Ο Εργαζόμενος στην Ελλάδα και την Ευρώπη - Εκπαίδευση και Δια ...

Κεφάλαιο 14Συνεργασία και συντονισμόςΑπό τα μέσα της δεκαετίας του 1970 το λεγόμενο φορντικό μοντέλο της βιομηχανικής παραγωγήςείχε αρχίσει να υποχωρεί, δίνοντας τη θέση του σταδιακά σε ένα περισσότεροευέλικτο μοντέλο οργάνωσης της εργασίας και της παραγωγής το οποίο, για αρκετούς α-ντανακλά μια αναγκαιότητα προσαρμογής σε ένα ολοένα και περισσότερο ρευστό οικονομικάπεριβάλλον. Στο φορντικό μοντέλο, η έννοια της μαζικής παραγωγής αναφερότανστο πνευματικό και οικονομικό περιεχόμενο της εργασίας του κάθε απομονωμένου εργάτη,η οποία εξαρτώταν στο μέγιστο βαθμό από το οργανωτικό πλαίσιο στο οποίο ήταν ε-νταγμένος. Έτσι, οι εργάτες που εργάζονταν στα εργοστάσια και κυρίως εκείνοι που δούλευανστη παραγωγή βρίσκονταν σε απομόνωση ο ένας με τον άλλον, δε συνεργάζοντανκαι δεν αλληλεπιδρούσαν για τη διεκπεραίωση του στοχευόμενου έργου. Κάθε εργαζόμενοςγνώριζε εκ των προτέρων τα καθήκοντά του από το ίδιο το σύστημα στο οποίο ήτανενταγμένος, και, ως εκ τούτου, δε χρειαζόταν ούτε να κάνει αλλά ούτε και να γνωρίζει τίποτεπερισσότερο και τίποτε λιγότερο από εκείνο που συγκροτούσε την αρχική περιγραφήτόσο της θέσης του όσο και των καθηκόντων που απέρρεαν από αυτή. Συνεπώς, ο κάθεεργαζόμενος δρούσε ατομικά, στο πλαίσιο μιας αυστηρής ιεραρχίας, πράγμα που δεν προϋπέθετετην ταύτισή του με την επιχείρηση και τον εργοδότη.Το νέο οργανωτικό υπόδειγμα της μεταφορντικής, όπως συνηθίζεται να λέγεται, περιόδουστηρίζεται στην ευελιξία της παραγωγής και της οργάνωσής της. Τείνει σταδιακά ναυποκαταστήσει την κλασική ιεραρχική επιχείρηση, καταργώντας πολλούς βαθμούς ιεραρχίας,και θεμελιώνεται κυρίως στις αρχές της ομαδικής εργασίας και συνεργασίας τόσοεντός της επιχείρησης όσο και εκτός, και στις σχέσεις της με τους προμηθευτές και τουςχρήστες των παραγόμενων προϊόντων. Σύμφωνα με τον Piore, το νέο οργανωτικό υπόδειγμαέχει πολύ περισσότερο κοινωνικό περιεχόμενο από εκείνο της μαζικής παραγωγής(Piore 1995). Οι ρόλοι και τα καθήκοντα τα οποία οι εργαζόμενοι καλούνται να αναλάβουνδεν καθορίζονται άκαμπτα και συγκεκριμένα. Έτσι, σύμφωνα με τις Λυμπεράκη -Μουρίκη, η εμπλοκή του ατόμου στην εργασία δεν μπορεί να γίνει πλέον με τρόπο που νααφήνει ανέγγιχτη την προσωπικότητα και την αυτονομία του. Οι ρόλοι και οι λειτουργίεςμεταβάλλονται συνεχώς, καθώς το προϊόν προσαρμόζεται διαρκώς στις μετατοπίσεις τηςζήτησης (Λυμπεράκη - Μουρίκη 1996). Ο ιδεατός τύπος της ευέλικτης βιομηχανικής οργάνωσηςαφορά δυνατότητες παραγωγικής μονάδας οποιουδήποτε μεγέθους, μηχανήματαπαραγωγής γενικής και πολλαπλής χρήσης, προϊόντα μεγάλης ποικιλίας παραγόμενα καιτυποποιημένα αλλά και κατά παραγγελία, στρατηγικές γρήγορης προσαρμογής στο μεταβαλλόμενοοικονομικό περιβάλλον και αέναης καινοτομίας, καθώς και θεσμικό πλαίσιοαποκεντρωμένου χαρακτήρα. Όσον αφορά την εργασία, αυτή απαιτεί πλέον ένα ευρύ φάσμαδεξιοτήτων, τη στενή σχέση ανάμεσα στη σύλληψη του παραγόμενου προϊόντος καιτην υλοποίησή του, καθώς και μια διασταλτική αντίληψη σχετικά με το τι ορίζεται πλέονως εργασία. Όσον αφορά δε το management, προωθείται η κατάργηση των ιεραρχικώνβαθμίδων ελέγχου και η συνεργασία σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας.Σύμφωνα με τις Λυμπεράκη - Μουρίκη (1996: 67), μια επιχείρηση για να θεωρηθεί ότι83