Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Miletos’la Derin Yapay Sinir Ağları<br />
ya da Derin Öğrenme<br />
Miletos, hem iş piyasasına, hem de akademik dünyaya yönelik<br />
yapay zekâ ürünleri geliştiriyor. Şirketin iş piyasasına yönelik<br />
geliştirdiği araçlar, değerli belgeleri tanıyor…<br />
İnsanların insandışı bir varlıkta zekâ üretme<br />
hayali programlanabilir sayısal bilgisayarların<br />
1940’larda ortaya çıkmasıyla gerçeklik<br />
kazandı. Aynı yıllarda yapay sinir ağları araştırmaları<br />
da başladı. Yapay sinir ağları, memeli<br />
hayvanların sinir sistemi/beyin fonksiyonlarını<br />
örnek alır. Beyinde, yapısal olarak birbirinden<br />
farksız hücreler birbirinden çok farklı işlemleri<br />
yerine getirirler. Dahası, beyin, zaman içerisinde<br />
doğumda sahip olmadığı bir takım fonksiyonları<br />
yerine getirmeyi öğrenir. Yapay sinir<br />
ağları bu temel gözlemlerden doğmuştur. İlk<br />
yapay sinir ağı yaklaşımlarının sınırları 1970’li<br />
yıllarda backpropagation algoritması ile aşıldı;<br />
1980’li yıllarda paralelleştirme ile daha büyük<br />
yapay sinir ağları kurulabildi; 2010’lara gelindiğinde<br />
üç gelişme daha derin yapay sinir ağlarının<br />
inşasını mümkün kıldı: 1) Derin yapay sinir<br />
ağlarının kurulmasının önündeki engellerin anlaşılması<br />
ve bu sorunları aşan mimarilerle tekniklerin<br />
geliştirilmesi, 2) Web aracılığıyla derin<br />
ağları besleyebilecek miktarda veri toplanabilmesi,<br />
3) Artan işlem becerisi (grafik işlemcileri)<br />
ile derin sinir ağlarının eğitilebilmesi.<br />
Son dönemdeki bu gelişmeleri “derin öğrenme”<br />
adıyla özetliyoruz. Dünyada yapay<br />
zekâ araştırmaları; makine öğrenmesinin bir alt<br />
dalı olan, derin yapay sinir ağları ya da diğer<br />
adıyla derin öğrenmeye odaklanmış durumda.<br />
Yapay sinir ağları, insanların yapmakta<br />
iyi olduğu, kendisi için bir algoritma bulunması<br />
zor problemleri çözmek konusunda<br />
başarılıdırlar. Gördüğümüz nesneleri ya da<br />
yüzleri tanımak, yahut okumak beynimizin<br />
başarılı olduğu ama kendisi için algoritmik<br />
çözümler geliştirmesi zor problemlerdir.<br />
Okuma işlemiyle gözle elde ettiğimiz bir takım<br />
şekillere ait görsel bilgi beyin tarafından<br />
kavramlara dönüştürülür. Yapay sinir ağları<br />
okuma işleminin kavram kısmını gerçekleştiremese<br />
de, örneğin postaya verilmiş zarf<br />
üzerindeki posta kodunu teşhis edebilir, posta<br />
kodunun görüntüsünü işleyerek, görüntü<br />
bilgisini posta kodu bilgisine dönüştürebilirler.<br />
Uygulamada bu beceri, zarfların üzerlerindeki<br />
posta kodlarına göre sınıflanmasını<br />
sağlar.<br />
Miletos nesne tanıma sistemi şirketin resmi Web sitesi üzerinden<br />
denenebiliyor. Miletos takımı, ImageNet 2015 yarışmasında "kızıl<br />
panda" sınıfında Microsoft ile birinciliği paylaştı.<br />
MİLETOS<br />
Miletos, 2014 yılında İTÜ Teknokent<br />
bünyesinde kurulmuş, Türkiye’nin yapay<br />
zekâ uygulamaları geliştiren az sayıdaki<br />
araştırma geliştirme şirketlerinden biridir.<br />
