Plena Analiza Gramatiko - Cindy

§ 358
[onia] cagreno), konfuza konduto (konduto karakterizata de [onia]
konfuzo ); tie ci cagrena kaj konfuza signifas cagrenita kaj konfuzita,
dum en cagrena okazajo kaj konfuza surprizo ili signifas cagrenanta kaj
konfuzanta.
Tiun ci eblon de hibrideco, kiu ce la a-finaja formo estas uzata nur en
kelkaj malmultaj okazoj (abstrakta, korekta ktp.), la lingvouzo plene
fruktuzas en la igi-kunmetoj, eliziante helpe de gi la participajn elementojn,
kiuj tropezigus la vortojn. La vorto mangigi do signifas igi
manga (manganta aii mangata).
La lingvouzo fiksis la sencon de tiaj igi-kunmetoj tiamaniere, ke ce unuj
verboj ili signifas ciam igi -anta, ce aliaj verboj ciam igi -ata, aii igi -ita.
Grupigante la verbojn laii la klasoj faritaj ce la ajo-kunmetoj (vd. § 328,
2. a-f), ni povas starigi jenajn regulojn:
a) Ce p r o d u k t-verb o j (kaj ce ilia malo), a l te r n sub j e kt
aj verb o j kaj r i l a t verb o j la igi-kunmetoj signifas ciam igi
-ata aii igi -ita. Ekzemple: konstruigi (igi konstruita), detruigi (domon),
bakigi (panon), kuirigi (kafon), bindigi (libron), drasigi (pajlon), fosigi
(tranceon), pentrigi (bil don), skribigi (leteron), barigi (korton); amuzigi
(igi amuzata iun per iu alia), armigi (igi armita per iu alia), ilustrigi,
komencigi, kompensigi, ornamigi, provigi, pruvigi, stopigi, smirigi,
vestigi ktp.; akirigi (ion per iu alia), bezonigi, gajnigi, havigi, heredigi,
perdigi ktp. (ion a! iu alia). *
Rim. I. Propre la supraj formoj estas dusencaj. /gi libron ilustrita ekzemple povas
signifi, ke iu gin igas ilustrita mem kaj ke iu gin igas ilustrita per iu a/ia. Sed car
por la unua -signifo ekzistas la simpla formo ilustri, la igi-kunmeto estas uzata
ciam en la dua senco.
b) ce verboj esprimantaj s t a t o n, p r o c e z on, la igi-kunmetoj
kompreneble povas signifi nur igi -anta, aii igi -in ta. Ekzemple: apartenigi
(igi apartenanta), boligi (igi bolanta), bruligi, sidigi, starigi, faligi,
estigi, eksplodigi, mortigi, vivigi, okazigi, putrigi, rampigi, sveligi,
valorigi, cesigi, daurigi, dormigi, enuigi, kusigi, kutimigi, pasigi, pendigi,
pereigi, suferigi, sprucigi, venigi ktp. Oni povas ce tiuj verboj rilatigi
la agon a! la subjekto mem per la refleksiva pronomo (mortigi sin,
pendigi sin, pereigi sin, suferigi sin).
c) ce la a g a p l i k a j v e r b o j ambaii sencoj estas eblaj. Ekzemple:
abomenigi (ion a! iu kaj iun pri io), studigi, lernigi, devigi, abortigi
* Oni renkontas ne malofte la formojn konvinkigi, finigi, konfuzigi, vekigi, komencigi
en la senco konvinki, fini, konfuzi, veki, komenci. Teorie tiuj formoj ja
estus pravigeblaj, car ekzemple finigi signifas igi fina, do samsignifa al fini. Sed,
kiel ni vidis, tiujn malsimplajn formojn la lingvouzo rezervis por la senco: farigi
per iu a/ia, do uzi ilin en la simpla senco estas ma!guste. Finigi do signifas:fari, ke
iu alia finu.
469