Plena Analiza Gramatiko - Cindy

§ 9-10
kiu vin tiom interesas, mi vidis hodiait sur la strato; min genas la bruo,
kiun vi faras; kiu riskas, gajnos; line venis, car li estas ma/sana; se foriras
la katoj, festenas la ratoj; kvankam la aferoj statas malbone, vi ne devas
malesperi. Komon oni metas ankaii, se la subprop-o estas elipsa: tiu
varo, kvankam tre delikata, estas malmultekosta; fine, kvankam malfrue,
li venis; tiu sciigo, se vera, estas tre grava.
Se la subjunkcio estas antaiiata de prepozicio, la komon oni metas
antaii la prepozicion. Same oni procedas ce adverboj: mi iras tien, escepte
se ... ; mi ne atendis plu, opiniante ke ... ; li foriris, sen ke ... ; vi
babilis, anstatait ke ... ; li venis, por ke ... ; ni ekskursos, supoze ke ... ; mi
iros tien, kondice ke ... ; mi promesas tion, esperante ke ... Sed se la
prepozicion sekvas tio, aii la adverbon tion, oni metas la komon antaii
la subjunkcio: li konvinkis min per tio, ke ... ; li foriris sen tio, ke ... ; mi
venis por tio, ke ... ; line venis spite tion, ke .. .
Oni povas ellasi la komon antaii postmetitaj subprop-oj enkondukitaj
per rilativo, se en la cefprop-o mankas la demonstrativo. Nome, tiaokaze
oni povas rigardi la rilativon apartenanta samtempe alla cefprop-o
kaj subprop-o: faru kion mi ordonis; donu la libron al kiu vi
promesis; la feino povis sin transformi en kion si volis; gajnos kiu riskas.
El la sama kaiizo, kutime oni ne metas komon antaii elipsa kiel- kaj
kvazaii-prop-oj, car antaii ili mankas la demonstrativo tiel: li venis kiel
delegito; oni elektis lin kiel prezidanton; oni akceptis lin kvazait regon.
Sed oni metu la komon, se la respektivaj prop-oj estas antaii- aii intermetitaj:
kiel prezidanto, li certe arangos tion; al vi, kiel al mia amiko,
mi konfidos la sekreton. Krome, sajnas pli bona meti komon, se la
prop-o estas kompleta: li iris, kvazait li estus ebria; li zorgis pri li, kiel·
patro zorgas pri sia filo.
Pri tiel ke vd. § 265.
Rim. VI. En la matematiko, komo estas uzata por apartigi la entjerojn disde la
decimalaj frakcioj: 3,5 (tri kaj kvin dekonoj).
Punktokomo
1 0 Punktokomon oni uzas por apartigi prop-ojn pli distinge ol per nura
komo. Oni do bezonas gin:
l . por apartigi logike interligitajn kompleksojn de cefprop-o plus subprop-o:
"vi ludas; mi vin petas, batu forte; mi timas, ke vi faras kun
mi serco;nz·:
2. inter prop-oj, el kiuj la dua rilatas alla unua ne per rilatpronomo, sed
per montra aii persona pronomo: en la unua etago estas cambro de
Karlo; en gi nun neniu logas - donu al mi la libron, kiun vi jus acetis;
mi volas gin trarigardi - vi demandas min pri sinjoro X; sed tiun mija
ne konas.
Cetere, la uzo de punktokomo ne estas strikte fiksebla; gi dependas de
la okaza neceso evidentigi pli klare la konstruon de la frazo, kaj ec de
individuaj kutimoj.
30