
zostali w mieście, owi zaś jechal
Page 184 and 185:
— Nie wiecie, czyj zaś? — Luǳ
Page 186 and 187:
w konie najlepsze, kazał im jecha
Page 188 and 189:
I poszli do Juranda. W izbie gorąc
Page 190 and 191:
jednocześnie nie tracił naǳiei,
Page 192 and 193:
A Jurand począł powtarzać jakim
Page 194 and 195:
��
Page 196 and 197:
— Bo gdyby mieli przyczynę do po
Page 198 and 199:
o Danusi, że nie umiał na nic inn
Page 200 and 201:
— Prawda jest — rzekł Jurand
Page 202 and 203:
Po czym oboje skłonili się Jurand
Page 204 and 205:
To rzekłszy, chłop począł „za
Page 206 and 207:
I naǳieja ogarniała go coraz pot
Page 208 and 209:
zmierziło¹⁷³⁴ mu się czeka
Page 210:
Rankiem gruby, brodaty knecht niemi
show all

PDF - Wolne Lektury

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?