hцcum edib onlarы dar aьacыndan asmaq haqqыnda bяyanatlar verяndя onlar yenя dя цzlяrini Нaxчыvanatutdular.Тarixin hяqiqяtlяri budur. Мяn hяyat yolumda uzun mцddяt yцksяk vяzifяlяrdя iшlяmiшяm, amma aьыrbir dюvrцm dя olubdur. Аncaq юzцmц xoшbяxt hesab edirяm. Мяnim aьыr dюvrцmdя Мoskvadan qurtarabildim. Бakida mяnя yer vermяdilяr, nяinki yer vermяdilяr, mяni oradan inzibati surяtdя чыxarтdыlar.Нaxчыvana gяldim. Нaxчыvan mяni юz qoynuna aldы, qorudu, saxladы, mяn dя onlarы qorudum, mяn dяonlarы saxladыm.Хatirimdяdir, 1993-cц ilin iyun ayыnda Аzяrbaycanda dюvlяt bюhranы vя vяtяndaш mцharibяsi olduьuhalda, Бakыdan vя Аzяrbaycanыn bir чox digяr yerlяrindяn mцraciяt etdilяr ki, mяn Бakыya gяlim. Шцbhяsizki, mяn Бakыya gяlmяk istяmirdim vя gяlя dя bilmяzdim. Аncaq bununla bяrabяr, Аzяrbaycanыn o vaxtkыrяhbяrliyi, baшda Яbцlfяz Еlчibяy olmaqla, dюrd gцn - iyunun 5-dяn 9-dяk - mяnimlя danышыqlar apardыlarvя mяnim Бakыya gяlmяyimi xahiш etdilяr. Йenя dя getmяk fikrim yox idi. Чцnki Нaxчыvanыn aьыr dюvrцnцyaшamышdыm, hesab edirdim ki, юmrцmцn sonuna qяdяr dя burada yaшayacaьam. Аncaq bu qяdяr tяlяblяr,xahiшlяr, bu qяdяr insanlar...Аzяrbaycandakы vяziyyяtlя tanыш olanda gюrdцm ki, doьrudan da Аzяrbaycan daьыlыr. Бuradan yoladцшяndя hяqiqяtяn belя fikirdя idim ki, mяn gedib orada 3-4 gцn mяslяhяtlяrimi verяrяm, kюmяk edяrяm,bir hяftяdяn sonra yenя dя qayыdыb gяlяrяm. [211]98
НАХЧЫВАН ГАРНИЗОНУ«Н» ЩЯРБИ ЩИССЯСИНИН ШЯХСИ ЩЕЙЯТИИЛЯ ЭЮРЦШДЯ НИТГ12 октйабр 1999-ъу илЯziz яsgяrlяr, zabitlяr, generallar!Мцstяqil Аzяrbaycanыn silahlы qцvvяlяrinin Нaxчыvan Мuxtar Рespublikasыnda yerlяшmiш qoшunhissяlяri!Мяn sizin hamыnыzы sяmimi-qяlbdяn salamlayыram. Сizя, mцstяqil Аzяrbaycanыn Сilahlы Гцvvяlяrinя, hяrbir яsgяrя, hяr bir zabitя, hяr bir dюyцшчцyя юzцnцzц vяtяnin mцdafiячisi kimi gюzяl bir peшяyя hяsretdiyinizя gюrя hюrmяt vя ehtiramыmы bildirirяm.Аzяrbaycan 8 il bundan юncя юz dюvlяt mцstяqilliyini bяrpa etmяk haqqыnda Кonstitusiya aktы qяbuledibdir. 8 ildir ki, Аzяrbaycan юz mцstяqilliyini qoruyur, saxlayыr, mюhkяmlяndirir. Щяr bir mцstяqildюvlяtin юz torpaqlarыnы, яrazisini, dюvlяtini, xalqыnы mцdafiя etmяyя qadir olan ordusu, Сilahlы Гцvvяlяriolmalыdыr. Мяn mяmnuniyyяt hissi ilя deyя bilяrяm ki, mцstяqil Аzяrbaycanыn bu gцn gцclц ordusu, СilahlыГцvvяlяri - Аzяrbaycanыn dюvlяtini, dюvlяtчiliyini, mцstяqilliyini, Аzяrbaycan xalqыnыn tяhlцkяsizliyini,юlkяmizin torpaqlarыnы qorumaьa, mцdafiя etmяyя qadir olan Сilahlы Гцvvяlяri vardir. Бu, bizim son illяrяldя etdiyimiz яn bюyцk nailiyyяtdir.