PDF - Wolne Lektury

More documents

Recommendations

Info

Jedna bieda z drugą biedą Na rozstaju w taniec idą… Hoc! hoc! hoc! Na cóż im się taniec przyda? Dobry taniec, chociaż bieda… Hoc! hoc! hoc! Zdumiał się usłyszawszy taką odpowiedź Zbyszko; a tymczasem pieśń ustała, ale ten sam głos spytał: — A jak się ta ma stary Maćko? Dycha jeszcze? Maćko przypodniósł się na wozie i rzekł: — Dla Boga, to jacyś swoi! Zbyszko zaś ruszył koniem naprzód: — Kto o Maćka pyta? — A somsiad⁷³¹, Zych ze Zgorzelic. Już z tyǳień jadę za wami i rozpytuję luǳi po droǳe. — Rety! Stryjku! Zych ze Zgorzelic tu jest! — zawołał Zbyszko. I poczęli się witać radośnie, Zych bowiem był istotnie ich sąsiadem, a do tego człowiekiem dobrym i powszechnie lubionym dla wielkiej wesołości. — No, jak się macie? pytał, potrząsając dłoń Maćka. — Hoc jeszcze, czyli już nie hoc! — Hej, już nie hoc! — odrzekł Maćko. — Ale rad was wiǳę. Miły Boże, to jakbym już był w Bogdańcu! — A co wam jest, bo jak słyszałem, to was Niemce postrzelili? — Postrzelili psubraty! Żeleźce⁷³² mi się mięǳy żebrami ostało… — Bójcie się Boga! No i co? A próbowaliście niedźwieǳiego sadła się napić? — Wiǳicie! — rzekł Zbyszko — każdy niedźwieǳie sadło rai⁷³³. Byle do Bogdańca. Zara pójdę na noc z toporem po barcie⁷³⁴. — Może Jagienka bęǳie miała, a nie, to poślę pytać. — Jaka Jagienka? Waszej przecie było Małgochna? — spytał Maćko. — Oo! co ta Małgochna! Na święty Michał bęǳie trzecia jesień, jak Małgochna na księżej gruǳi⁷³⁵. Zaǳierżysta⁷³⁶ była baba — Panie, świeć nad jej duszą! — Ale Jagienka po niej poszła, jeno⁷³⁷ że młoda… …Za dołami świeci górka, Jaka mać taka i córka… Hoc! hoc! …A Małgochnie gadałem: Nie leź na sosnę, kiedy ci pięćǳiesiąt roków⁷³⁸. Nieprawda! Śmierć Wlazła. A to gałąź się ułomiła⁷³⁹ i buch! To powiadam wam, że aż ǳiurę w ziemi wybiła, ale też we trzy dni puściła ostatnią parę. — Panie, świeć jej! — rzekł Maćko. — Pamiętam, pamiętam… kiedy to się w boki wzięła, a poczęła cudować, to się parobcy w siano chowali. Ale do gospodarki była sprawna! I z sosny jej się zleciało?… Wiǳicie luǳie!… — Zleciała jak szyszka na zimę… Oj, był �asunek⁷⁴⁰. Wiecie? po pogrzebie tom się tak z żałości upił, że trzy dni nie mogli mnie dobuǳić. Myśleli, żem się też wykopyrtnął. A com się potem napłakał, to byście cebrem nie wynieśli! Ale do gospodarstwa i Jagienka sprawna. Wszystko to teraz na jej głowie. ⁷³¹��a� — ǳiś popr.: sąsiad. ⁷³²ż��c� (daw.) — grot. ⁷³³ra�� (daw.) — zalecać. ⁷³⁴�ar� — wydrążony w drzewie ul dla leśnych pszczół. ⁷³⁵�a ��ż�� r�� — nie żyje (dosł.: leży w ziemi koło kościoła). ⁷³⁶za��rzy��y — charakterny. ⁷³⁷�� (daw.) — tylko. ⁷³⁸r�� (gw.) — lat. ⁷³⁹�� (gw.) — złamać. ⁷⁴⁰�ra�� (daw.) — smutek. �� Krzyżacy� �� r��zy 82 Śpiew
