Plena Analiza Gramatiko - Cindy

§110-111
gamis, ilustris, komencis, kovris ktp., tio armas, gamas, ilustras, komencas, kovras
ktp. En la pasivo tiujn verbojn oni rigardas ella vidpunkto de persona aganto kaj
uzas ilin en perfekta formo: la villndo estas garnita; la libro estas ilustrita; iu estas
legitimita, kronita, ornamita, vestita; io estis itopita.
Ce tiuj verboj, laii strikta logikeco, oni devus uzi imperfektan formon, kiam la
aja subjekto estas esprimata per agantadjekto (la lago estis kovrata de folioj) kaj
perfektan formon, kiam gi estas esprimata per instrument-adjekto (la lago estis
kovrita per [olioj). Sed generalc oni ne faras tian delikatan distingon kaj ce la priskribo
de rezulta stato oni uzas la perfektajn formojn (-inta, -ita). Vd § 208 RIM l.
Entute, kiel resumon de la supra longa pritraktado oni povas diri, ke
generale oni uzas perfektajn formojn, ec kiam sajne pli taiigus imperfektaj.
Nur en la sekvantaj okazoj nepras la imperfekta forrno ( -anta,
-ata) kaj estas erara la uzo de la perfekta:
a) ce la verboj de daiiro sen rezulto (vd. punkto 2);
b) ce la emfaza esprimado de daiiro;
c) ce esprimo de ag-ripeto.
Analogan, kvankam malpli detalan konkludon jarn atingis D-ro Lippmann,
la tiama Direktoro de la Akademia Sekcio pri la Gramatiko, kiu
finis sian oficialan Raporton antaii la U.K. de 1932 per jena formulo:
"Fakte ne estas malfacile trovi la gustan formon: gi rezultas el simpla
konstato de la efektiva dauro de la ago (-a ta, se daiiranta; -ita, se finita)."
2. Kondicionalo, volitivo, infinitivo
111 Ce la neindikativaj modoj kaj la infinitivo, la afero estas alia. Nome, ni
vidis (§ 99), ke ili havas nur unu simplan tempon, la komunan, kiu do
povus esti rigardata kvazaii resuma por ciuj tri tempoj. Tamen, sen la
helpo de la kunteksto, tiu komuna tempo sajnas prezenca. Kaj per la
kompleksaj tempoj oni povas esprimi nur la rilatajn tempojn de la prezenco:
mi ne volas esti vane veninta; mi dezirns, ke mi estu irinta tien;
ho, se ·tio jam estus farita! Preterito kaj futuro do ne povas esti esprimataj.
Efektive, ce la infinitivo kaj volitivo sajnas sufici tiu komuna, resuma
formo. lnfinitivo ja estas komplemento de predikato kaj gian tempon
difinas la predikata tempo: mi vidis /in [ali; m i volis paroli - esprimas,
ke la falo aii la (volo de) parolo okazis en la tempo signita per la predikata
tempo. Same pri la volitivo; gin oni trovas aii en rekta parolo:
li venu - tiam la tempo estas evidenta; au en dependaj propozicioj,
kiuj havas la tempon relativan, do per sia prezenco montras la tempon
de la cefp.redikato (vd. § 270): mi vo/is, ke li venu; li postulas, aiipostulis,
au postu/os, ke la pordo estu fermita; alifoje la tempon de la
C.efpredikata volitivo montras tempa subprop-o: finu vian taskon, antau
ol mi revenos (futuro; kp. la paseon en: mi postu/is, ke li finu sian
taskon, antau ol mi revenos, sed li tion ne faris).
Ankaii ce la kondicionalo, la futuro de la fiktiva ago preskaii ciam estas
148