Бilirsiniz ki, Аzяrbaycan юz dюvlяt mцstяqilliyini яldя edяn zaman onun ordusu yox idi, amma bununlabяrabяr artыq 1988-ci ildяn Еrmяnistanыn Аzяrbaycana etdiyi hяrbi tяcavцz nяticяsindя torpaqlarыmыzыmцdafiя etmяk цчцn юlkяmiz [212-213] dюyцшlяr aparыrdы. Тяbiidir, mцtяшяkkil ordusu olmayan,Еrmяnistanыn tяcavцzцnя hazыr olmayan bir юlkяdя uьurlu dюyцшlяr aparmaq mцmkцn deyildi. Бuuьursuzluqlarыn sяbяblяrindяn biri dя ondan ibarяt idi ki, hяlя сovet hakimiyyяti dюvrцndя, 1988-ci ildяЕrmяnistan Аzяrbaycana Дaьlыq Гarabaь ilя яlaqяdar torpaq iddiasы edяrkяn Аzяrbaycan bunun qarшыsыnыalmaq цчцn lazыmы dюvlяti tяdbirlяri gюrя bilmяdi. Еrmяnistan tяrяfi belя bir tяcavцzя hazыrlaшыrdы, - bu,artыq gюz qabaьыnda idi, - яhali orada silahlanыrdы. Аncaq tяяssцflяr olsun ki, Аzяrbaycan isя, - Аzяrbaycandeyяndя mяn onun rяhbяrlяrini nяzяrdя tuturam, - bu mяsяlяlяrя чox biganя yanaшmышdы, Аzяrbaycantorpaqlarыnыn qorunmasы цчцn xalqыn dюyцш ruhunu yцksяltmяk, xalqы юz torpaьыnы mцdafiя etmяyяqaldыrmaq, vяtяnpяrvяrlik tяrbiyяsi aparmaq iшlяrini, demяk olar ki, tamamilя buraxmышdы.Бundan яlavя, Еrmяnistan сilahlы гцvvяlяrinin tяcavцzц baшlayandan sonra Аzяrbaycanda bяziqцvvяlяr юzlяrinя silahlы dяstяlяr yaratdыlar vя Аzяrbaycan torpaqlarыnы, Дaьlыq Гarabaь яtrafыnda olantorpaqlarы mцdafiя etmяk яvяzinя, bu fцrsяtdяn istifadя edяrяk silah яldя edib daxildя silahlы dяstяlяrlя birbiriilя vuruшmaьa, hakimiyyяt mцbarizяsinя baшladыlar.Бunlar hamыsы Аzяrbaycanыn daxilindя ictimai-siyasi sabitliyi pozdu. Бunlar hamыsы Аzяrbaycanxalqыnыn birlяшmяsinя, bir yumruq kimi gцc toplayыb Еrmяnistan silahlы qцvvяlяrinin qarшыsыnы almasыnanяinki tяminat vermяdi, hяtta чox maneчilik etdi. Бцtцn bunlarыn nяticяsindя Аzяrbaycan torpaqlarыnыn 20faizi Еrmяnistan silahlы qцvvяlяri tяrяfindяn iшьal olunubdur. Ишьal olunmuш torpaqlardan bir milyondanartыq аzяrbaycanlы юz yerindяn, yurdundan zorla чыxarыlыbdыr.Аzяrbaycanda bu cцr hяrc-mяrclik, hakimiyyяtsizlik, dяrяbяylik bir neчя il hюkm sцrdц. Няhayяt,bunlar bir tяrяfdяn Аzяrbaycan torpaqlarыnыn Еrmяnistan сilahlы гцvvяlяri tяrяfindяn, [213-214] iшьalolunmasыna gяtirib чыxardы, digяr tяrяfdяn isя Аzяrbaycanыn daxilindя vяziyyяti daha da gяrginlяшdirdi.1993-cц ilin iyun ayыnda Аzяrbaycanda artыq vяtяndaш mцharibяsi baшlandы, Аzяrbaycan parчalanmaьabaшladы. Юlkяmiz daьыdыlmaq tяhlцkяsi qarшыsыnda idi. Бu zaman da Аzяrbaycanыn lazыmи, sяviyyяdя ordusuyox idi. Аrtыq dюvlяt mцstяqilliyi яldя edяndяn iki ildяn чox bir dюvr keчmяsinя baxmayaraq, daxilimцnaqiшя, hakimiyyяt mцbarizяsi o yerя gяtirib чыxardы ki, o vaxtkы Аzяrbaycan iqtidarы Еrmяnistan сilahlыбirlяшmяlяri ilя vuruшmaьы, torpaqlarыn mцdafiяsini dя unudaraq bir чox silahлы qцvvяlяri cяbhяdяn чыxarыbАzяrbaycanыn daxilindя hakimiyyяt mцbarizяsi etmяyя baшladы.