НАХЧЫВАН МР-nыn 75 ИЛЛИК ЙУБИЛЕЙИМЦНАСИБЯТИЛЯ ВЕРИЛМИШ ЗИЙАФЯТДЯ НИТГ12 oktyabr 1999-cu ilЩюрмятли ханымлар вя ъянаблар!Щюрмятли гонаглар!Язиз достлар!Азярбабъан халгынын, мцстягил Азярбайъанын щяйатында яламятдар бир эцндцр. МцстягилАзярбайъанын айрылмаз щиссяси олан Нахчыван Мухтар Республикасынын 75-ъи илдюнцмцнц тянтяняли байрамкими гейд едирик.Азярбайъанын щяр эушяси, торпаьы щяр бир азярбайъанлы цчцн язиздир. Она эюря дя Азярбайъанынайрылмаз щиссяси олан Нахчыван Мухтар Республикасынын 75-ъи илдюнцмц щяр бир азярбайъанлы, бцтцнАзярбайъан халгы цчцн байрамдыр, бизим дювлятимиз цчцн байрамдыр. Чцнки биз бурада, Нахчыванда оландяйишикликляри, инкишафы бир даща хатырлайараг, гейд едяряк, ейни заманда Азярбайъанын бцтювлцкдяинкишафыны вя Азярбайъан Республикасынын щяйатында баш верян дяйишикликляри нцмайиш етдиририк.Нахчыван Мухтар Республикасынын кечмиш заманларда да йубилейляри олубдур. Мян бир нечя дяфя буйубилей мярасимляринин иштиракчысы олмушам. 1949-ъу илдя Нахчыван Мухтар Республикасынын йаранмасынын25-ъи илдюнцмц гейд едилирди. О заман, бу байрам гейд едиляркян мян Азярбайъанда дейилдим,Ленинградда идим, орада тящсил алырдым. Амма о вахта гядяр бурада ишлямишдим. Щям Нахчыванын ХалгКомиссарлары Советиндя, - инди она Назирляр Совети дейирляр, - щям тящлцкясизлик органларында ишлямишдим.Она эюря дя[221-222] Ленинградда оларкян, - шцбщясиз, о вахт ня телевизийа вар иди, ня дя радио васитясилябир шей юйрянмяк мцмкцн иди, телефон ялагяси дя чятин иди, - мян чох марагланырдым ки, бурада ня вар, няйох, ня кечирилир. Чцнки мян о вахт анъаг мяктуб васитясиля ялагя сахлайырдым. О байрамдан бир щяфтясонра Нахчывандан мяня мялуматлар эялди. Нахчывандакы мярасимляр барядя мяня данышдылар, сюйлядиляр.Йадымда галан ян бюйцк щадися одур ки, - тябии ки, о вахт мян эянъ идим, ъями 25-26 йашым вар иди, - илк дяфяНахчыван Мухтар Республикасынын йубилейи мцнасибятиля Нахчыванын рящбярляри, о вахт фярглянмиш инсанлары СоветИттифагы Али Советинин Ряйасят Щейяти тяряфиндян орден вя медалларла тялтиф олунмушдулар. Тялтиф едилян щяминадамлардан бири дя мян идим.Доьрудур, о вахта гядяр артыг мяним Бюйцк Вятян мцщарибяси иля ялагядар дювлят мцкафатларым,медалларым вар иди. Анъаг Нахчыванын 25 иллийи иля ялагядар, мян Нахчыванда олмадыьым заман, мяня бугядяр диггят, гайьы эюстярилмяси шцбщясиз ки, йадымда галыбдыр. Мян бу эцн, онун цстцндян 50 ил кечяндянсонра буну хатырлайырам.Мян Нахчыван Мухтар Республикасынын 40 иллик йубилейиндя иштирак етмишям, 50 иллик йубилейиндя, йяни1974-ъц илдя ися мян Азярбайъанын рящбяри идим. Азярбайъанын рящбяри кими эялиб бурадакы тянтянялимярасимлярдя иштирак етмишям. Бунлар щамысы Нахчыванын тарихиндяки тянтяняли мярасимляря аид сящифялярдир.