i y i r m i i k i n c i k i t a b

НАХЧЫВАН ГАРНИЗОНУ«Н» ЩЯРБИ ЩИССЯСИНИН ШЯХСИ ЩЕЙЯТИИЛЯ ЭЮРЦШДЯ НИТГ12 октйабр 1999-ъу илЯziz яsgяrlяr, zabitlяr, generallar!Мцstяqil Аzяrbaycanыn silahlы qцvvяlяrinin Нaxчыvan Мuxtar Рespublikasыnda yerlяшmiш qoшunhissяlяri!Мяn sizin hamыnыzы sяmimi-qяlbdяn salamlayыram. Сizя, mцstяqil Аzяrbaycanыn Сilahlы Гцvvяlяrinя, hяrbir яsgяrя, hяr bir zabitя, hяr bir dюyцшчцyя юzцnцzц vяtяnin mцdafiячisi kimi gюzяl bir peшяyя hяsretdiyinizя gюrя hюrmяt vя ehtiramыmы bildirirяm.Аzяrbaycan 8 il bundan юncя юz dюvlяt mцstяqilliyini bяrpa etmяk haqqыnda Кonstitusiya aktы qяbuledibdir. 8 ildir ki, Аzяrbaycan юz mцstяqilliyini qoruyur, saxlayыr, mюhkяmlяndirir. Щяr bir mцstяqildюvlяtin юz torpaqlarыnы, яrazisini, dюvlяtini, xalqыnы mцdafiя etmяyя qadir olan ordusu, Сilahlы Гцvvяlяriolmalыdыr. Мяn mяmnuniyyяt hissi ilя deyя bilяrяm ki, mцstяqil Аzяrbaycanыn bu gцn gцclц ordusu, СilahlыГцvvяlяri - Аzяrbaycanыn dюvlяtini, dюvlяtчiliyini, mцstяqilliyini, Аzяrbaycan xalqыnыn tяhlцkяsizliyini,юlkяmizin torpaqlarыnы qorumaьa, mцdafiя etmяyя qadir olan Сilahlы Гцvvяlяri vardir. Бu, bizim son illяrяldя etdiyimiz яn bюyцk nailiyyяtdir.Бilirsiniz ki, Аzяrbaycan юz dюvlяt mцstяqilliyini яldя edяn zaman onun ordusu yox idi, amma bununlabяrabяr artыq 1988-ci ildяn Еrmяnistanыn Аzяrbaycana etdiyi hяrbi tяcavцz nяticяsindя torpaqlarыmыzыmцdafiя etmяk цчцn юlkяmiz [212-213] dюyцшlяr aparыrdы. Тяbiidir, mцtяшяkkil ordusu olmayan,Еrmяnistanыn tяcavцzцnя hazыr olmayan bir юlkяdя uьurlu dюyцшlяr aparmaq mцmkцn deyildi. Бuuьursuzluqlarыn sяbяblяrindяn biri dя ondan ibarяt idi ki, hяlя сovet hakimiyyяti dюvrцndя, 1988-ci ildяЕrmяnistan Аzяrbaycana Дaьlыq Гarabaь ilя яlaqяdar torpaq iddiasы edяrkяn Аzяrbaycan bunun qarшыsыnыalmaq цчцn lazыmы dюvlяti tяdbirlяri gюrя bilmяdi. Еrmяnistan tяrяfi belя bir tяcavцzя hazыrlaшыrdы, - bu,artыq gюz qabaьыnda idi, - яhali orada silahlanыrdы. Аncaq tяяssцflяr olsun ki, Аzяrbaycan isя, - Аzяrbaycandeyяndя mяn onun rяhbяrlяrini nяzяrdя tuturam, - bu mяsяlяlяrя чox biganя yanaшmышdы, Аzяrbaycantorpaqlarыnыn qorunmasы цчцn xalqыn dюyцш ruhunu yцksяltmяk, xalqы юz torpaьыnы mцdafiя etmяyяqaldыrmaq, vяtяnpяrvяrlik tяrbiyяsi aparmaq iшlяrini, demяk olar ki, tamamilя buraxmышdы.Бundan яlavя, Еrmяnistan сilahlы гцvvяlяrinin tяcavцzц baшlayandan sonra Аzяrbaycanda bяziqцvvяlяr юzlяrinя silahlы dяstяlяr yaratdыlar vя Аzяrbaycan torpaqlarыnы, Дaьlыq Гarabaь яtrafыnda olantorpaqlarы mцdafiя etmяk яvяzinя, bu fцrsяtdяn istifadя edяrяk silah яldя edib daxildя silahlы dяstяlяrlя birbiriilя vuruшmaьa, hakimiyyяt mцbarizяsinя baшladыlar.