— Ledwie że ją pamiętam. Nie większa była, kiedym wyjeżdżał, jak toporzysko⁷⁴¹. Pod koniem mogła przejść głową o brzuch nie zawaǳiwszy. Ba! dawno to już i musiała wyrosnąć. — Na świętą Agnieszkę skończyła piętnaście lat; alem jej też już blisko rok nie wiǳiał. — A cóż się z wami ǳiało? Skąd wracacie? — Z wojny. Albo to mi niewola majęcy Jagienkę w domu sieǳieć? Maćko, chociaż chory, na wzmiankę o wojnie nadstawił ciekawie uszu i zapytał: -– Byliście może z kniaziem Witoldem⁷⁴² pod Worsklą⁷⁴³? — A byłem — odrzekł wesoło Zych ze Zgorzelic. — No, Pan Bóg mu nie poszczęścił: ponieśliśmy klęskę od Edygi⁷⁴⁴ okrutną. Naprzód konie nam wystrzelali. Tatar ci nie uderzy wręcz jako rycerz chrześcĳański, jeno z łuków z daleka szyje. Ty na niego obces⁷⁴⁵, to ci się umknie i znów szyje. Róbże z nim, co chcesz! Bo wiǳicie, w naszym wojsku chełpili się rycerze bez pomiarkowania i gadali tak: „Kopĳ nawet nie bęǳiemy pochylać ni mieczów dobywać, jeno na kopytach to robactwo rozniesiem”. Tak to oni się chwalili, aż tu jak wzięły groty warczeć, to aż się ciemno uczyniło — i po bitwie, co? Ledwie jeden na ǳiesięciu żyw ostał. Dacie wiarę? Więcej niż połowa wojska, siedemǳiesięciu kniaziów litewskich i ruskich zostało na polu, a co bojarzynów⁷⁴⁶ i różnych tam dworzan, czyli jako oni zowią: otroków⁷⁴⁷, tego byście i bez dwie nieǳiele nie policzyli. — Słyszałem — przerwał Maćko. — I naszych posiłkowych rycerzy też siła ⁷⁴⁸legło. — Ba, nawet i ǳiewięciu Krzyżaków, gdyż i ci musieli Witoldowej potęǳe służyć. A naszych także kupa, że to, jako wiecie, gǳie inny się obejrzy za siebie, tam nasz się nie obejrzy. Dufał najbarǳiej wielki kniaź naszym rycerzom i nie chciał mieć innej straży w bitwie koło siebie, jeno samych Polaków. Hi! hi! Mostem się też koło niego położyli, a jemu nic! Legł pan Spytko z Melsztyna⁷⁴⁹ i miecznik Bernat, i cześnik⁷⁵⁰ Mikołaj, i Prokop, i Przecław, i Dobrogost, i Jaśko z Lazewic, i Pilik Mazur, i Warsz z Michowa, i wojewoda Socha, i Jaśko z Dąbrowy, i Pietrko z Miłosławia, i Szczepiecki, i Oderski, i Tomko Łagoda. Kto by ich ta wszystkich zliczył! A niektórych tom wiǳiał tak nabitych Śmiech, Trup grotami, że jako jeże po śmierci wyglądali, aż śmiech brał patrzeć! Tu roześmiał się istotnie, jak gdyby opowiadał rzecz najweselszą — i nagle począł śpiewać: Oj poznałeś, co to Tatar, Kiej ci dobrze skóry natarł! — No, a potem co? — spytał Zbyszko. — Potem umknął wielki kniaź⁷⁵¹, ale zaraz ducha nabrał, jako to on zwykle. Im mocniej go przygniesz, tym ci lepiej odskoczy, jak leszczynowy kierz⁷⁵². Poskoczyliśmy