Щягигяти демяк лазымдыр ки, о вахт тянтяняляр индики кими кечмяся дя, инсанлар Нахчыван МухтарРеспубликасынын илдюнцмц мцнасибятиля чох севинирдиляр вя шцбщясиз ки, имкан даирясиндя тянтянялимярасимляр дя тяшкил олунурду.Анъаг бу йубилей яввялки бцтцн йубилейлярдян тамамиля фярглидир. Биз мцстягиллик ялдя етмишик. МцстягилАзярбайъан дювляти юз щяйатыны, бцтцн ишлярини сярбяст, азад сурятдя юзц гурур вя Азярбайъанын мцстягиллийидюврцндя Нахчыван[222-223] Мухтар Республикасынын 75-ъи илдюнцмцнц кечирмяк мяним цчцн шцбщясиз ки,бцтцн кечмиш заманлара нисбятян чох язиздир, гиймятлидир.Биз бу тянтяняли йубилейи Азярбайъанын юз дювлят мцстягиллийини елан етмяси, дювлят мцстягиллийини бярпаетмяси иля ялагядар 1991-ъи ил октйабрын 18-дя Конститусийа Актынын гябул олунмасы эцнц яряфясиндякечиририк. Йяни 18 октйабр эцнц дя бизим цчцн байрамдыр, бу эцн дя бизим цчцн байрамдыр. Бубайрамларын чох эюзял вящдяти вардыр.Мян бу эцн сюйлядим ки, нахчыванлылар, Нахчыван ящалиси азадлыьа, мцстягиллийя, сярбястлийя даща дачох ъан атанлардан олублар. Она эюря дя Азярбайъанын дювлят мцстягиллийинин ялдя олунмасы, -бахмайараг ки, о вахт артыг Нахчыванда мцстягиллик ялдя едилмишди, - бцтцн Азярбайъан халгы кими,нахчыванлылар цчцн дя тарихи щадисядир вя чох гиймятлидир.Щесаб едирям, бцтцн бунлара эюря буэцнкц йубилей 75 ил ярзиндя Нахчыванын щяйатында ян гиймятлиэцндцр вя ян тарихи эцндцр. Биз бу эцн байрам едяряк Азярбайъанын дювлят мцстягиллийинин 8 иллийинибайрам едирик. Биз бу эцн байрам едяряк Азярбайъанын бир дювлят кими мцстягил олмасыны дцнйайанцмайиш етдиририк. Биз бу эцн байрам едяряк Азярбайъанын мцстягиллик йолу иля уьурла эедяъяйиня инамымызыэюстяририк. Биз бу эцн байрам едяряк Азярбайъанын демократик, щцгуги, дцнйяви дювлят, азад халголдуьуну бир даща дцнйайа нцмайиш етдиририк. Бцтцн бунлара эюря бу байрам бизим бюйцк байрамымыздыр,бцтцн Азярбайъан халгынын байрамыдыр.Азярбайъан 8 ил ярзиндя мцстягиллик йолу иля эедяряк чох шяряфли ишляр эюрмцшдцр вя ян ясас, янящямиййятли одур ки, бцтцн хариъи вя дахили чятинликляря, Ермянистанын Азярбайъана гаршы тяъавцзцндян102
алдыьымыз зярбяляря бахмайараг, торпагларымызын 20 фаизинин ишьал алтында олмасына, 1 милйондан артыгвятяндашымызын кючкцн, гачгын вязиййятиндя чадырларда йашамасына[223-224] бахмайараг юлкямиз йашайыр,инкишаф едир. Биз дювлят мцстягиллийимизи, демократик йолумузу, дцнйяви дювлят гуруъулуьу йолуну уьурлаапарырыг вя бундан сонра да апараъаьыг.Бу эцн елан едилди ки, Азярбайъан 8 милйон ящалийя малик олан бир юлкядир. Бцтцн дцнйайа мялумдурки, Азярбайъан зянэин тябии сярвятляря, йцксяк елмя, мядяниййятя, тящсиля, тяряггийя малик олан бир юлкядир.Она эюря дя бизим юз вятянимизля, доьма Азярбайъанла фяхр етмяйя щаггымыз вардыр.