Portret Magazine No 33

ИСИДОРА ДАНКАН
МАЈКАТА НА МОДЕРНИОТ ТАНЦ
Со нејзините слободни движења во танцот Исидора Данкан ја поставила основата на модерниот танц. Американка, која својата
слава ја доживеа во Европа, каде што нејзиниот слободен танц и новостите што ги внесуваше наидоа на големо воодушевување
и восхит и ја направија прва балетска ѕвезда. Боса, облечена во прилепени шалови и со фустани како грчки туники, таа создала
примитивистички танц, за да им се спротивстави на нефлексибилните стилови од тоа време. Таа била инспирирана од класиците,
особено од грчкиот мит. Ги отфрлила традиционалните балетски чекори за да ја нагласи импровизацијата, емоцијата, човечката
форма. Исидора верувала дека класичниот балет, со своите строги правила на држење и развивање е „гаден и против природата“.
Со тоа придобила широка маса на следбеници кои ѝ овозможиле да основа училиште во кое ќе може да предава.
Исидора е најмладата од четирите деца на Џозеф Чарлс
Данкан и Мери Дора Греј. Родена е во банкарско
семејство во мај 1877 година во Сан Франциско,
но поради пропаѓањето на банкарскиот бизнис на својот
татко, нејзините родители се разведуваат и таа се сели во
Оукленд со мајка ѝ и со нејзините браќа и сестри, каде што
мајка ѝ работи како пијанистка. На десетгодишна возраст го
напуштилa училиштето, бидејќи увидела дека ѝ ја нарушува
индивидуалноста, а бидејќи семејството ѝ било сиромашно,
заедно со сестра ѝ давале часови по танц на локалните
деца. Во 1895 година станала дел од театарската компанија
„Августин Дејли“ во Њујорк, но наскоро се разочарала и во
1899 година одлучила да се пресели во Европа, пред сè во
Лондон, а по една година во Париз. Не згрешила во одлуката,
бидејќи Европа се покажала како поотворена, затоа и
Исидора токму во Европа го остварува најголемиот успех.
Официјално, за почеток на нејзината уметничка кариера се
смета Будимпешта, каде што триесет пати игра пред полна
сала, додека публиката лудува од воодушевување. Оттаму
таа заминува на европска турнеја, а потоа во Америка. Иако
сметала дека комерцијалните турнеи го нарушуваат односот
кон играта како уметност, играла низ цела Европа, во
Северна и Јужна Америка и сама на Акропол, што го сметала
за врв на уметничкото достигнување. Станала толку позната
што инспирирала уметници и автори да создаваат скулптури,
накит, поезија, романи, фотографии, акварел, печатени
текстови и слики. Низ нејзината кариера, Исидора не ги сакала
комерцијалните аспекти на јавниот настап, во однос на тури и
договори, како што велела, зашто ја оттргнуваат од нејзината
вистинска мисија: создавање убавина и образование на
младите. Надарен, неконвенционален педагог, таа била
основачот на три училишта, првото училиште, во Грунвалд,
Германија, ја истакнало нејзината најпозната група на
ученици, наречена „Исидорабли“ (Isadorables) по нејзиното
име, кои подоцна настапувале и со Данкан, но и самостојно.
Второто постоело многу кратко поради Првата светска
56