Щяmin silahlы qцvvяlяrin bir qismini o vaxt Хalq Ъяbhяsi iqtidarы tяrяfindяn Дaьlыq ГarabaьdaАzяrbaycan prezidentinin sяlahiyyяtli nцmayяndяsi, Аzяrbaycan оrdusunun hamыsыnыn baш komandanыtяyin edilmiш, heч bir hяrbi peшяyя malik olmayan Сurяt Щцseynov юlkяdя hakimiyyяti яlя keчirmяk цчцncяbhяdяn geri чяkdi. Бununla bяrabяr, o vaxtkы Хalq Ъяbhяsi иqtidarы Сurяt Щцseynovun dяstяlяrindяnюzцnц qorumaq цчцn ordunun digяr hissяsini cяbhяdяn чяkib Бakыya gяtirdi.Еyni zamanda, yenя dя Аzяrbaycanы daьыtmaьa cяhd gюstяrяn, Хalq Ъяbhяsinin iчindяn чыxmыш, heч birhяrbi peшяyя malik olmayan, ancaq polkovnik rцtbяsinя kimi gяlib чatan vя bюyцk bir hяrbi dяstяyяrяhbяrlik edяn Яlяkram Щцmbяtov hяmin hяrbi dяstяni cяbhяdяn чыxararaq, Ляnkяran bюlgяsinя aparыborada юzц цчцn yeni bir «respublika» yaratmaьa cяhd gюstяrdi.Бelяliklя, Аzяrbaycan artыq parчalanыrdы vя mцxtяlif qцvvяlяr hakimiyyяt mцbarizяsi apararaq vяtяndaшmцharibяsinя qoшuldular. Яn aьыr cяhяt ondan ibarяt idi ki, Аzяrbaycanыn o vaxt hяlя tam yaranmamышordusuna rяhbяrlik edяn adamlar da peшяkar hяrbчilяr yox, kцчяdяn чыxmыш - biri Йun[214-215] fabrikinin99
- Page 1 and 2:
───────────
- Page 3 and 4:
КИТАБЫН ИЧИНДЯКИЛЯ
- Page 5 and 6:
АБШ-ын АЗЯРБАЙЪАНД
- Page 7 and 8:
ТЦРКМЯНИСТАНЫН ПРЕ
- Page 9 and 10:
«ЯСРИН МЦГАВИЛЯСИ»
- Page 11 and 12:
Хязярин Азярбайъан
- Page 13 and 14:
Бунунла бирликдя, э
- Page 15 and 16:
Щям дя тякъя биз йо
- Page 17 and 18:
апардыг, юзц дя саа
- Page 19 and 20:
саиря. Бу бяйанат д
- Page 21 and 22:
В и к т о р К а л й у ж
- Page 23 and 24:
АБШ-ын АЗЯРБАЙЪАНД
- Page 25 and 26:
Хатириниздядир, он
- Page 27 and 28:
ЭЦРЪЦСТАН КИНЕМАТО
- Page 29 and 30:
хатырламырам ки, о,
- Page 31 and 32:
сюйляди - Щейдяр Ял
- Page 33 and 34:
В а г и ф М у с т а ф а
- Page 35 and 36:
МИСИР ЯРЯБ РЕСПУБЛ
- Page 37 and 38:
щазырланды. О вахт
- Page 39 and 40:
ЧИН ХАЛГ РЕСПУБЛИК
- Page 41 and 42:
САНКТ-ПЕТЕРБУРГ ШЯ
- Page 43 and 44:
Ясрин сонунда да[93-9
- Page 45 and 46:
БЕЙНЯЛХАЛГ ЭЯНЪ ПР
- Page 47 and 48: технолоэийа вар. Ик
- Page 49 and 50: АЛМАНИЙАНЫН БИРЛЯШ
- Page 51 and 52: ЭЮРКЯМЛИ СЯЙЙАЩ ВЯ
- Page 53 and 54: ТЦРКИЙЯ РЕСПУБЛИКА
- Page 55 and 56: НОРВЕЧ КРАЛЛЫЬЫНЫН
- Page 57 and 58: ИКИ МЦГЯДДЯС ОЪАЬЫ
- Page 59 and 60: ЭЦРЪЦСТАН ПРЕЗИДЕН
- Page 61 and 62: ГАЗАХЫСТАН РЕСПУБЛ
- Page 63 and 64: БЮЙЦК БРИТАНИЙА ВЯ
- Page 65 and 66: АЛМАНИЙАНЫН НЦМАЙЯ
- Page 67 and 68: Щ е й д я р Я л и й е в
- Page 69 and 70: мядяниййят усталар
- Page 71 and 72: Щямкарларымын - Азя
- Page 73 and 74: ЙАПОНИЙАНЫН НЦМАЙЯ
- Page 75 and 76: АБШ-ын АЗЯРБАЙЪАНД
- Page 77 and 78: НАХЧЫВАН МУХТАР РЕ
- Page 79 and 80: гябри эюрмядим. Анъ
- Page 81 and 82: Бiz indi, bu gцn tamamilя baшqa
- Page 83 and 84: НАХЧЫВАНДА ТИЪАРЯТ
- Page 85 and 86: ЕРМЯНИСТАН РЕСПУБЛ
- Page 87 and 88: ЙУСИФ МЯММЯДЯЛИЙЕВ
- Page 89 and 90: Мяn sizi bir daha tяbrik edirяm
- Page 91 and 92: Аzяrbaycan bir mцstяqil dюvlя
- Page 93 and 94: keчirmяk cяhdlяri olmuшdur. А
- Page 95 and 96: olubdur,- bu sюzlяrdяn kяnaram.