Мян фяхр едирям ки, азярбайъанлыйам. Мян фяхр едирям ки, Азярбайъан торпаьы мяним доьматорпаьымдыр. Мян фяхр едирям ки, мяним Азярбайъан кими миллятим вар. Мян фяхр едирям ки, мянимдоьма ана дилим, Азярбайъан дилим вар. Мян фяхр едирям ки, мцстягил, азад, гцдрятли Азярбайъан дювлятивар.Мян риъа едирям, бадяляри Азярбайъан халгынын шяряфиня, Азярбайъанын дювлят мцстягиллийи вядемократик инкишафынын, Азярбайъан миллятинин, Азярбайъан дилинин шяряфиня галдырасыныз.Йашасын, йашасын вя йцз иллярля йашасын мцстягил, азад, демократик Азярбайъан!* * *Тцrkiyяnin dюvlяt naziri Аbdulxaliq Чay Тцrkiyя prezidenti Сцleyman Дяmirяlin Нaxчыvan МuxtarРespublikasыnыn 75 illiyi mцnasibяtilя Аzяrbaycan prezidenti Щeydяr Яliyevя tяbrik mяktubu oxudu:«Щюrmяtli prezident, яziz qardaшыm!Dost vя qardaш Аzяrbaycanыn ayrыlmaz bir parзasы olan sяrhяd qonшumuz Нaxзыvan МuxtarРespublikasыnыn 75-ci ildюнцмц mцnasibяtilя mяnя gюndяrdiyiniz gюzяl dяvяt mяktubuna gюrя сizя tяшяkkцredirяm. [224-225]Чoх arzulasam da, bu яhяmiyyяtli tяdbirlяrdя iш proqramыnыn gяrgin olmasы sяbяbindяn iшtirak edяbilmяdiyimя gюrя tяяssяцфlяnirяm. Tяntяняli mяrasimlяrdя mяni vя Тцrkiyяni tяmsil edяn dюvlяt nazirlяrimizhюrmяtli Мustafa Йыlmaz vя Аbdulxaliq Чay iшtirak edяcяklяr.Tцrkiyя ilя Аzяrbaycan vя Аzяrbaycanыn bir hissяsi olan Нaxчыvan Мuxtar Рespublikasы, qardaшxalqlarыmыz arasыndakы яlaqяlяr qяdim tarixя malik mяdяni vя insani baьlыlыqdan эцc almaqdadыr.Tцrkiyя ilя keчmiш Сovet Рusiyasы arasыnda 1921-ci il martыn 16-da imzalanan Мoskva mцqavilяsi ilяАzяrbaycanыn ayrыlmaz tяrkib hissяsinя чevrilяn Нaxчыvan Мuxtar Рespublikasы 75 illik tarixi яrzindяТцrkiyя цчцн hяr zaman юzяl bir юнямя sahib olmuшdur.Tцrkiyя яbяdiyyяtя qяdяr Нaxчыvanыn vя naxчыvanlы qardaшlarыmыzыn yanыnda olacaq, onlarыn dяrdlяrinя vяsevinclяrinя шяrik olacaqdыr.Qardaш Аzяrbaycan mцstяqillik яldя edяndяn sonra Тцrkiyя Ъцmhuriyyяtinin Бaш naziri kimi mяn 1992-ciil mayыn 28-dя Нaxчыvan Мuxtar Рespublikasыna gerчяklяшdirdiyim ziyarяtimin mцstяsna xatirяlяrini hяrzaman яn ali hisslяrlя yada salacaьam. Яn qыsa zamanda Нaxчыvanы yenidяn ziyarяt etmяk arzusundaolduьumu Сizin vasitяnizlя naxчыvanlы qardaшlarыma bildirmяk istяyirяm.Bu mяnada, ildюnцmц mцnasibяtilя Сizя, яziz qardaшыma яn sяmimi tяbriklяrimi yetirir vя naxчыvanlыqardaшlarыmыza cansaьlыьы vя rifah dilяyirяm.Sцleyman ДЯМИРЯЛТцrkiyя Рespublikasыnыn Пrezidenti» [225-226]* * *Щ е й д я р Я л и й е в: Щюrmяtli xanыmlar vя cяnablar!Hюrmяtli qonaqlar, dostlar!Mяn sizя bir daha mцraciяt etmяk mяcburiyyяtindяyяm. Чцnki bu эцn bizim tяntяnяli mяrasim gedяnzaman Тцrkiyяnin prezidenti, mяnim яziz dostum, qardaшыm Сцleyman Дяmirяl buraya, Нaxчыvana telefonetmiшdiр.Mяn mяrasim qurtarandan sonra telefon яlaqяsinя girdim. O sюylяdi ki, mяn bu bayram эцнцsizinlяyяm, Аzяrbaycanlayam, Нaxчыvanlayam, юz