PDF - Wolne Lektury

zyść przyniosła im owa walka na śmierć z dwoma rycerzami �yzyjskimi⁶³⁵. Same zbroje,
które po nich wzięli, stanowiły w owych czasach prawdziwą majętność, prócz zbroi zaś
wzięli przecie wozy, konie, ludzi, szaty, pieniądze i cały bogaty sprzęt wojenny. Wiele
z tych łupów nabył teraz kupiec Amylej, a między innymi dwie sztuki cudnego flandryjskiego⁶³⁶
sukna, które przezorni i możni Fryzyjczycy mieli z sobą na wozach. Maćko
przedał także kosztowną zdobyczną zbroję mniemając, że wobec bliskiej śmierci na nic
mu się już nie przyda. Płatnerz⁶³⁷, który ją nabył, odprzedał ją na drugi dzień Marcinowi
z Wrocimowic⁶³⁸ herbu Półkoza z zyskiem znacznym, gdyż pancerze pochodzenia
mediolańskiego ceniono wówczas nad wszystkie w świecie.
Zbyszkowi też żal było tej zbroi z całej duszy.
— Jeśli wam Bóg wróci zdrowie — mówił do stryja — gdzie taką drugą znajdziecie?
— Tam, gdziem i tę znalazł, na jakowym innym Niemcu — odpowiedział Maćko. —
Ale już ja się śmierci nie wywinę. Żeleźce⁶³⁹ się mi między żebrami rozszczepiło i szczebrzuch⁶⁴⁰
ostał we mnie. Com go zmacał i chciałem pazurami wyciągnąć, tom go jeno
głębiej zapychał. A teraz nijakiej rady nie ma.
— Niedźwiedziego sadła by wam się saganek jeden i drugi napić!
— Ba! Ojciec Cybek mówi też, że dobrze by było, bo może by się jako drzazga wyślizgła.
Ale skąd tu dostanę? W Bogdańcu jeno by topór wziął, a pod barcią⁶⁴¹ na noc
przykucnął!
— To i trza do Bogdańca. Tylko mi tam gdzie w drodze nie zamrzyjcie.
Stary Maćko spojrzał z pewnym rozczuleniem na bratanka.
— Wiem ja, gdzie by ci się chciało: na dwór księcia Janusza⁶⁴² albo do Juranda ze
Spychowa, chełmińskich Niemców najeżdżać.
— Tego się nie zaprę⁶⁴³. Razem z dworem księżny rad bym do Warszawy albo do
Ciechanowa pojechał, a to z przyczyny, by jako najdłużej być z Danuśką. Nijak mi teraz
bez niej, bo to nie tylko moja pani, ale i moje miłowanie. Tak ci ją rad widzę, że jak o niej
pomyślę, to aż mnie ciągoty biorą. Pójdę ja za nią choćby na kraj świata, ale teraz pierwsze
moje prawo to wy. Nie opuściliście mnie, to ja i was nie opuszczę. Jak do Bogdańca, to
do Bogdańca!
— Toś dobry chłop — rzekł Maćko.
— Bóg by mnie skarał, gdyby ja był dla was inny. Obaczcie, że już wozy ładują, a jeden
kazałem sianem dla was wymościć. Amylejówna podarowała też pierzynę zacną, jeno nie
wiem, czy na niej od gorąca wyleżycie. Pojedziemy wolno razem z księżną i dworem, żeby
wam starunku nie zbrakło. Potem oni nawrócą na Mazowsze, a my do siebie — i pomagaj
Bóg!
— Niechbym tyle pożył, by gródek na nowo wznieść — rzekł Maćko — bo to wiem,
że po mojej śmierci niewiele ty będziesz o Bogdańcu myślał.
— Co nie miałbym myśleć!
— Bo ci będą w głowie bitki i kochanie.
— A wam to nie była w głowie wojna? Właśnie, żem sobie już całkiem wymiarkował⁶⁴⁴,
co mam czynić — i pierwsza rzecz gródek z dębiny mocnej zbudujem, a rowem
każemy okopać na porządek⁶⁴⁵.
— Także myślisz? — spytał zaciekawiony Maćko. — No, a jak gródek stanie?… Gadaj!
— Jak gródek stanie, dopieroż na dwór książęcy do Warszawy albo do Ciechanowa
pojadę.
⁶³⁵�ryzy���� — pochodzący z Fryzji, krainy nad Morzem Północnym, obecnie stanowiącej pogranicze Niemiec,
Danii i Holandii.
⁶³⁶��a��r�a — region rozciągający się wzdłuż wybrzeży Morza Północnego na terenie Belgii, Francji i Holandii.
⁶³⁷��a���rz — rzemieślnik wytwarzający zbroje płytowe, później także broń białą.
⁶³⁸�arc�� ��arc��z� z �r�c�����c — (zm. 1442), polski rycerz niemieckiego pochodzenia, starosta łowicki.
⁶³⁹ż����c� (daw.) — grot.
⁶⁴⁰�zcz��rz�c� — słowniki podają znaczenie: wiano panny młodej. Sienkiewicz prawdop. skontaminował to
ze słowem „brzeszczot”.
⁶⁴¹�ar� — wydrążony w drzewie ul dla leśnych pszczół.
⁶⁴²�a���z � ��ar�zy ��ar�za����� — (ok. 1346–1429), książę mazowiecki, lennik Władysława Jagiełły.
⁶⁴³za�rz�� ��� (daw.) — zaprzeczyć czemuś.
⁶⁴⁴�y��ar���a� (daw.) — zastanowić się.
⁶⁴⁵�a ��rz���� (daw.) — porządnie.
������ ����������� Krzyżacy� ��� ���r��zy 70
Podróż