Plena Analiza Gramatiko - Cindy

§ 230
prop-o kun la valoro de epiteto: faru tion, kion mi ordonis (kian tion? tian, kian
mi otdonis). Sed la supra analizo estas pli konforma alla reala irado de la penso.
4. k o m p l e t i v o j n i m p l i k i t a j n. En multaj lingvoj ekzistas
tia frazkonstruo, kt" la eksplika kompletivo estas interplektita kun demanda
propozicio aii subpropozicio (epiteta aii adjekta), tiel ke du
prop-oj kvazaii reciproke subordigas unu alla alia. Tiaokaze, nome, la
demand-vorto aii la subjunkcio de la unua prop-o estas samtempe la
objekto aii adjekto de la dua: kiel vi deziras, ke mi agu? Mi ne scias,
kion vi vo/as, ke mi [aru. Videble, en la dua frazo, "kion" havas du
funkciojn: gi, kiel rilativo, subordigas sian prop-on alla cefprop-o "mi
ne scias", kaj, samtempe, gi estas ankaii la objekto de la verbo "faru" de
la sekvanta prop-o: kion (vi volas, ke) mi [aru? Same dufunkcia estas
"kiel" en la unua frazo: kiel ( vi deziras, ke) mi agu?
En la dua eldono ni malaprobis tiajn frazojn kiel nekorektajn. Sed, rekonsiderante
la aferon laii instigo de s-ro de Hoog kaj ankaii baze de
trovitaj zamenhofaj ·ekzemploj, ni nun prijugas ilin malpli severe: ili
sajnas allaseblaj en la sekvantaj okazoj:
a) post verboj de sensado: kion vi audis, ke oni diras pri tio?; uzu gin
nur en tiuj okazoj, kie vi vidas, ke gi estas e[ektive necesaz. Ci-okaze,
tamen, pli simpla estas frazkonstruo kun infinitivo aii predikativo: kion
vi audis diri pri tio? ... kie vi vidas gin e[ektive necesa.
b} post verboj, post kiuj infinitivan konstruon oni povas uzi nur ce la
subjekt-sameco de la du verboj ( ekz-e mi esperas ricevi; mi vo/as, deziras,
intencas sendi... ktp.), kaj ce kiuj oni per la kompletiv-impliko
povas sin he.lpi, kiam la dua ago havas alian subjekton: kion vi esperas,
ke oni donacos a/ vi?; kiun vi deziras, ke mi liberigu a/ vi? (Evangelio
laii Mateo); agu kun aliaj tie/, kiel vi deziras, ke oni agu kun viz. Efektive,
en tiaj okazoj estas tre malfacile trovi alian frazturnon.
Neallasebla sajnas la impliko post la verboj de sciigado ( ekz-e: kiu diras
la homoj, ke mi estas? La homo, kiun vi asertis, ke vi vidis, estas delonge
mortinta ). Tiaokaze oni devas alie tumi la frazon: kion diras la homoj
(pri tio}, kiu do mi estas? La homo, pri kiu vi asertis, ke vi vidis /in ...
Kp. donu tiun porcion, kiun mi donis a/ vi, kaj pri kiu mi diris a/ vi, ke
vi retenu gin ee viz.
Same neallasebla gi estas post la verboj de sciado; anstataii: ekzistis
neniu [ajrejo, kie si ne scius, kio estas kuirita, oni diru: ekzistis neniu
[ajrejo, pri kiu sine scius, kio estas kuirita sur g;z. Same: li metis Urijan
sur la lokon, pri kiu li sciis, ke tie estas la plej fortaj virojZ; ri[uzi tiun Ci
honoron a/ Hil/el, pri kiu s-ro D. scias tre bone, ke li estis unu ella p/ej
piaj sagulojZ.
Esplorinte la suprajn frazojn, oni vidas, ke en la allaseblaj implikoj la
antaiia prop-o havas gramatikan sencon ankaii en si mem (kion vi
audis ... kion vi esperas ... kiun aii kiel vi deziras ... ), sed en la frazoj,
kiuj sajnas a! ni nekorektaj, tiu antaiipropozicio estas gramatika stumpo:
kiu diras la homoj ... (diri postulas objekton!); ... kiun vi asertis
305