You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
A Danuśka podniosła się od kolan księżny i ponieważ istotnie była przez dobrą panią<br />
nie tylko do poufałości dopuszczana, ale i pieszczona, więc chwyciła ją za szyję i poczęła<br />
ściskać z całej siły.<br />
Lecz księżna rzekła:<br />
— Bez ojca Wyszońka nic wam nie powiem. Skoczże po niego co prędzej!<br />
Danusia skoczyła po ojca Wyszońka, Zbyszko zaś zwrócił swą wybladłą twarz do księżny<br />
i rzekł:<br />
— Co mi Pan Jezus przeznaczył, to będzie, ale za tę pociechę niech wam Bóg, miłościwa<br />
pani, nagrodzi.<br />
— Jeszcze mnie nie błogosław — odrzekła księżna — bo nie wiadomo, co się stanie.<br />
I musisz mi też na cześć poprzysiąc, że jeśli ślub będzie, nie wzbronisz dziewczynie do<br />
rodziciela zaraz jechać, abyś broń Boże, przekleństwa jego na siebie i na nią nie ściągnął.<br />
— Na moją cześć! — rzekł Zbyszko.<br />
— To i pamiętaj! A Jurandowi niech dziewczyna zrazu nic nie mówi. Lepiej, aby go<br />
nowina nie oparzyła jak ogień. Poślemy po niego z Ciechanowa, by z Danuśką przyjeżdżał,<br />
i wtedy sama mu powiem albo też księcia uproszę. Jak zobaczy, że nie ma rady, to się<br />
i zgodzi. Nie był ci on przecie krzyw?<br />
— Nie — rzekł Zbyszko — nie był mi krzyw¹⁴⁹⁴, więc może i rad będzie w duszy, że<br />
Danuśka będzie moja. Bo jeśli ślubował, to już nie będzie jego winy, jeśli nie dotrzyma.<br />
Wejście księdza Wyszońka z Danusią przerwało dalszą rozmowę. Księżna wezwała<br />
go w tej chwili do narady i z wielkim zapałem poczęła mu opowiadać o Zbyszkowych<br />
zamiarach, lecz on zaledwie usłyszawszy, o co idzie, przeżegnał się ze zdumienia i rzekł:<br />
— W imię Ojca i Syna, i Ducha!… jakże ja to mogę uczynić! Toć przecie adwent!<br />
— Dla Boga! prawda! — zawołała księżna.<br />
I nastało milczenie; tylko strapione twarze okazywały, jakim ciosem były dla wszystkich<br />
słowa ojca Wyszońka. On zaś po chwili rzekł:<br />
— Gdyby dyspensa¹⁴⁹⁵ była, to bym się i nie przeciwił, bo mi was żal. O Jurandowe<br />
pozwoleństwo niekoniecznie bym pytał, bo skoro pani miłościwa pozwala i za zgodę<br />
księcia pana naszego zaręcza — no! — to oni ojciec i matka dla całego Mazowsza. Ale<br />
bez dyspensy biskupiej — nie mogę. Ba! żeby to ksiądz biskup Jakub z Kurdwanowa był<br />
między nami, może by dyspensy nie odmówił — choć to surowy jest ksiądz, nie taki, jak<br />
był jego poprzednik, biskup Mamphiolus, któren na wszystko powiadał: ����� �����¹⁴⁹⁶<br />
— Biskup Jakub z Kurdwanowa miłuje wielce i księcia, i mnie — wtrąciła pani.<br />
— Toteż dlatego mówię, że dyspensy by nie odmówił, ile że są do tego przyczyny…<br />
Dziewczyna musi jechać, a ów młodzianek chorzeje i może zamrzeć… Hm! �� ar��c���<br />
��r���¹⁴⁹⁷… Ale bez dyspensy nijak…<br />
— Już ja bym tam i później biskupa Jakuba o dyspensę uprosiła — i choćby też nie<br />
wiem jak był surowy, nie odmówi on mi tej łaski… Ej, uręczam¹⁴⁹⁸, że nie odmówi.<br />
Na to ksiądz Wyszoniek, który był człek dobry i miękki, rzekł:<br />
— Słowo pomazanki boskiej — wielkie słowo… Strach mi księdza biskupa, ale to<br />
wielkie słowo!… Mógłby też młodzianek co do katedry w Płocku przyobiecać… Nie<br />
wiem… Zawszeć to, póki dyspensa nie nadejdzie, będzie grzech — i to nie kogo innego,<br />
jeno mój… Hm! Pan Jezus po prawdzie jest miłosierny i jeśli kto zgrzeszy nie dla<br />
własnego zysku, jeno z politowania nad ludzką biedą, to tym łatwiej przebacza!… Ale<br />
grzech będzie i nużby się biskup zaciął¹⁴⁹⁹, kto mi da odpust?<br />
— Biskup się nie zatnie! — zawołała księżna Anna.<br />
A Zbyszko rzekł:<br />
— Ten Sanderus, któren¹⁵⁰⁰ ze mną przyjechał, ma gotowe na wszystko odpusty.<br />
Ksiądz Wyszoniek może i niezupełnie wierzył w odpusty Sanderusa, ale rad był chwycić<br />
się choćby pozoru, byle tylko Zbyszkowi i Danusi przyjść z pomocą, gdyż dziewczynę,<br />
¹⁴⁹⁴�rzy� (daw.) — niechętny.<br />
¹⁴⁹⁵�y�����a — wydawane w szczególnych przypadkach zwolnienie z obowiązku przestrzegania któregoś z przepisów<br />
prawa kościelnego.<br />
¹⁴⁹⁶���� (łac.) — dobrze.<br />
¹⁴⁹⁷�� ar��c��� ��r��� (łac.) — w obliczu śmierci.<br />
¹⁴⁹⁸�r�cza� — tu: zaręczać.<br />
¹⁴⁹⁹zac��� ��� (daw.) — uprzeć się.<br />
¹⁵⁰⁰���r�� — dziś popr.: który.<br />
������ ����������� Krzyżacy� ��� ���r��zy 172<br />
Grzech