Medical and Biological Sciences XXII/1 - Collegium Medicum ...

Nadopiekuńczość i zaniedbanie - formy przemocy odczuwane przez osoby starsze 73osób posiadało wykształcenie podstawowe, 19 – zawodowe,25 – średnie i 16 osób – wykształcenie wyższe.Badania były przeprowadzane w czterech miejscachw Bydgoszczy: na terenie Szpitala Uniwersyteckiego(Praktyka Lekarza Rodzinnego), w ramach KazimierzowskiegoUniwersytetu Trzeciego Wieku,w Klubie Seniora Jedność oraz w Domu Pobytu DziennegoSenior. W ostatniej placówce badania były przeprowadzanena podstawie zgody dyrektora MiejskiegoOśrodka Pomocy Społecznej oraz kierownika DomuPobytu Dziennego. Badania na terenie Szpitala Uniwersyteckiegozostały uwzględnione we wniosku doKomisji Bioetycznej i przeprowadzone na podstawiepisemnej zgody tego organu.Od każdej osoby badanej była przyjmowana zgodana badanie.W badaniu wykorzystano kwestionariusz składającysię z 17 itemów. Metodą pomiaru były pytaniaz kwestionariusza, odnoszące się do poszczególnychform przemocy. Wskaźnikiem pomiaru był wynikw kwestionariuszu odczytany ze skali. W narzędziubadawczym zastosowano 6-punktową skalę szacunkową,będącą podstawą do zaznaczania odpowiedzi przezbadanych. Punktacja odpowiedzi, w zależności odklucza, wynosiła od 1 do 6 punktów. Maksymalnailość punktów w stosunku do jednej formy przemocywynosiła 12.W kwestionariuszu zawarta została również metryczkadotycząca wieku, płci i wykształcenia badanych.W stosunku do zmiennej: wiek, osoby badanezostały podzielone na trzy grupy wiekowe: 60-70 lat,71-81 lat, 82 lata i powyżej.Kwestionariusz został poddany ocenie sędziówkompetentnych i po obliczeniu współczynnika zgodnościuzyskał wynik 0,69.WYNIKIJak wskazują dane z tabeli I, w stosunku do odczuwanianadopiekuńczości ze względu na kryterium płciosób badanych (płeć OB) istnieje trend statystyczny(p=0,126). Wskazuje on na to, że płeć osoby starszejmoże mieć wpływ na odczuwanie nadopiekuńczości.Kierunek tego wpływu jest następujący: kobiety mogączęściej doświadczać zachowań nadopiekuńczych zestrony otoczenia.Nie zaobserwowano takiej zależności w przypadkuzaniedbania.W kwestii średnich wartości wyników tych dwóchgrup zauważa się nieznaczne różnice w odczuwaniuzarówno zaniedbania, jak i nadopiekuńczości w obrębieobydwu grupTabela I. Wpływ płci na odczuwanie nadopiekuńczościi zaniedbaniaTable I. Influence of sex on feeling overprotected and neglectedPłeć(Sex)Zaniedbanie(Neglect)Nadopiekuńczość(Overprotection)Średnie wynikimężczyzn(men’s averagescores)Średnie wynikikobiet(women΄s averagescores)p Wariancji(level of statisticalsignificance)5,95 6,304 0,2095,500 6,413 0,126W odniesieniu do zmiennej: wykształcenie, uzyskanewartości wskazują na istotną zależność międzypoczuciem bycia zaniedbywanym a wykształceniemosoby badanej (p ≤ 0,05; patrz tabela II i rycina 1).Osoby z wyższym wykształceniem deklarują najniższypoziom tego poczucia. Im niższe wykształcenie, tymwyższy deklarowany poziom poczucia bycia zaniedbywanym.Tę samą zależność zaobserwować możnaw stosunku do odczuwania nadopiekuńczości ze stronyinnych (patrz rycina 2). W tym przypadku nie ma jednakróżnicy między grupą osób z wyższym wykształceniema grupą osób z wykształceniem średnim.Tabela II. Analiza wariancji ze względu na wykształcenieTable II. Analysis of variance in relation to level of educationFormy przemocy(Forms of violence)Zaniedbanie(Neglect)Nadopiekuńczość(Overprotection)średnie wyniki odczuwanego zaniedbania(average scores of feeling neglect)7,57,06,56,05,55,0SS Efekt(SS Effect)df Efekt(df Effect)MS Efekt(MS Effect)SS Błąd(SS Error)df Błąd MS Błąd(df Error) (MS Error)27,15 3 9,05 129,43 66 1,96 4,61 0,008,49 3 2,83 213,80 66 3,23 0,87 0,45podstawowe(elementary)zaw odow e(technical)średnie(secondary)wykształcenie OB (level of education)Ryc. 1. Wpływ wykształcenia na odczuwanie zaniedbaniaFig. 1. Influence of education on feeling neglectedFwyższe(university)p