52Agnieszka Łukomska i in.Istotnym elementem przekazywania informacji jestsposób, w jaki czyni to lekarz. Pacjenci oczekują, abyprzekazywane im informacje były zrozumiałe i proste.Naczelną zasadą informowania jest przystępność danych,czyli dostosowanie ich do możliwości intelektualnychadresata. Informacja musi być wyważona,podana w sposób dostępny, uwzględniający poziomintelektualny pacjenta, jego wykształcenie, wiek, zdolnościpercepcji i wnioskowania. Wielu lekarzy majednak trudności z przekazywaniem informacji. Zauważono,że większość skarg pacjentów dotyczy właśnieumiejętności z zakresu komunikacji, a nie klinicznychkompetencji [5, 6]. Niejednokrotnie lekarzekończący studia medyczne nie posiadają dostatecznejwiedzy i umiejętności komunikowania się z pacjentem,zwłaszcza podczas przekazywania informacji niepomyślnychdla odbiorcy [7, 8].Wyposażenie pacjenta w niezbędną wiedzę pozwalamu partycypować w procesie leczenia. Pacjent stajesię równorzędnym partnerem lekarza, przestaje byćbiernym przedmiotem działań medycznych. Dziękiuzyskanym informacjom ma możliwość podjęcia świadomej,„poinformowanej” decyzji wobec proponowanegoleczenia [9]. Powszechnie akceptowany jest pogląd,że każda zgoda pacjenta na działanie medycznemusi być odpowiednio „objaśniona”. Niepełna i niewystarczającainformacja skutkuje nieskutecznościązgody pacjenta [10].Badania wielu autorów dowodzą, że pacjenci, mimoiż chcą być dokładnie poinformowani o stanieswojego zdrowia i możliwościach leczniczych, niezawsze chcą uczestniczyć w procesie leczenia [3].W wielu badaniach nie wykazano zależności międzypotrzebą informacji a chęcią udziału pacjentóww decyzjach medycznych [11]. Zdecydowanie wyższeoczekiwania co do zakresu informacji oraz udziału wprocesie leczenia mają osoby młode i lepiej wykształcone[12, 13]. Waitzkins dowiódł, że kobiety zadajązdecydowanie więcej pytań i dzięki temu otrzymująwięcej informacji, co wpływa na ich wyższy poziomzadowolenia z konsultacji [5]. Niejednokrotnie pacjencirezygnują także z przysługującego im prawa dobycia poinformowanym. Jeżeli pacjent wyraża takiejawne życzenie, wówczas lekarz nie ma obowiązkuudzielania mu informacji. Szacunek dla podmiotowościpacjenta wymaga przestrzegania jego woli.Lekarz nie ma też obowiązku informowania pacjentao nadzwyczajnych, nieprzewidzianych i mało prawdopodobnychskutkach leczenia.W sytuacjach wyjątkowo niepomyślnych dla pacjenta,jeżeli według oceny lekarza przemawia za tymdobro pacjenta, może on ograniczyć zakres przekazywanychinformacji. Zezwala mu na to instytucja tzw.przywileju terapeutycznego, o którym mówią przepisyUstawy o zawodzie lekarza [2]. Zastosowanie tej instytucjijest możliwe jedynie w sytuacjach wyjątkowych,gdy rokowanie jest dla pacjenta niepomyślne, informacjamoże negatywnie wpłynąć na stan zdrowia pacjenta,jego decyzje i wyniki leczenia. Przepis ten zezwalajednak na przemilczenie jedynie pewnych informacji,a nie na przekazywanie nieprawdy. Powstaje obowiązekpowiadomienia pacjenta o konieczności wskazaniainnej osoby, którą lekarz będzie informował [14].WNIOSKI1. Badani uzyskują od swojego lekarza przystępnei jasne informacje o stanie zdrowia, rozpoznaniu,postępach w wynikach leczenia oraz rokowaniu.2. Ilość przekazanych informacji nie zawsze satysfakcjonujejednak pacjentów, często chcieliby oniwiedzieć więcej.3. Sytuacje, w których lekarz odmawia udzieleniainformacji, zdarzają się jedynie sporadycznie, częściejdoświadczają ich mężczyźni.PIŚMIENNICTWO1. Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 roku o zakładach opiekizdrowotnej. Dz. U z 1991r. nr 91, poz. 408.2. Ustawa z 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza i lekarzadentysty. Dz. U z 1997 nr 28, poz. 152.3. Ong L.M., Hoos M.A., Lammes B.F. Doctor – patientcommunication: a review of the literature. Soc. Sci. Med.1995; 7: 903-918.4. Stewart M.A. Effective physician – patient communication<strong>and</strong> health outcomes: a review. Can. Med. Assoc J.1995; 152: 1423-1433.5. Waitzkin H. Doctor – patient communication. J. Am.Med. Ass 1984; 252: 2441-2446.6. McBride C., Shugars DA., DiMatteo MR., Lepper H. Thephysician’s role. Views of the public <strong>and</strong> the proffessionon seven aspects of patient care. Arch. Fam. Med. 1994;3: 948-953.7. Stangierska I., Horst – Sikorska W. Ogólne zasady komunikacjimiędzy pacjentem a lekarzem. Forum Med.Rodz. 2007; 1: 58-68.8. Pirogowicz I., Hoffmann K., Gwiazda E. Śmierć i nieuleczalnachoroba jako problem w komunikacji z pacjentemw praktyce lekarskiej. Onkol. Pol. 2006; 9: 166-171.9. Nestorowicz M. Prawo medyczne. Wydawnictwo DomOrganizatora. Toruń 2004.