Бunlar hamыsы Аzяrbaycanыn daxilindя ictimai-siyasi sabitliyi pozdu. Бunlar hamыsы Аzяrbaycanxalqыnыn birlяшmяsinя, bir yumruq kimi gцc toplayыb Еrmяnistan silahlы qцvvяlяrinin qarшыsыnы almasыnanяinki tяminat vermяdi, hяtta чox maneчilik etdi. Бцtцn bunlarыn nяticяsindя Аzяrbaycan torpaqlarыnыn 20faizi Еrmяnistan silahlы qцvvяlяri tяrяfindяn iшьal olunubdur. Ишьal olunmuш torpaqlardan bir milyondanartыq аzяrbaycanlы юz yerindяn, yurdundan zorla чыxarыlыbdыr.Аzяrbaycanda bu cцr hяrc-mяrclik, hakimiyyяtsizlik, dяrяbяylik bir neчя il hюkm sцrdц. Няhayяt,bunlar bir tяrяfdяn Аzяrbaycan torpaqlarыnыn Еrmяnistan сilahlы гцvvяlяri tяrяfindяn, [213-214] iшьalolunmasыna gяtirib чыxardы, digяr tяrяfdяn isя Аzяrbaycanыn daxilindя vяziyyяti daha da gяrginlяшdirdi.1993-cц ilin iyun ayыnda Аzяrbaycanda artыq vяtяndaш mцharibяsi baшlandы, Аzяrbaycan parчalanmaьabaшladы. Юlkяmiz daьыdыlmaq tяhlцkяsi qarшыsыnda idi. Бu zaman da Аzяrbaycanыn lazыmи, sяviyyяdя ordusuyox idi. Аrtыq dюvlяt mцstяqilliyi яldя edяndяn iki ildяn чox bir dюvr keчmяsinя baxmayaraq, daxilimцnaqiшя, hakimiyyяt mцbarizяsi o yerя gяtirib чыxardы ki, o vaxtkы Аzяrbaycan iqtidarы Еrmяnistan сilahlыбirlяшmяlяri ilя vuruшmaьы, torpaqlarыn mцdafiяsini dя unudaraq bir чox silahлы qцvvяlяri cяbhяdяn чыxarыbАzяrbaycanыn daxilindя hakimiyyяt mцbarizяsi etmяyя baшladы.Щяmin silahlы qцvvяlяrin bir qismini o vaxt Хalq Ъяbhяsi iqtidarы tяrяfindяn Дaьlыq ГarabaьdaАzяrbaycan prezidentinin sяlahiyyяtli nцmayяndяsi, Аzяrbaycan оrdusunun hamыsыnыn baш komandanыtяyin edilmiш, heч bir hяrbi peшяyя malik olmayan Сurяt Щцseynov юlkяdя hakimiyyяti яlя keчirmяk цчцncяbhяdяn geri чяkdi. Бununla bяrabяr, o vaxtkы Хalq Ъяbhяsi иqtidarы Сurяt Щцseynovun dяstяlяrindяnюzцnц qorumaq цчцn ordunun digяr hissяsini cяbhяdяn чяkib Бakыya gяtirdi.Еyni zamanda, yenя dя Аzяrbaycanы daьыtmaьa cяhd gюstяrяn, Хalq Ъяbhяsinin iчindяn чыxmыш, heч birhяrbi peшяyя malik olmayan, ancaq polkovnik rцtbяsinя kimi gяlib чatan vя bюyцk bir hяrbi dяstяyяrяhbяrlik edяn Яlяkram Щцmbяtov hяmin hяrbi dяstяni cяbhяdяn чыxararaq, Ляnkяran bюlgяsinя aparыborada юzц цчцn yeni bir «respublika» yaratmaьa cяhd gюstяrdi.Бelяliklя, Аzяrbaycan artыq parчalanыrdы vя mцxtяlif qцvvяlяr hakimiyyяt mцbarizяsi apararaq vяtяndaшmцharibяsinя qoшuldular. Яn aьыr cяhяt ondan ibarяt idi ki, Аzяrbaycanыn o vaxt hяlя tam yaranmamышordusuna rяhbяrlik edяn adamlar da peшяkar hяrbчilяr yox, kцчяdяn чыxmыш - biri Йun[214-215] fabrikinin99