Plena Analiza Gramatiko - Cindy

§ 193
"tago").
b) ce festotagoj oni uzasje:je Pasko, Kristnasko, Pentekosto.
c) la semajntagon oni esprimas diversmaniere: per adverbo, se temas pri
generala temp-indiko: mi laboras de lundo gis vendredo kaj ripozas
dimance; merkrede la lernantoj restas hejme. Se temas pri difinita tago,
oni uzas akuzativon: mi venos Parizon vendredon la 2 8. VII. z; m i intencas
veni Bulonjon jaudonZ; mi venos Bulonjon tra Calais vendredon je
la horo 6,47 post tagmezoZ. Se la temp-indiko havas epiteton aii suplementon,
oni uzas en:en la sekvanta dimanco; en la sabato de Pasko.
d) la horojn oni esprimas pPr je:je la sesa matene.
e) se la adjekt-substantivo estas per si mem tempodifinilo, oni uzas en:
en la jaro 1914; en la monato Majo; en la dekdua jarcento; en someroZ;
en la kvara minu to; en la sama momento.
f) se la adjekt-substantivo per si mem ne estas tempodifinilo, oni uzas
ce, kiu do havas ci-okaze la sencon: "en la tempo de ... ": ce tagmango;
ce la subiro de [' suno; ce la alveno de la vagonaro; ce ciu sia vorto li
pugnobatis la tab/on.
Rim. l. Post esti oni uzas nek akuzativon, nek prepozicion: estas la deka; estis
vespero z. Tie ci do la tempdifinilo estas subjekto. Sed: la sepan tagon estas saba to
de ripozoz, car ci tie enestas vera subjekto (sabato) kaj la sepan tagon egalvaloras:
en la sepa tago.
Proksimuman, neprecizan tempo-punkton oni esprimas per diversaj prepozicioj:
antaii: tio okazis antau Kristnasko ( en iu tago antaii K.); post:
li revenos nur post dimanco (en iu tago post d.); cirkaii: mi vizitos vin
Cirkaii Pask,o (en iu tago antaii aii post P.). Antaii signas, ke la plej malfrua
tago estas la jus antaiia: mi sendos la artikolon antau dimanco (plej
malfrue en saba to). Se la plej malfrua dato povas esti ankaii la esprirnita
dato mem, oni povas uzi por aii gis: mi sendos la artikolon por (gis)
dimanco (plej malfrue en dimanco ).
Rim. 11. Gis povas esti uzata en tia senco nur ce verboj sen dauro. Kp. § 195.
Tempo-punkton difinas ankaii la tempaj tabel-adverboj: tiam (insiste:
guste tiam), ciam, iam, neniam. Anstataii ci tiam oni diras nun. La
adverbo iam signas: en nedifinita tempo-punkto; la saman sencon havas
ankaii foje. Cu tiu tempo-punkto estas preterita aii futura, tion montras
sole la tempo de la predikato: iam ni estis amikoj; mi esperas, ke
iam mi rekompencos vian komplezon;foje estis rego;[oje mi vizitos vin.
Rim. 111. Anstataii la preterita iam oni proponis olim, sed gi ne enradikigis, car la
tempo de la predikato preskaii ciam sufice orientas pri la tempa pozicio de iam.
Cetere, oni povus uzi ankaii inte kaj onte.
Rim.IV.Iama signifas ciam iam estinta.
2. Relativa metodo. Oni montras la tempopunkton per prepozicioj, malsamaj
laii tio, cu la okazajo lokigas en la paseo aii en la futuro.
a) paseo; oni uzas antaii: li alvenis antau tri tagoj (sed: li alvenis tri
tagojn antau la edzigo - per la absoluta metodo); antaii nelonge mi
265