- Page 97: Анъаг бу да щягигят
- Page 101 and 102: Бяli, bizdяn soruшmamыш vaxti
- Page 103 and 104: алдыьымыз зярбяляр
- Page 105 and 106: NАХЧЫВАНДА АКАДЕМИ
- Page 107 and 108: ешитмисиниз, йохса
- Page 109 and 110: НАХЧЫВАНДА «КАЗЫМ
- Page 111 and 112: Щюрмятли дийанят и
- Page 113 and 114: ЪЯМШИД НАХЧЫВАНСКИ
- Page 115 and 116: сяркярдяляр чыхыбд
- Page 117 and 118: Азярбайъанын зянэи
- Page 119 and 120: МИЛЛИ МЕМАРЛЫЬЫМЫЗ
- Page 121 and 122: НАХЧЫВАН МР АЛИ МЯЪ
- Page 123 and 124: Оьлум инди мяним йа
- Page 125 and 126: билярдилярми? Инди
- Page 127 and 128: ТЦРКИЙЯНИН «САМАНЙ
- Page 129 and 130: Билирсинизми, беля
- Page 131 and 132: ИРАН ИСЛАМ РЕСПУБЛ
- Page 133 and 134: И с а К я л я н т я р и
- Page 135 and 136: ТЦРКИЙЯ РЕСПУБЛИКА
- Page 137 and 138: АЗЯРБАЙЪАН - ТЦРКИЙ
- Page 139 and 140: Буна эюря дя сиз о з
- Page 141 and 142: Советляр Иттифагы
- Page 143 and 144: Язиз достум, гардаш
- Page 145 and 146: АБШ-ын ДЮВЛЯТ КАТИБ
- Page 147 and 148: 341] эюндяриб ки, онл
- Page 149 and 150:
УКРАЙНА ПРЕЗИДЕНТИ
- Page 151 and 152:
ИЛИСУ КЯНД ОРТА МЯК
- Page 153 and 154:
ГАЗАХЫСТАН РЕСПУБЛ
- Page 155 and 156:
АМЕРИКА БИРЛЯШМИШ
- Page 157 and 158:
ПОЛША РЕСПУБЛИКАСЫ
- Page 159 and 160:
Буна эюря дя беля д
- Page 161 and 162:
ЭУЮАМ програмына, б
- Page 163 and 164:
АЗЯРБАЙЪАН-ПОЛША С
- Page 165 and 166:
Aleksandr Kvasnevski: Sözümü cə
- Page 167 and 168:
олмушдур. Щюкумяти
- Page 169 and 170:
ТЦРКИЙЯ РЕСПУБЛИКА
- Page 171 and 172:
ТЙРКИЙЯ БЮЙЦК МИЛЛ
- Page 173 and 174:
ИСТАНБУЛ ШЯЩЯРИНИН
- Page 175 and 176:
ТЦРКИЙЯ РЕСПУБЛИКА
- Page 177 and 178:
Мян дцнян Истанбул
- Page 179 and 180:
ТЦРКИЙЯ СИЛАЩЛЫ ГЦ
- Page 181 and 182:
Язиз достлар, мян б
- Page 183 and 184:
алмаг мяним цчцн бю
- Page 185 and 186:
имзаладыг. Бу бяйан
- Page 187 and 188:
Язиз гардашым, щяля
- Page 189 and 190:
Нахчыван Мухтар Ре
- Page 191 and 192:
БЮЙЦК АТАТЦРКЦН ХА
- Page 193 and 194:
тцркдцр. Тцрк щямиш
- Page 195 and 196:
Щ е й д я р Я л и й е в
- Page 197 and 198:
гаршысында баш яйм