© 2012 | amberTXT / BIS ISBN 978-605-88807-7-1

▸ Sergi ve sanat etkinliklerinde batılı
olmayan sanatçı ve küratörlerin sayısının
giderek artması ve yeni bir küresel
sergi eğiliminin popülerleşmesi
Küreselleşmenin sanat alanı üzerindeki
bu etkilerini idealleştirenler kadar
eleştirenler de oldu. Örneğin Marc
Sheps’e göre yeni medya ve yeni sanat
pratiklerinin ürettiği bir “küresel diyalog”
ortamı sayesinde merkez-çeper
paradigmasının yerini, farklı sanat
merkezlerinin hiyerarşik olmayan bir
düzlemde diyaloga geçebildiği küresel
ağın almasıyla, yakında batı ve batı-dışı
ayrımı tarihe karışabilecekti. [2]
Oysa Christian Kravagna’ya göre, batı-dışı
sanatın görünürlüğündeki artış
sadece küreselleşme sonrası söylemlerin
yeniden yapılandırdığı bir
dünyanın değil, batının oryantalist
algısını beslemeye devam eden etnoboom
ve ekzotizm modasının da bir
yansımasıydı. [3]
Olu Oguibe’e göre ise yeni küresel
kültür oyunu ne eşit bir görünürlük
sağladı ne de kaloy erişim. Dahil olma
koşulları, öncekine benzer hegemonik
kuralları yeniden üretti ve batı
dışından gelen sanatçının etnik ya da
kimlik kökeni vurgulanmaksızın bu
oyuna katılmasının koşulları oluşturulamadı.
[4]
Türkiye’nin çağdaş sanat üretimi de
bu sisteme, batı dışıyla eşzamanlı
olarak dahil oldu. Öncelikle Berlin
duvarının yıkılmasıyla batı’nın doğusuna
karşı merak ve ilgisindeki artış,
Türkiye’nin de güncel yüzünün keşfedilmesine
yol açtı.
Türkiye çağdaş sanatı, 1948 deki sergiden
45 yıl sonra tekrar Hollanda’lı
izleyicilerle bu koşullarda buluşacaktı.
1993 yılında Vasıf Kortun’un
küratörlüğünde Hollanda’nın Shiedam
şehrinde Stedelijk Museum’da
gerçekleştirilen “A foreigner=A traveller”
sergisine, Vahap Avşar, Gülsün
Karamustafa, Hale Tenger, H.Alptekin/
M.Morris, Bedri Baykam ve Mehmet
İleri katılmıştı. Vasıf Kortun’un, katalog
metni zamanın ruhuna dair bir
manifestoyla açılıyordu:
“Bu sergi egzotik bir tad sunmakla ya
da geldiği yerin tarihiyle ilgili edinilmiş
bilgileri doğrulamakla menkul
değildir, ancak, o yerle ilgili ipuçları
verebilir. İşler hemen tanınıp arşivlenecek
bir enternasyonal çizgiye
oturmaz, yerelci fantazi-kökenlerini
yeniden sunmaz ancak sanatın başka
yerlerdeki duruşlarını da bilen,
kendiliğinden melez bir durum alır.
İşlerindeki ortak faktör, kültürel eşzamanlılığın
aynılık krizinin, liberal
enternasyonalizmin dışında kalmasıdır.”
[5]
[2]
SCHEPS, Marc, Kunstwelten im Dialog (Sanat dünyaları diyalogda). Marc Scheps, Yilmaz Dziewor ve
Barbara Thiemann (editörler), Kunstwelten im Dialog – von Gauguin zur globalen Gegenwart (Sanat
dünyaları diyalogda – Gauguin’den küresel günümüze). Köln 1999, pg. 16-20.
[3]
KRAVAGNA, Christian, Transkulturelle Blicke. Repräsentationsprobleme außereuropäischer Kunst
(Transkültürel bakıŞlar. AvrupadıŞı sanatın sunum problemleri). Christoph Tannert ve Ute Tischler
(editörler), Men in Black. Handbuch kuratorischer Praxis (Küratoryal pratik için elkitabı). Berlin 2004,
sayfa: 101-104.
[4]
OGUIBE, Olu, The Culture Game (Kültür Oyunu). Minneapolis – London 2004.
[5]
http://anibellek.org/en/?p=480
31