tedy do Tawańskiego brodu bronić przeprawy. Przyszła też garść rycerzy nowych z Polski. No i nic! Dobrze! Na drugi ǳień nadciągnął Edyga z ćmą⁷⁵³ tatarstwa, ale już nic nie wskórał. Hej, było wesele! Co on chce przez bród, to my go w pysk. Nĳak nie mógł. Jeszcześmy ich nabili i nałapali niemało. Ja sam pięciu ułowiłem, których z sobą do Zgorzelic prowaǳę. Obaczycie po dniu, jakie mają psie mordy. — W Krakowie powiadali, że i na Królestwo może przyjść wojna. ⁷⁴¹��rzy�� — drewniany uchwyt siekiery bądź topora. ⁷⁴²�� K��cz� z�a�y �� — (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle. ⁷⁴³��a �a� ��r�� — stoczona w połowie sierpnia 1399 mięǳy wojskami rusko–litewskimi dowoǳonymi przez wlk. księcia Witolda, wspierającymi starającego się oǳyskać właǳę Tochtamysza a Tatarami pod woǳą Edygeja. Litwini ponieśli klęskę. ⁷⁴⁴��y�� — (1352–1419) dowódca tatarski, podwładny Timura, potem chan Złotej Ordy. ⁷⁴⁵��c�� — tu: dążąc do bezpośredniego starcia. ⁷⁴⁶��arzy� a. ��ar — rycerz, szlachcic ruski, wołoski lub litewski. ⁷⁴⁷��r�� (daw.) — chłopak. ⁷⁴⁸��a (daw.) — wielu. ⁷⁴⁹��y�� z ��z�y�a — (1364–1399), wojewoda krakowski, poległ w bitwie z Tatarami nad Worsklą. ⁷⁵⁰cz�� (daw.) — dostojnik dworski, pierwotnie urzędnik dbający o zapas wina na dworze. ⁷⁵¹�� a� — Witold Kiejstutowicz, zwany wielkim (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle. ⁷⁵²��rz (daw.) — krzak. ⁷⁵³��a (daw.) — mrowie, tłum. �� Krzyżacy� �� r��zy 83 Wojna
Page 2 and 3:
HENRYK SIENKIEWICZ Krzyżacy¹ Ta l
Page 4 and 5:
— Pewnie, że w Krakowie ostanę,
Page 6 and 7:
— Nuże, powiadajcie! Sławiliśc
Page 8 and 9:
— Był ci on pustelnikiem — odp
Page 10 and 11:
— I mazowieckich panien siła¹¹
Page 12 and 13:
Ona zaś wzięła przed się lutni
Page 14 and 15:
A przetowłosa¹⁵⁶ Danusia pods
Page 16 and 17:
A zakonnicy nie okazali też zǳiwi
Page 18 and 19:
— Ej, dębowe to jakieś chłopy!
Page 20 and 21:
Na to uśmiechnął się z kolei Ma
Page 22 and 23:
wielkim ołtarzu łatwo było o dar
Page 24 and 25:
Maćko temu się nie sprzeciwi, a P
Page 26 and 27:
Księżna wyciągnęła drżące ze
Page 28 and 29:
— Na psa urok! — odrzekła Ofka
Page 30 and 31:
szlachcic znakomitego rodu i pan mo
Page 32 and 33: Powałę z twarzą tak dumną jak n
Page 34 and 35: Słysząc to, wszyscy wpadli w wiel
Page 36 and 37: Powała zaś spytał tymczasem Mać
Page 38 and 39: żową³⁵⁷. Sam Witold, chocia
Page 40 and 41: z innymi do kościoła, nieco zanie
Page 42 and 43: granicą lekarzem, nie zapowiadał
Page 44 and 45: świeccy dygnitarze i rycerze. Ksi
Page 46 and 47: — Mięǳy prawǳiwymi chrześcĳa
Page 48 and 49: Zbyszkowi przemknęło przez myśl,
Page 50 and 51: ślubować, ile ma roków⁴⁸¹.
