06.07.2013 Views

Plena Analiza Gramatiko - Cindy

Plena Analiza Gramatiko - Cindy

Plena Analiza Gramatiko - Cindy

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

§ 128<br />

A. SUBSTANTIVA KERNO-VORTO<br />

128 Ni vidis (§ 25), ke la substantivo povas akcepti du specojn de akcesoraj<br />

komplementoj: la epitetojn kaj la diversajn suplementojn.<br />

l LA EPITETOJ<br />

La epiteto estas frazelemento senpere determinanta substantivon aii<br />

pronomon. Ci povas havi du formojn: adjektivan: nenio nova sub la<br />

sunoZ; lingvo internacia Z; mal[acila tasko; kaj substantivan: la lingvistoj<br />

esperantistoj; ni, esperantistoj. Meze inter ili staras la substantivfunkcia<br />

adjektivo: mi ankau, la mizera, iros [ari a[eron mianz (= la mizerulo).<br />

Vd. § 132. l. Rim. I.<br />

Rim. La epiteto povas esti kelkfoje malproksimigita de la determinata substantivo<br />

kaj tiel akiri valoron de preskaiia manieradjekto: la grandaj cevaloj eksaltis kaj<br />

refa/is, gigantaj, inter la vicoj de la anglaj soldatoj (ili ne estas gigantaj per si mem,<br />

sed aspektas tiaj nur okaze de sia refalo). Tian epiteton ni nomas "adjekta predikativo"<br />

(vd. § 170..4.).<br />

ADJEKTIV A EPITETO<br />

La adjektiva epiteto estas la formo plej ofta apud substantivo: la blanka<br />

domo estas mia; la blankaj domoj estas miaj; eu vi vidas la blankan<br />

domon? la blankajn domojn? la kongreso havas nenion komunan kun la<br />

politikoz.<br />

l. Pri la vortordo vd. § 272. 5.<br />

2. La epiteto adjektiva ciam akordigas kun la determinato laii nombro<br />

kaj laii kazo.<br />

Kiam unu adjektiva epiteto karakterizas samtempe du aii plurajn substantivojn,<br />

el kiuj unu staras en singularo, gi devas mem stari en pluralo:<br />

ni havas [re§ajn panon kaj akvon (se oni dirus: ni havas fresan panon kaj<br />

akvon, nur de la pano oni asertus la fre8econ; inverse nur tiun de la akvo<br />

per: ni havas panon kaj akvon [reian); mi havas [idelajn amikon kaj kolegon<br />

(se oni dirus: mi havas [idelan amikon kaj kolegon, oni komprenus,<br />

ke temas nur pri unu amiko-kolego).<br />

Rim. I. Z. uzas singularan posedan adjektivon, kiam gi rilatas al pluraj substantivoj:<br />

mill frato kaj fratino. Car tio neniam kreas konfuzon, tio estas ne nur allasebla,<br />

sed ec preferinda al la plurala forma (millj), kiu sonas iel fremde. Oni povas<br />

gin eviti, cetere, ankaii per la ripeto de la poseda adjektivo (lia frato kaj Iia frat·<br />

ino). La sama rilatas ankaii alla tabel-adjektivoj (tiu, till ktp.).<br />

182

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!