Jacek Kajtoch: Wspomnienia i polemiki - Anna Kajtochowa

Jerzy PiątkowskiJACKOWI KAJTOCHOWIŻyjemy w ciekawych czasachLiterowanych już nie znakiem królewskimChociaż jeszcze w pucharachZamyka się pamięćPo AugustachA działy wód bogatsze o krewZatrzymują naszą uwagęI tylko morze do nich wybiegaZ czerwonawym księżycemDo którego poeci wznoszą toastyZa ostatni przemarsz wojsk napoleońskichNie wzdrygaj sięJakbyś nagle zobaczył wystającąNogę spod śnieguBo zbyt wiele to latMożesz zgodzić się nawetŻe to ty jesteś tym małym wodzemW czterech ścianachGdzie szpileczkami na mapie znaczysz bitwyAż zmuszony przez losZaczynasz odwrót w kierunku kuchniGdzie odbywa się już przeprawaTalerzy do kolacjiDr Jackowi KajtochowiKtóry z pewnością zesłany zostaniena wyspę Św. Helenyjako ten (krytyk literacki), któryusiłował wylansować jeszcze jedno chorena poezję serce– najserdeczniej –Jerzy PiątkowskiKraków 25.III.1976 r.Tego się nie zapominaPrzyjaciele węgierscy zwrócili się do pisarzy świata z ważnymapelem. Pragną mianowicie w pięćdziesiątą rocznicę rewolucjiwęgierskiej 1956 roku przygotować publikację zawierającą„pamięć o Węgrzech, które w imię niepodległości powstały przeciw totalitarnejdyktaturze”. Apelują: „Utrwalcie swoje wspomnienia na papierze,napiszcie, jak z dzisiejszej perspektywy widzicie tamto historyczne wydarzenieXX stulecia!”.Apel dotarł także do mnie, co uważam za szczególny honor.Nie należy oczekiwać ode mnie żadnej pracy historycznej czy historycznoliterackiej.Sięgam tylko do głębszych pokładów pamięci. Konfrontujęje jednak z moją dzisiejszą świadomością i wiedzą. Otóż myślę,że tamtej jesieni byłem świadkiem początków destrukcji jałtańskiejEuropy. Wszystko zaczęło się w ciągu kilku miesięcy. W czerwcu 1956strajki i w zasadzie powstanie robotników w Poznaniu, w październikurewolucja na Węgrzech, a w Polsce – na szczęście nie krwawy – przełompaździernikowy. Wówczas runął stalinowski Związek Radziecki, konałco prawda długo, ale wreszcie na przełomie 1989/1990 zaczęły się wyłaniaćkształty nowej Europy.Należę do pokolenia literackiego „Współczesności”. Nie wszyscypamiętają charakterystykę socjologiczną tej generacji, która też należyjuż do historii. Zaliczają się do niej autorzy urodzeni między 1930a 1935 rokiem. Co z tego wynika? Przeżyliśmy dwie traumy: II wojnęświatową, dla Polaków bardzo bolesną, zakończoną przecież zburzeniemstolicy i hekatombą prawie wszystkich wykształconych i myślących obywateli,a wchodziliśmy w życie dorosłe, po ukończeniu studiów, założeniurodzin, na pierwszych posadach itp. właśnie w okresie tzw. przełomu89