Medical and Biological Sciences XXII/1 - Collegium Medicum ...

Zmienność wskaźników proporacji ciała u dzieci z regionu kujawsko-pomorskiego 57Cechy antropometryczne mierzono zgodnie z definicjąi techniką opisaną przez A. Malinowskiegoi W. Bożiłowa w „Podstawach antropometrii” (PWN1997), stosując antropometr Martina, cyrkiel kabłonkowy.Poniżej przedstawiono badane cechy wywiaduśrodowiskowego oraz pomiarów antropometrycznych:wywiad środowiskowy (imię, nazwisko, data urodzenia,wykształcenie matki i ojca), pomiary antropometryczne(masa ciała, całkowita wysokość ciała (B-V),wysokość siedzeniowa (BS-v), szerokość barków (a-a),głębokość klatki piersiowej (xi-ths), szerokość klatkipiersiowej (thl-thl), dł. kończyny dolnej (B-sy), obwódklatki piersiowej: wdech, wydech.Na podstawie uzyskanych pomiarów obliczonowskaźniki proporcji ciała: wskaźnik długości tułowia,wskaźnik skeliczny, wskaźnik barkowo-wzrostowy,wskaźnik spłaszczenia klatki piersiowej i wskaźnikRohrera.WYNIKIgdzie sst – to punkt położony we wcięciu jarzmowymrękojeści mostka; sy – punkt położony na górnej krawędzispojenia łonowego; [B-v] oznacza wysokośćciała mierzoną z przodu od szczytu głowy.Od 3 roku życia tempo wzrostu tułowia jest wolniejszeniż kończyn, zwłaszcza u chłopców w okresieprzedpokwitaniowym, co powoduje swoistą dysproporcjęi kanciastość budowy. Po okresie dojrzewanianastępuje szybsze wzrastanie tułowia.Z analizy wskaźnika długości tułowia wynika, żenie obserwuje się statystycznie istotnych różnicw przedziale okresu 10 lat, z wyjątkiem 8-letnichchłopców oraz 7, 8 i 9-letnich dziewczynek, badanychw roku 1998, u których stosunek długości tułowia dodługości ciała jest statystycznie istotnie mniejszy, czyliu tych dziewczynek następuje szybszy przyrost długościkończyn, dysproporcja między tułowiem a kończynamipojawia się wcześniej. Analiza średnich arytmetycznychwykazuje jednak pewną tendencję do zmniejszaniasię tego wskaźnika, czyli do większego przyrostudługości kończyn (ryc. 1). Podobne wnioski uzyskanoanalizując wysokość siedzeniową ciała. Analizującpowyższe wskaźniki wg skali Guilffrida-Ruggeriw grupie dzieci badanych w 1988 roku 7 i 8-latkimożna zakwalifikować do grupy o średnim tułowiu,podczas gdy dzieci w tym wieku badane w roku 1998należy zakwalifikować do grupy o krótkim tułowiu.U dziewcząt w obu badanych grupach krytycznieniski wskaźnik wystąpił w wieku 12 lat, po czymw obu grupach zaczął rosnąć. U chłopców ten krytycznyspadek miał miejsce w obu grupach w 14 roku życiai następnie zaczął rosnąć. Wykazano 2-letnią różnicęw tempie dojrzewania między dziewczynkami a chłopcami,co również jest dowiedzione przez innych autorów.Tułów zaczyna szybciej rosnąć niż kończyny pouzyskaniu dojrzałości płciowej, stąd też możemyostrożnie wnioskować, że obie badane grupy (z roku1988 i 1998) osiągają dojrzałość płciową w tym samymwieku, co również sugerowałby wskaźnik skelicznydojrzewania, który nie zmienił się w przeciągu10 analizowanych lat.Poniżej przedstawiono interpretację uzyskanychwielkości wskaźników somatycznych:Wskaźnik długości tułowiaWskaźnik ten określa się wzorem:chłopcydziewczętaRyc. 1. Wskaźnik długości tułowia ((BS-v)/(B-v)) chłopcówi dziewcząt z Bydgoszczy badanych w latach 1988i 1998Fig. 1. Trunk length index ((BS-v)/(B-v)) of boys and girlsfrom Bydgoszcz examined in 1988 and 1998Wskaźnik skeliczny:Wskaźnik skeliczny można opisać za pomocą wzoru:gdzie [B-v] oznacza wysokość ciała mierzoną z przoduod szczytu głowy.Odzwierciedleniem tych zmian są wyniki otrzymanez analizy zmienności wskaźnika skelicznego, któryjest stosunkiem długości nóg do długości tułowia.Ponieważ jest on odwrotnością wskaźnika długościtułowia, otrzymano identyczne wyniki, a więc stwierdzonostatystycznie istotne zwiększenie tego wskaźnikau 8 letnich chłopców oraz u 7, 8 i 9-letnich dziew-