AWBZ-Kompas - GGZ Nederland

De Wmo noemt “ondersteunen van mantelzorgers” als een van de taakgebieden van gemeenten. In
de AWBZ is de term “respijtzorg” gangbaar (zie rubriek Respijtzorg).
Het taakgebied van de gemeente omvat niet de directe zorgverlening aan de verzekerde, ook niet
als dat is om de mantelzorger in staat te stellen om de zorgverlening vol te houden. De directe
zorg is AWBZ-zorg.
De ondersteuning die direct is gericht op de mantelzorger, zoals het begeleiding bij het aanvragen
van voorzieningen, het zoeken van passende oplossingen, lotgenotencontact e.d. zijn het domein
van de gemeente.
Structureren van het huishouden
Het (leren) structureren en organiseren van het huishouden is AWBZ-zorg als de verzekerde het
huishouden zelf kan uitvoeren, maar daarbij ondersteuning nodig heeft.
Als het huishouden moet worden overgenomen is de organisatie van het huishouden onderdeel
van de Wmo.
Bemoeizorg, minimale zorginzet, en motiveren voor behandeling
Een van de prestatievelden is dat van de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ).
Onderdelen van de OGGZ zijn collectieve preventie en bemoeizorg. Bemoeizorg houdt in het
bereiken en begeleiden van kwetsbare personen. Het toeleiden naar zorg is ook bemoeizorg en
valt onder de reikwijdte van de WMO. Het gaat dan om mensen die wel zorg nodig hebben maar
zelf geen zorg vragen als gevolg van de aard van hun problematiek of als gevolg van eerdere
ervaringen met het zorgaanbod. Activiteiten die vallen onder de toeleidingsfunctie naar zorg zijn
het signaleren, opsporen, contact leggen én contact houden, het toeleiden zelf én de ongevraagde
nazorg (volgen van cliënten om terugval te voorkomen) [TK 2004-2005, 29325, nr. 5]. Op het
moment dat een cliënt wél zorg vraagt en accepteert kan zonodig reguliere AWBZ-zorg worden
ingezet.
Daarnaast is er een categorie personen die wel zorg vragen, maar expliciet geen behandeling
willen. Het CVZ heeft in indicatiegeschillen uitgesproken dat in zijn algemeenheid inzet van AWBZzorg
niet is aangewezen als de verzekerde de aanwezige behandelmogelijkheden niet wenst te
benutten; het ongebruikt laten van behandelmogelijkheden komt dan volledig voor rekening van
verzekerde zelf.
Dit kan anders zijn als de oordeelsvorming over behandelmogelijkheden niet volledig voor
rekening van verzekerde kan komen vanwege de aanwezige psychiatrische problematiek. Een
minimale zorginzet kan dan redelijkerwijs aangewezen zijn. Deze zorg dient dan alleen om te
voorkomen dat verzekerde aan zijn of haar lot wordt overgelaten [RZA 2006, 89 en RZA 2005,
126].
Dit betekent dat als verzekerden met psychiatrische problematiek wel AWBZ-zorg, maar geen
behandeling willen, zij geïndiceerd kunnen worden voor activerende begeleiding. Het CIZ kan dit
besluit nemen in het kader van hun integrale indicatiestelling. De activerende begeleiding is erop
gericht de verzekerde te motiveren voor behandeling en is voor een beperkte periode (bv. één
jaar).
© CVZ 51