tяmsilчilяrimi – iki dюvlяt nazirini, millяt vяkilini,valilяri oraya gюndяrmiшяm. Mяn hяm Аzяrbaycan prezidentinя, hяm Нaxчыvan Аli Мяclisinin sяdrinяtяbrik mяktubu gюndяrmiшяm. Ancaq tяяssцf edirяm ki, gяlя bilmяdim. Ona gюrя dя mяn istяdim telefonla,юz sяsimlя, юz dilimlя sizi Нaxчыvan Мuxtar Рespublikasыnыn 75 illik yubileyi mцnasibяtilя bir daha tяbrikedim.Tяbiidir, Тцrkiyя kimi bюйцk bir dюvlяtin prezidenti, cцmhur baшqanы bir чox iшlяrlя sяhяrdяn axшamaqяdяr mяшьuldur. Xцsusяn, zяlzяlяdяn sonra orada gedяn iшlяr bцтцn hюkumяtin, dюvlяtin nяzяr-diqqяtinicяlb edib, onlarы mяшьul edibdir. Belя bir шяraitdя, belя gяrgin iш rejimi шяraitindя, юz tяbrik mяktublarыnы vяyцksяk nцmayяndяlяrini Аzяrbaycana, Нaxчыvana gюndяrdiyi halda vaxt tapыb, telefon edib юz dili ilя, юzsяsi ilя bir daha tяbrik etmяsi mяni hяddindяn artыq sevindirir vя mцtяяssir edir.103
- Page 1 and 2:
───────────
- Page 3 and 4:
КИТАБЫН ИЧИНДЯКИЛЯ
- Page 5 and 6:
АБШ-ын АЗЯРБАЙЪАНД
- Page 7 and 8:
ТЦРКМЯНИСТАНЫН ПРЕ
- Page 9 and 10:
«ЯСРИН МЦГАВИЛЯСИ»
- Page 11 and 12:
Хязярин Азярбайъан
- Page 13 and 14:
Бунунла бирликдя, э
- Page 15 and 16:
Щям дя тякъя биз йо
- Page 17 and 18:
апардыг, юзц дя саа
- Page 19 and 20:
саиря. Бу бяйанат д
- Page 21 and 22:
В и к т о р К а л й у ж
- Page 23 and 24:
АБШ-ын АЗЯРБАЙЪАНД
- Page 25 and 26:
Хатириниздядир, он
- Page 27 and 28:
ЭЦРЪЦСТАН КИНЕМАТО
- Page 29 and 30:
хатырламырам ки, о,
- Page 31 and 32:
сюйляди - Щейдяр Ял
- Page 33 and 34:
В а г и ф М у с т а ф а
- Page 35 and 36:
МИСИР ЯРЯБ РЕСПУБЛ
- Page 37 and 38:
щазырланды. О вахт
- Page 39 and 40:
ЧИН ХАЛГ РЕСПУБЛИК
- Page 41 and 42:
САНКТ-ПЕТЕРБУРГ ШЯ
- Page 43 and 44:
Ясрин сонунда да[93-9
- Page 45 and 46:
БЕЙНЯЛХАЛГ ЭЯНЪ ПР
- Page 47 and 48:
технолоэийа вар. Ик
- Page 49 and 50:
АЛМАНИЙАНЫН БИРЛЯШ
- Page 51 and 52: ЭЮРКЯМЛИ СЯЙЙАЩ ВЯ
- Page 53 and 54: ТЦРКИЙЯ РЕСПУБЛИКА
- Page 55 and 56: НОРВЕЧ КРАЛЛЫЬЫНЫН
- Page 57 and 58: ИКИ МЦГЯДДЯС ОЪАЬЫ
- Page 59 and 60: ЭЦРЪЦСТАН ПРЕЗИДЕН
- Page 61 and 62: ГАЗАХЫСТАН РЕСПУБЛ
- Page 63 and 64: БЮЙЦК БРИТАНИЙА ВЯ
- Page 65 and 66: АЛМАНИЙАНЫН НЦМАЙЯ
- Page 67 and 68: Щ е й д я р Я л и й е в
- Page 69 and 70: мядяниййят усталар
- Page 71 and 72: Щямкарларымын - Азя
- Page 73 and 74: ЙАПОНИЙАНЫН НЦМАЙЯ
- Page 75 and 76: АБШ-ын АЗЯРБАЙЪАНД
- Page 77 and 78: НАХЧЫВАН МУХТАР РЕ
- Page 79 and 80: гябри эюрмядим. Анъ
- Page 81 and 82: Бiz indi, bu gцn tamamilя baшqa
- Page 83 and 84: НАХЧЫВАНДА ТИЪАРЯТ
- Page 85 and 86: ЕРМЯНИСТАН РЕСПУБЛ
- Page 87 and 88: ЙУСИФ МЯММЯДЯЛИЙЕВ
- Page 89 and 90: Мяn sizi bir daha tяbrik edirяm
- Page 91 and 92: Аzяrbaycan bir mцstяqil dюvlя
- Page 93 and 94: keчirmяk cяhdlяri olmuшdur. А
- Page 95 and 96: olubdur,- bu sюzlяrdяn kяnaram.
