Medical and Biological Sciences XXII/1 - Collegium Medicum ...

52Agnieszka Łukomska i in.Istotnym elementem przekazywania informacji jestsposób, w jaki czyni to lekarz. Pacjenci oczekują, abyprzekazywane im informacje były zrozumiałe i proste.Naczelną zasadą informowania jest przystępność danych,czyli dostosowanie ich do możliwości intelektualnychadresata. Informacja musi być wyważona,podana w sposób dostępny, uwzględniający poziomintelektualny pacjenta, jego wykształcenie, wiek, zdolnościpercepcji i wnioskowania. Wielu lekarzy majednak trudności z przekazywaniem informacji. Zauważono,że większość skarg pacjentów dotyczy właśnieumiejętności z zakresu komunikacji, a nie klinicznychkompetencji [5, 6]. Niejednokrotnie lekarzekończący studia medyczne nie posiadają dostatecznejwiedzy i umiejętności komunikowania się z pacjentem,zwłaszcza podczas przekazywania informacji niepomyślnychdla odbiorcy [7, 8].Wyposażenie pacjenta w niezbędną wiedzę pozwalamu partycypować w procesie leczenia. Pacjent stajesię równorzędnym partnerem lekarza, przestaje byćbiernym przedmiotem działań medycznych. Dziękiuzyskanym informacjom ma możliwość podjęcia świadomej,„poinformowanej” decyzji wobec proponowanegoleczenia [9]. Powszechnie akceptowany jest pogląd,że każda zgoda pacjenta na działanie medycznemusi być odpowiednio „objaśniona”. Niepełna i niewystarczającainformacja skutkuje nieskutecznościązgody pacjenta [10].Badania wielu autorów dowodzą, że pacjenci, mimoiż chcą być dokładnie poinformowani o stanieswojego zdrowia i możliwościach leczniczych, niezawsze chcą uczestniczyć w procesie leczenia [3].W wielu badaniach nie wykazano zależności międzypotrzebą informacji a chęcią udziału pacjentóww decyzjach medycznych [11]. Zdecydowanie wyższeoczekiwania co do zakresu informacji oraz udziału wprocesie leczenia mają osoby młode i lepiej wykształcone[12, 13]. Waitzkins dowiódł, że kobiety zadajązdecydowanie więcej pytań i dzięki temu otrzymująwięcej informacji, co wpływa na ich wyższy poziomzadowolenia z konsultacji [5]. Niejednokrotnie pacjencirezygnują także z przysługującego im prawa dobycia poinformowanym. Jeżeli pacjent wyraża takiejawne życzenie, wówczas lekarz nie ma obowiązkuudzielania mu informacji. Szacunek dla podmiotowościpacjenta wymaga przestrzegania jego woli.Lekarz nie ma też obowiązku informowania pacjentao nadzwyczajnych, nieprzewidzianych i mało prawdopodobnychskutkach leczenia.W sytuacjach wyjątkowo niepomyślnych dla pacjenta,jeżeli według oceny lekarza przemawia za tymdobro pacjenta, może on ograniczyć zakres przekazywanychinformacji. Zezwala mu na to instytucja tzw.przywileju terapeutycznego, o którym mówią przepisyUstawy o zawodzie lekarza [2]. Zastosowanie tej instytucjijest możliwe jedynie w sytuacjach wyjątkowych,gdy rokowanie jest dla pacjenta niepomyślne, informacjamoże negatywnie wpłynąć na stan zdrowia pacjenta,jego decyzje i wyniki leczenia. Przepis ten zezwalajednak na przemilczenie jedynie pewnych informacji,a nie na przekazywanie nieprawdy. Powstaje obowiązekpowiadomienia pacjenta o konieczności wskazaniainnej osoby, którą lekarz będzie informował [14].WNIOSKI1. Badani uzyskują od swojego lekarza przystępnei jasne informacje o stanie zdrowia, rozpoznaniu,postępach w wynikach leczenia oraz rokowaniu.2. Ilość przekazanych informacji nie zawsze satysfakcjonujejednak pacjentów, często chcieliby oniwiedzieć więcej.3. Sytuacje, w których lekarz odmawia udzieleniainformacji, zdarzają się jedynie sporadycznie, częściejdoświadczają ich mężczyźni.PIŚMIENNICTWO1. Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 roku o zakładach opiekizdrowotnej. Dz. U z 1991r. nr 91, poz. 408.2. Ustawa z 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza i lekarzadentysty. Dz. U z 1997 nr 28, poz. 152.3. Ong L.M., Hoos M.A., Lammes B.F. Doctor – patientcommunication: a review of the literature. Soc. Sci. Med.1995; 7: 903-918.4. Stewart M.A. Effective physician – patient communicationand health outcomes: a review. Can. Med. Assoc J.1995; 152: 1423-1433.5. Waitzkin H. Doctor – patient communication. J. Am.Med. Ass 1984; 252: 2441-2446.6. McBride C., Shugars DA., DiMatteo MR., Lepper H. Thephysician’s role. Views of the public and the proffessionon seven aspects of patient care. Arch. Fam. Med. 1994;3: 948-953.7. Stangierska I., Horst – Sikorska W. Ogólne zasady komunikacjimiędzy pacjentem a lekarzem. Forum Med.Rodz. 2007; 1: 58-68.8. Pirogowicz I., Hoffmann K., Gwiazda E. Śmierć i nieuleczalnachoroba jako problem w komunikacji z pacjentemw praktyce lekarskiej. Onkol. Pol. 2006; 9: 166-171.9. Nestorowicz M. Prawo medyczne. Wydawnictwo DomOrganizatora. Toruń 2004.