PDF - Wolne Lektury

�������� ������
Wtem zaszedł wypadek, wobec którego inne sprawy straciły wszelkie znaczenie w ludzkich
oczach. Pod wieczór dnia 21 czerwca rozeszła się po zamku wiadomość o nagłym
zasłabnięciu królowej⁵¹⁴. Wezwani medycy pozostali wraz z biskupem Wyszem⁵¹⁵ przez
całą noc w jej komnacie, a tymczasem dowiedziano się od niewiast służebnych, iż pani
zagroziła słabość przedwczesna. Kasztelan krakowski Jaśko Topór z Tęczyna wysłał tejże
nocy gońców do nieobecnego króla. Nazajutrz rano wieść gruchnęła po mieście i okolicy.
Był dzień niedzielny, więc tłumy napełniły wszystkie świątynie, w których księża nakazali
modlitwy za zdrowie królowej. Wówczas ustała wszelka wątpliwość. Po nabożeństwie
goście rycerscy, którzy się już byli zjechali na spodziewane uroczystości, szlachta oraz deputacje⁵¹⁶
kupieckie udały się na zamek; cechy ⁵¹⁷i bractwa⁵¹⁸ wystąpiły z chorągwiami.
Od południa nieprzeliczone roje ludu otoczyły Wawel, między którymi utrzymywali ład
łucznicy królewscy, nakazując spokojność i ciszę. Miasto wyludniło się prawie zupełnie
i tylko przez opustoszałe ulice przeciągały od czasu do czasu gromady okolicznego chłopstwa,
które również już zwiedziało się o chorobie uwielbianej pani i dążyło pod zamek.
Wreszcie w głównej bramie pojawili się biskup i kasztelan⁵¹⁹, z nimi zaś kanonicy⁵²⁰ katedralni,
rajcy⁵²¹ królewscy i rycerze. Ci rozeszli się wzdłuż murów, między lud, z twarzami
zwiastującymi nowinę, zaczęli jednak od surowego rozkazu, aby powstrzymano się od
wszelkich okrzyków, te bowiem mogłyby chorej zaszkodzić. Za czym zwiastowali wszem
wobec, iż królowa powiła córkę. Nowina napełniła radością serca, zwłaszcza gdy zarazem
dowiedziano się, iż jakkolwiek połóg był przedwczesny, nie masz⁵²² jednak widomego
⁵²³niebezpieczeństwa ni dla matki, ni dla dziecięcia. Tłumy poczęły się rozchodzić, albowiem
pod zamkiem nie wolno było krzyczeć, każdy zaś chciał pofolgować radości. Jakoż,
gdy wypełniły się ulice prowadzące na rynek, ozwały się wnet pieśni i radosne nawoływania.
Nie trapiono się tym, że przyszła na świat córka. „Albo źle było, mówiono, że król
Louis⁵²⁴ nie miał synów i że Królestwo dostało się Jadwidze? Przez jej to małżeństwo
z Jagiełłą podwoiła się moc państwa. Tak będzie i teraz. Gdzież szukać takiej dziedziczki,
jako będzie nasza królewna, gdy ni cesarz rzymski, ni żaden z innych królów nie posiadają
tak wielkiego państwa, tak obszernych ziemi ni tak licznego rycerstwa! Będą się dobijali
o jej rękę najpotężniejsi monarchowie ziemi, będą się kłaniali królowej i królowi, będą
zjeżdżali do Krakowa, a nam, kupcom, korzyść z tego wypadnie, nie mówiąc o tym, że
nowe jakieś państwo, czeskie albo węgierskie, z naszym się Królestwem połączy.” Tak to
między sobą mówili kupcy — i radość stawała się z każdą chwilą powszechniejsza. Ucztowano
w domach prywatnych i w gospodach. Rynek zaroił się od latarni i pochodni. Po
przedmieściach podkrakowscy kmiecie⁵²⁵, których coraz więcej ściągało się do miasta,
porozkładali się obozem przy wózkach. Żydzi rajcowali⁵²⁶ przy synagodze na Kazimierzu.
Do późna w noc, prawie do brzasku, wrzało na rynku, szczególniej koło ratusza i wagi,
jak w czasie wielkich jarmarków. Udzielano sobie wzajem wiadomości; posyłano po nie
na zamek i oblegano tłumnie wracających z nowinami.
⁵¹⁴�a����a — (ok. 1374–1399), córka Ludwika Węgierskiego, w 1384 koronowana na króla Polski (prawo
nie przewidywało wówczas koronacji królowej), w 1386 poślubiła Władysława Jagiełłę, co dało początek unii
polsko-litewskiej.
⁵¹⁵����r �y�z �a�������� — (ok. 1354–1414), biskup krakowski od 1392, poznański od 1412, przeniesiony na
to drugie stanowisko na skutek intryg dworskich, wykonawca testamentu królowej Jadwigi.
⁵¹⁶�����ac�a (daw.) — delegacja.
⁵¹⁷c�c� — samorządna organizacja rzemieślników, skupiająca przedstawicieli określonego zawodu.
⁵¹⁸�rac��� — organizacja religijna, zrzeszająca ludzi o podobnych formach pobożności (np. bractwo różańcowe).
⁵¹⁹�a�z���a� — średniowieczny urzędnik, odpowiedzialny za ściąganie podatków, obronę i sądownictwo na
terenie kasztelanii, to jest jednostki administracyjnej średniego szczebla.
⁵²⁰�a����� — w średniowieczu duchowny żyjący przy katedrze według reguł kanonicznych.
⁵²¹ra�cy — tu: doradcy.
⁵²²��� �a�z (daw.) — nie ma.
⁵²³�����y (daw.) — widoczny.
⁵²⁴������ �����r��� — węg. Lajos I Nagy, Ludwik I Wielki (1326–1382), król Węgier w latach 1342–1382,
król Polski w latach 1370–1382, ojciec Jadwigi.
⁵²⁵����� — zamożny chłop, posiadający własne gospodarstwo.
⁵²⁶ra�c��a� (daw.) — radzić.
������ ����������� Krzyżacy� ��� ���r��zy 56
Tłum