- Page 97 and 98: Анъаг бу да щягигят
- Page 99 and 100: НАХЧЫВАН ГАРНИЗОНУ
- Page 101: Бяli, bizdяn soruшmamыш vaxti
- Page 105 and 106: NАХЧЫВАНДА АКАДЕМИ
- Page 107 and 108: ешитмисиниз, йохса
- Page 109 and 110: НАХЧЫВАНДА «КАЗЫМ
- Page 111 and 112: Щюрмятли дийанят и
- Page 113 and 114: ЪЯМШИД НАХЧЫВАНСКИ
- Page 115 and 116: сяркярдяляр чыхыбд
- Page 117 and 118: Азярбайъанын зянэи
- Page 119 and 120: МИЛЛИ МЕМАРЛЫЬЫМЫЗ
- Page 121 and 122: НАХЧЫВАН МР АЛИ МЯЪ
- Page 123 and 124: Оьлум инди мяним йа
- Page 125 and 126: билярдилярми? Инди
- Page 127 and 128: ТЦРКИЙЯНИН «САМАНЙ
- Page 129 and 130: Билирсинизми, беля
- Page 131 and 132: ИРАН ИСЛАМ РЕСПУБЛ
- Page 133 and 134: И с а К я л я н т я р и
- Page 135 and 136: ТЦРКИЙЯ РЕСПУБЛИКА
- Page 137 and 138: АЗЯРБАЙЪАН - ТЦРКИЙ
- Page 139 and 140: Буна эюря дя сиз о з
- Page 141 and 142: Советляр Иттифагы
- Page 143 and 144: Язиз достум, гардаш
- Page 145 and 146: АБШ-ын ДЮВЛЯТ КАТИБ
- Page 147 and 148: 341] эюндяриб ки, онл
- Page 149 and 150: УКРАЙНА ПРЕЗИДЕНТИ
- Page 151 and 152: ИЛИСУ КЯНД ОРТА МЯК
- Page 153 and 154:
ГАЗАХЫСТАН РЕСПУБЛ
- Page 155 and 156:
АМЕРИКА БИРЛЯШМИШ
- Page 157 and 158:
ПОЛША РЕСПУБЛИКАСЫ
- Page 159 and 160:
Буна эюря дя беля д
- Page 161 and 162:
ЭУЮАМ програмына, б
- Page 163 and 164:
АЗЯРБАЙЪАН-ПОЛША С
- Page 165 and 166:
Aleksandr Kvasnevski: Sözümü cə
- Page 167 and 168:
олмушдур. Щюкумяти
- Page 169 and 170:
ТЦРКИЙЯ РЕСПУБЛИКА
- Page 171 and 172:
ТЙРКИЙЯ БЮЙЦК МИЛЛ
- Page 173 and 174:
ИСТАНБУЛ ШЯЩЯРИНИН
- Page 175 and 176:
ТЦРКИЙЯ РЕСПУБЛИКА
- Page 177 and 178:
Мян дцнян Истанбул
- Page 179 and 180:
ТЦРКИЙЯ СИЛАЩЛЫ ГЦ
- Page 181 and 182:
Язиз достлар, мян б
- Page 183 and 184:
алмаг мяним цчцн бю
- Page 185 and 186:
имзаладыг. Бу бяйан
- Page 187 and 188:
Язиз гардашым, щяля
- Page 189 and 190:
Нахчыван Мухтар Ре
- Page 191 and 192:
БЮЙЦК АТАТЦРКЦН ХА
- Page 193 and 194:
тцркдцр. Тцрк щямиш
- Page 195 and 196:
Щ е й д я р Я л и й е в
- Page 197 and 198:
гаршысында баш яйм