Başlangıcı 2011’e dayanan şirketi bugünkü<br />
düzeyine getiren, temel bilim altyapısı<br />
ve bilgisayar bilimleri, elektronik mühendisliği,<br />
istatistik gibi farklı alanlara nüfuz<br />
eden kökleridir. Şirket adını ise, bilimin<br />
kurucusu sayılan Thales’in memleketi<br />
Miletos, öğrenme algoritmaları uygulamak,<br />
geliştirmek, bu algoritmaların öğrenmek için gereksineceği<br />
veriyi oluşturmak ve bu algoritmalarla<br />
bilgisayarları eğitmek konularında uzman<br />
bir Ar-Ge şirketi. Özellikle de sayısal görüntülerdeki<br />
nesneleri ve belge görüntülerindeki yazıları<br />
tanıma (optik karakter tanıması) konularında uzmanlaşmış<br />
bir şirket.<br />
Miletos’un ilk uluslararası başarısı, 2015 yılında<br />
Stanford Üniversitesi’nce düzenlenen ImageNet<br />
Challenge yarışmasındaki derecesiydi.<br />
Fotoğraflardaki nesneyi tanıma kısmında Microsoft<br />
%96,44 başarı ile birinci, Google %95,36<br />
başarı ile ikinci, Miletos ise %88,57 başarı ile<br />
ondokuzuncu oldu. 1000 ayrı nesneyi tanıyan<br />
yapay sinir ağlarının yarıştığı yarışmada, 26 nesneyi<br />
tanımada birinciler arasına girdi, “kızıl panda”yı<br />
tanımada birinciliği Microsoft’la paylaştı.<br />
Miletos, hem iş piyasasına, hem de akademik<br />
dünyaya yönelik yapay zekâ ürünleri<br />
geliştiriyor. Şirketin iş piyasasına yönelik geliştirdiği<br />
araçlar, değerli belgeleri tanıyor. Türkiye<br />
bankalarına ait ticari çeklerin tarayıcı ile elde<br />
edilen görüntülerinden çekler üzerindeki bilgileri<br />
okuyabilen sistem (CheckOCR) Miletos’ta<br />
geliştirilmeye devam ediyor. Miletos, ticari çeklerin<br />
okunmasındaki ana zorluk olan Türkçe el<br />
yazısı okuma problemini de çözmüş bulunuyor.<br />
Şirketin akademiye dönük bir çalışması<br />
ise geliştirmekte olduğu Osmanlıca Optik Karakter<br />
Tanıma sistemi (OttOCR). Bu sistemin<br />
amacı, Osmanlıca harflerle basılmış kitap ve<br />
süreli yayınları, tarayıcı görüntüsünden dijital<br />
metinlere çevirmek, böylece arşivlerde dijital<br />
arama yapabilmeyi sağlamak. Orta vadede<br />
Osmanlıca el yazısı okuyan ve Osmanlıca’dan<br />
Latin harflerine transkripsiyon yapan sistemler<br />
geliştirilmesi de planlanıyor.<br />
Miletos’un çek okuma sistemi de, Osmanlıca<br />
optik karakter tanıma sistemi de kendi konularında<br />
dünyada birer ilk niteliğinde. Şirketin<br />
hedefi, Türkiye’nin benzeri çözümü zor problemlerini<br />
derin öğrenme ile çözmek.<br />
Araş. Gör. Berkin Malkoç<br />
Milet antik şehrinden (Thales dönemindeki<br />
adıyla Miletos) alıyor.<br />
İTÜ KOSGEB B binasında faaliyet gösteren<br />
Miletos, üniversitenin maddi ortamı<br />
kadar, geliştirdiği beyin gücünden de yararlanıyor.<br />
Kurucusu İTÜ Fizik Mühendisliği<br />
Bölümü'nden Araş. Gör. Berkin Malkoç ve<br />
tüm çalışanları İTÜ kökenli olan Miletos’un<br />
tarih danışmanı Prof. Dr. Tuncay Zorlu ve<br />
matematik danışmanı Doç. Dr. Atabey Kaygun<br />
İTÜ’de araştırmalarını sürdürüyorlar.<br />
itü vakfı dergisi<br />
47
Change language