PDF - Wolne Lektury

— Nie — odpowiedział Zawisza — gdyż nie jest rycerz świecki, zakonnikom zaś nie
wolno do pojedynczej walki⁶⁶⁸ stawać.
— A przecież często bywa, że stają.
— Bo się prawa w Zakonie popsowały. Różne oni składają śluby — i słyną z tego, że
ku zgorszeniu całego chrześcijańskiego świata raz w raz je łamią. Ale do walki na śmierć
może Krzyżak, a zwłaszcza komtur, nie stanąć.
— Ha! to go chyba na wojnie dostaniesz.
— Kiedy powiadają, że wojny nie będzie — rzekł Zbyszko — gdyż Krzyżacy boją się
teraz naszego narodu.
Na to Zyndram z Maszkowic rzekł:
— Niedługo tego spokoju. Z wilkiem nie może być zgody, bo on musi cudzym żyć.
— A tymczasem może nam przyjdzie z Tymurem Kulawym⁶⁶⁹ za bary się wziąć —
ozwał się Powała. — Książę Witold klęskę poniósł od Edygi⁶⁷⁰ — to już pewna.
— Pewna. I wojewoda Spytko nie wrócił — przywtórzył Paszko Złodziej z Biskupic.
— A kniaziów litewskich siła⁶⁷¹ została na polu.
— Królowa nieboszczka przepowiadała, że tak będzie — rzekł pan z Taczewa.
— Ha! to może i przyjdzie nam na Tymura wyruszyć.
Tu rozmowa zwróciła się na litewską wyprawę przeciw Tatarom. Nie było już żadnej
wątpliwości, że książę Witold, wódz więcej porywczy niż biegły, poniósł straszliwą klęskę
pod Worsklą⁶⁷², w której legło mnóstwo bojarów⁶⁷³ litewskich, ruskich, a z nimi razem
garść posiłkowych rycerzy polskich, a nawet i krzyżackich. Zebrani u Amyleja biadali
szczególnie nad losem młodego Spytka z Melsztyna⁶⁷⁴, największego pana w Królestwie,
który pociągnął na wyprawę jako ochotnik i po bitwie przepadł bez wieści. Wynoszono
też pod niebo jego prawdziwie rycerski postępek, że dostawszy od wodza nieprzyjaciół
kołpak⁶⁷⁵ ochronny, nie chciał takowego w czasie bitwy wdziać, przekładając śmierć sławną
nad życie z łaski pogańskiego władcy. Nie było jednak jeszcze pewności, czy zginął,
czy popadł w niewolę. Z niewoli miał zresztą czym się wykupić, gdyż bogactwa jego były
niezmierne, a w dodatku król Władysław puścił mu był w lenne posiadanie całe Podole.
Lecz klęska Litwinów mogła być groźną i dla całego Jagiełłowego państwa, nikt bowiem
dobrze nie wiedział, czy Tatarzy zachęceni zwycięstwem nad Witoldem nie rzucą
się na ziemie i grody przynależne do W. Księstwa. W takim razie zostałoby wciągnięte
do wojny i Królestwo. Wielu też rycerzy, którzy jak Zawisza, Farurej, Dobko, a nawet
i Powała, przywykli byli szukać przygód i bitew na dworach zagranicznych, nie opuszczało
umyślnie Krakowa nie wiedząc, co niedaleka przyszłość przyniesie. Gdyby Tamerlan, pan
dwudziestu siedmiu królestw, poruszył cały świat mongolski, wówczas niebezpieczeństwo
mogło być straszne. Otóż byli ludzie, którzy przewidywali, że to nastąpi.
— Jeżeli będzie potrzeba, to się i z samym Kulawcem zmierzymy. Nie pójdzie mu
tak łatwo z naszym narodem, jako poszło z tymi wszystkimi, które wytracił i podbił.
A przecie inni książęta chrześcijańscy przyjdą nam w pomoc.
Na to Zyndram z Maszkowic, który płonął szczególną nienawiścią przeciw Zakonowi,
odrzekł z goryczą:
— Książęta — nie wiem, ale Krzyżacy gotowi z Tatarami się pokumać i na nas z drugiej
strony uderzyć.
— To i będzie wojna! — zawołał Zbyszko — ja przeciw Krzyżakom!
Lecz inni rycerze zaczęli zaprzeczać. Nie znają Krzyżacy bojaźni Bożej i swego dobra
tylko patrzą, ale przecie poganom by przeciw chrześcijańskiemu narodowi nie pomagali.
Zresztą Tymur daleko gdzieś w Azji wojuje, a wódz tatarski Edyga tyle ludzi w bi-
⁶⁶⁸�����y�cza �a��a — pojedynek.
⁶⁶⁹����r ��r��y — znany też jako Tamerlan, (1336–1405), chan Złotej Ordy i twórca wielkiego mongolsko–tatarskiego
imperium, które rozpadło się po jego śmierci.
⁶⁷⁰��y��� — (1352–1419) dowódca tatarski, podwładny Timura, potem chan Złotej Ordy.
⁶⁷¹���a (daw.) — wielu.
⁶⁷²����a �a� ��r���� — stoczona w połowie sierpnia 1399 między wojskami rusko–litewskimi dowodzonymi
przez wlk. księcia Witolda, wspierającymi starającego się odzyskać władzę Tochtamysza a Tatarami pod wodzą
Edygeja. Litwini ponieśli klęskę.
⁶⁷³���ar a. ���arzy� — rycerz, szlachcic ruski, wołoski lub litewski.
⁶⁷⁴��y��� z ����z�y�a — (1364–1399), wojewoda krakowski, poległ w bitwie z Tatarami nad Worsklą.
⁶⁷⁵����a� — czapka tatarska obrzeżona futrem.
������ ����������� Krzyżacy� ��� ���r��zy 73
Wojna