Repektowanie prawa pacjenta do informacji 5310. Safian D. Prawo pacjenta do informacji o rozpoznaniu iproponowanych metodach leczenia. Antidotum 1993; 1:26-32.11. Beisecker A., Beisecker T. Patient information – seekingbehaviors when communicating with doctors. Med. Care1990; 28: 19-28.12. Thompson S.C., Pitts J.S. Preference for involvement inmedical decision – making situational <strong>and</strong> demographicinfluences. Patient Educ. Counseling 1993; 22: 133-140.13. Ende J., Kazis L., Ash A., Moskowitz M.A. Measuringpatients’ for autonomy: decision making <strong>and</strong> information– seeking pces among medical patients. J. Gen. Int. Med.1989; 4 :23-30.14. Michałowska K. Informowanie pacjenta w polskimprawie medycznym. Prawo i medycyna 2003; 13: 112-18.Adres do korespondencji:dr n. med. Agnieszka ŁukomskaZakład Polityki Zdrowotneji Zabezpieczenia SpołecznegoUMK w Toruniu<strong>Collegium</strong> <strong>Medicum</strong> im. Ludwika Rydygieraul S<strong>and</strong>omierska 1685-802 Bydgoszcztel.: 606 825 378e-mail: lukomskaagnieszka@wp.plOtrzymano: 4.12.2007Zaakceptowano do druku: 22.12.2007
- Page 1 and 2: UNIWERSYTET MIKOŁAJA KOPERNIKA w T
- Page 4 and 5: Medical and Biological Sciences, 20
- Page 6: 6Małgorzata Dowgwiłłowicz-Nowick
- Page 9 and 10: Centralny bezdech senny u chorych z
- Page 11 and 12: Centralny bezdech senny u chorych z
- Page 13: Centralny bezdech senny u chorych z
- Page 16 and 17: 16Grażyna Dymek i in.Zasadniczą c
- Page 18 and 19: 18Grażyna Dymek i in.ny, lamininy
- Page 20 and 21: 20Grażyna Dymek i in.10. Ayad M.S.
- Page 22 and 23: 22Ewa Gawrońska-Ukleja i in.RYS HI
- Page 24 and 25: 24Ewa Gawrońska-Ukleja i in.nym pr
- Page 27 and 28: Medical and Biological Sciences, 20
- Page 29 and 30: Ocena zależności pomiędzy białk
- Page 31 and 32: Ocena zależności pomiędzy białk
- Page 33: Ocena zależności pomiędzy białk
- Page 36 and 37: 36Paulina Dobrowolna, Wojciech Hagn
- Page 39 and 40: Medical and Biological Sciences, 20
- Page 41: Biomechaniczna analiza pozycji sprz
- Page 44 and 45: 44Agnieszka Łukomska i in.WSTĘPGr
- Page 46 and 47: 46Agnieszka Łukomska i in.bezpiecz
- Page 49 and 50: Medical and Biological Sciences, 20
- Page 51: Repektowanie prawa pacjenta do info
- Page 56 and 57: 56Małgorzata Łukowicz i in.Materi
- Page 58 and 59: 58Małgorzata Łukowicz i in.cząt,
- Page 60 and 61: 60Małgorzata Łukowicz i in.badani
- Page 62 and 63: 62Magdalena Mackiewicz-Milewska i i
- Page 64 and 65: 64Magdalena Mackiewicz-Milewska i i
- Page 66 and 67: 66Marta Pokrywczyńska i in.WSTĘPP
- Page 68 and 69: 68Marta Pokrywczyńska i in.Fot. 1.
- Page 71 and 72: Medical and Biological Sciences, 20
- Page 73 and 74: Nadopiekuńczość i zaniedbanie -
- Page 75: Nadopiekuńczość i zaniedbanie -
- Page 78 and 79: 78Andrzej Zieliński i in.łoocze,
- Page 80 and 81: 80Andrzej Zieliński i in.bocznie u
- Page 83 and 84: Medical and Biological Sciences, 20
- Page 85 and 86: Zaostrzenie astmy oskrzelowej u 4-l
- Page 87: Zaostrzenie astmy oskrzelowej u 4-l
- Page 90: Medical and Biological Sciences, 20