Medical and Biological Sciences XXII/1 - Collegium Medicum ...

58Małgorzata Łukowicz i in.cząt, czyli w tych grupach wiekowych tempo wzrostukończyn dolnych na długość było statystycznie istotniewiększe. Może to wskazywać na szybsze wchodzeniew okres dojrzewania płciowego.W obu badanych grupach (w roku 1988 i 1998)u dziewcząt wskaźnik skeliczny uzyskał największąwartość w wieku 12 lat, natomiast u chłopców w wieku14 lat, po czym zaczął się zmniejszać (ryc. 2). Wynikastąd, że zmiana proporcji ciała u chłopców nastąpiłao 2 lata później, co zgadza się z tempem dojrzewaniapłciowego u dziewcząt i u chłopców. Analizując obiebadane grupy wg skali Manouvriera można stwierdzić,że w grupie badanej w roku 1988 chłopcy mieli nogidługie od wieku 10 lat, a bardzo długie w wieku 12 lat,dziewczynki również miały nogi długie w wieku 10 lat,natomiast wskaźnik nigdy nie mieścił się w grupie nógbardzo długich. U dzieci badanych w roku 1998 chłopcymieli nogi długie od 9 roku życia i bardzo długie od13 roku życia, natomiast dziewczynki nogi długiemiały od 8 roku życia i również wskaźnik nigdy niemieścił się w grupie nóg bardzo wysokich.grupach wiekowych, z wyjątkiem 15-latków (ryc. 3),natomiast u dziewcząt badanych w roku 1998 podobnieistotny statystycznie wzrost (przy wysokim poziomieufności) we wszystkich grupach wiekowych, z wyjątkiem7 i 8-latek (ryc. 3). Wynika stąd, że dzieci badanew roku 1998 mają szersze barki, w stosunku do wysokościciała, niż dzieci badane w roku 1988, co potwierdzanam kolejny raz, że u dzieci zmieniają się proporcjeciała na przestrzeni badanych 10 lat (rośnie szerokośćbarków, szerokość i głębokość klatki piersiowejprzy braku różnic we wzroście).chłopcydziewczętaRyc. 3. Wskaźnik barkowo-wzrostowy ((a-a)/(B-v)) chłopcówi dziewcząt z Bydgoszczy badanych w latach1988 i 1998Fig. 3. Shoulder-height index ((a-a)/(B-v)) of boys and girlsfrom Bydgoszcz examined in 1988 and 1998Wskaźnik spłaszczenia klatki piersiowej :dziewczętachłopcyRyc. 2. Wskaźnik skeliczny ((B-v)-(BS-v)/ (BS-v)) chłopcówi u dziewcząt z Bydgoszczy badanych w latach 1988i 1998Fig. 2. Skeletal index ((B-v)-(BS-v)/ (BS-v)) of boys and girlsfrom Bydgoszcz examined in 1988 and 1998Wskaźnik barkowo-wzrostowy :gdzie a – akromion – oznacza punkt położony najbardziejbocznie i ku górze od krawędzi zewnętrznej wyrostkabarkowego łopatki; [B-v] oznacza wysokośćciała mierzoną z przodu od szczytu głowy.Z analizy zmienności wskaźnika barkowowzrostowegowynika, że u chłopców badanych w roku1998 nastąpił istotnie statystyczny wzrost tego wskaźnika(przy wysokim poziomie ufności) we wszystkichgdzie: xi to punkt położony na powierzchni przedniejmostka, na linii łączącej trzon mostka z wyrostkiemmieczykowatym; ths – oznacza punkt położony na liniiwyrostków kolczystych części piersiowej kręgosłupana wysokości xi; thl – jest to najbardziej bocznie wysuniętypunkt na ścianie bocznej tułowia w płaszczyźniepoziomej, która przechodzi przez punkt xi na zewnętrznejpowierzchni żeber.Analizując dane statystyczne całości materiału,stwierdza się statystycznie istotny wzrost wskaźnikaspłaszczenia klatki piersiowej, czyli wzrost głębokościklatki piersiowej w stosunku do jej szerokości. Istotniestatystyczny wzrost obserwujemy w starszych grupachwiekowych, u 10, 13 i 14-letnich chłopców badanychw roku 1998 (ryc. 4) oraz u 11, 12, 13 i 15-letnichdziewcząt (ryc. 4). Analizując ten wskaźnik wedługklasyfikacji Wolańskiego stwierdzono, że większośćroczników badanych w roku 1998 miała klatkę wysklepioną,podczas gdy wskaźniki dzieci badanych