Plena Analiza Gramatiko - Cindy

§ 68-69-70-71
l. Tiuj, kiuj esprirnas ian individuan, esencan econ de la koncernatajo;
ili devenas plejparte de adjektivaj aii verbaj radikoj (bela, [lava, loga,
efika); plus ciuj derivajoj per -em, -end, -ind, -ant, -at, -int, -it, -ont, -ot;
esceptokaze, ili povas veni de substantivaj ra:dikoj (bombasta, fantazia).
2. Tiuj, kiuj esprimas karakterizan cirkonstancon de la koncernatajo,
rilate al aliaj priparolajoj; ili devenas de substantivaj kaj adverbaj radikoj,
ofte kun prefJ.ksoj aii kunmetitajoj: pastra domo, subtegmenta cambro,
porciama amo.
La uzado de ambaii kategorioj estas la sama, krom pri la tri sekvantaj
punktoj:
a) la unuakategoriaj adjektivoj povas esti regule uzataj ce la komparacio:
domo pli granda o/la mia; p/ej bela, admirinda virino. La duakategoriaj
adjektivoj ne toleras la komparacion.
b) nur la unuakategoriaj adjektivoj povas esti substantive uzataj.
c) nur la duakategoriaj adjektivoj povas esti uzataj en kunmeto kun aliaj
samspecaj, konservante sian finajon kaj ricevante ligstrekon: rusa-japana
militoZ (Kp grizflava, flavruga ktp. Vd ankaii § 178 d). (G.W.)
Komparacio
lu persono aii afero povas posedi kvaliton pli aii malpli ol alia ktp. Par 69
esprimi tiujn gradojn en la kvalito, la lingvoj uzas specialan sistemon, la
komparacion.
La komparacio havas du formojn, laii tio, cu oni taksas la gradojn de la
kvalito en si mem (komparacio absoluta) aii oni taksas ilin rilate al alia
komparata afero (komparacio relativa).
I. La komparacio absoluta esprirnigas per diversaj rirnedoj, kaj la gradoj 70
estas tiel multaj, ke estus senutile distingi ilin:
a) per adverboj metitaj antaii la adjektivo: li estas iom, malmulte, ete,
norma/e, vere, multe, tre, ekstreme, treege, perfekte, terure, tute, tro,
superhome, kiel eble p/ej stulta.
Rim. En tiu rolo, oni ordinare ne uzas la artikolon antaii plej: kiJJm la mizero estas
plej granda, Dio estas plej proksimaZ.
b) per afJ.ksoj almetitaj alla adjektivo:duonvarma, dubevarma, varmeta,
varmega.
c) per diversaj frazturnoj: li estis tiel inteligenta! .kiel bela si estasfz; §i
estas bela, bela ... ; malrica kiel pregeja musoz; obstina kiel kaproz; kresko
mamuta, sed sago liliputaz; nuda kaj kruda, sen gro§o en posoz; ktp.
d) per tiom pli: on i poste tiom pli senzorge povas ripoziZ; ce la sensignifeco
de la simptomoj, tiom pli granda atento devas esti turnata a/ la
plendoj de la pacientoz. En ci lasta ekzemplo, la komparatajo estas iel
esprimita, do gi estas jam transiro alla relativaj komparativoj (komparo
paraleliga, Vd. § 262, 6).
11. La komparacio relativa enhavas du distingeblajn gradojn: la komparativon
kaj la superlativon.
91
71