Page 52 and 53: Usłyszawszy to Zbyszko, chociaż s
Page 54 and 55: — A co tam na dworze? — Pogoda
Page 56 and 57: ��
Page 58 and 59: Wtem o goǳinie trzynastej z połud
Page 60 and 61: Danusia, ani Powała z Taczewa, kt
Page 62 and 63: — A księżna Anna jeszcze też j
Page 64 and 65: po to, by miał wolę pojechać sob
Page 66 and 67: które chcąc okazać swoje współ
Page 68 and 69: a słyszeli o jego mocy i Niemcy, z
Page 70 and 71: zyść przyniosła im owa walka na
Page 72 and 73: I skoczywszy ku nim, począł ich o
Page 74 and 75: twie utracił⁶⁷⁶, że się po
Page 76 and 77: — Chytry jest, bo innych łupi, a
Page 78 and 79: I wyszedł. ��
Page 80 and 81: I na myśl o tym zdejmował go żal
Page 84 and 85: — Albo to Edyga głupi. Wieǳiał
Page 86 and 87: nią zdajcie i niech was głowa o n
Page 88 and 89: — Do domu okrutny szmat drogi…
Page 90 and 91: W przednich izbach były też w pob
Page 92 and 93: od Jagienki bił po prostu blask zd
Page 94 and 95: — Jak nie bęǳiesz mógł, to si
Page 96 and 97: — A Cztan? Jagienka poczęła si
Page 98 and 99: nadejść, a następnie o Danusi, k
Page 100 and 101: tak wielką wǳięczność dla niej
Page 102 and 103: — To ja wam powiem — rzekł Zby
Page 104 and 105: — Naszej krzywdy przecie byście
Page 106 and 107: — O wa! — odpowieǳiał Zbyszko
Page 108 and 109: — Jak mi Bóg miły, takem już s
Page 110 and 111: Tak to oni ze sobą rozmawiali, gdy
Page 112 and 113: — Nie szpylmany my już ni goliar
Page 114 and 115: począł rozmawiać ze Zbyszkiem, k
Page 116 and 117: Po chwili Cztan spytał: — Co rob
Page 118 and 119: tak być może i że gdy zdarza si
Page 120 and 121: Na to przedłużyła się Maćkowi
Page 122 and 123: — Nie byłoby tego, gdybym był s
Page 124 and 125: I pomiarkowawszy, co w prędkości
Page 126 and 127: Aż wreszcie przestraszył się owy
Page 128 and 129: Czech uśmiechnął się jak roztro
Page 130 and 131: przyszłe, ale nie myślcie, panie,
Page 132 and 133:
Aż dopiero po powrocie do gospody
Page 134 and 135:
— Nie szczeka moja cnota, jako tw
Page 136 and 137:
kuszę naciągał. Przestał nawet
Page 138 and 139:
czasie nożem żgnąć¹²⁷⁴, k
Page 140 and 141:
— Bo też to jest obcy obyczaj, a
Page 142 and 143:
przechoǳiły w olbrzymią puszczę
Page 144 and 145:
— Jakbyście wieǳieli — odrzek
Page 146 and 147:
Wówczas spojrzała po luǳiach i s
Page 148 and 149:
I znowu umilkł ze szczęścia i ze
Page 150 and 151:
De Lorche, lubo¹³⁴⁸ wezwany p
Page 152 and 153:
drzew mężny pan de Lorche i pochy
Page 154 and 155:
Pana de Lorche opanowała też pod
Page 156 and 157:
— A śmierć Majnegera musi być
Page 158 and 159:
A Hugo de Danveld przyskoczył niem
Page 160 and 161:
Po czym przymrużył oczy, jakby ch
Page 162 and 163:
wielkim męstwem i podejmowany wsz
Page 164 and 165:
— Słuchajcie: bęǳie powód do
Page 166 and 167:
— Jużci prawda — rzekł ksią
Page 168 and 169:
— Tak myślę, że powinności ry
Page 170 and 171:
z własnymi ǳiećmi. Przyszło jej
Page 172 and 173:
A Danuśka podniosła się od kolan
Page 174 and 175:
ǳiewczyna też do spowieǳi w barw
Page 176 and 177:
— Miły Jezu! ma-li tak być po
Page 178 and 179:
przywǳiania pancerza i hełmu, a w
Page 180 and 181:
że Maćko nie bęǳie długo krzyw
Page 182 and 183:
zostali w mieście, owi zaś jechal
Page 184 and 185:
— Nie wiecie, czyj zaś? — Luǳ
Page 186 and 187:
w konie najlepsze, kazał im jecha
Page 188 and 189:
I poszli do Juranda. W izbie gorąc
Page 190 and 191:
jednocześnie nie tracił naǳiei,
Page 192 and 193:
A Jurand począł powtarzać jakim
Page 194 and 195:
��
Page 196 and 197:
— Bo gdyby mieli przyczynę do po
Page 198 and 199:
o Danusi, że nie umiał na nic inn
Page 200 and 201:
— Prawda jest — rzekł Jurand
Page 202 and 203:
Po czym oboje skłonili się Jurand
Page 204 and 205:
To rzekłszy, chłop począł „za
Page 206 and 207:
I naǳieja ogarniała go coraz pot
Page 208 and 209:
zmierziło¹⁷³⁴ mu się czeka
Page 210:
Rankiem gruby, brodaty knecht niemi
show all

PDF - Wolne Lektury

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?