AWBZ-Kompas - GGZ Nederland

Verpleging: afbakening van andere aanspraken en voorzieningen
Verpleging komt zowel voor in de AWBZ als in de Zvw. In de rubriek "Zorgverzekeringswet" gaat
het AWBZ-Kompas uitgebreid in op de afbakening tussen AWBZ en Zvw.
Binnen de AWBZ is de afbakening tussen verpleging en persoonlijke verzorging en de afbakening
tussen verpleging en activerende begeleiding van belang. Hieronder gaat het AWBZ-Kompas in op
beide onderwerpen.
Onderscheid verpleging en persoonlijke verzorging
De taakverdeling tussen beroepsgroepen is niet bepalend.
Het onderscheid tussen de aanspraken (functies) verpleging en persoonlijke verzorging loopt niet
parallel met de historische taakverdeling tussen verpleegkundigen en verzorgenden.
Bij de vraag tot welke aanspraak bepaalde zorg hoort is het beroep van de zorgverlener niet van
belang. Het feit dat voor bepaalde zorg bepaalde deskundigheid is vereist, is ook niet van belang.
De instelling moet op grond van de Kwaliteitswet zorginstellingen er zorg voor dragen dat de
geleverde zorg verantwoord is, en moet er dus voor zorgen dat degenen die de zorg levert
daarvoor bekwaam is. De Wet BIG [Artikel 96 Wet BIG] stelt het strafbaar om zonder noodzaak
(kans op) schade te veroorzaken bij de individuele gezondheidszorg.
Bepalend is de aard van de zorg.
Bij het onderscheid tussen de AWBZ-functies persoonlijke verzorging (PV) en verpleging (VP) gaat
het CVZ uit van de aard van de geleverde zorg. Het uitgangspunt is, dat alles wat mensen
gebruikelijk aan zelfzorg uitvoeren, persoonlijke verzorging is [RZA 2006, 188]. Dat geldt niet
alleen voor de persoonlijke verzorging die iederéén nodig heeft (wassen), maar ook voor de
persoonlijke verzorging die nodig is in verband met een gezondheidsprobleem, zoals een stoma.
• De apotheek moet de medicijnen in een voor de verzekerde passende vorm moet
aanleveren. Als dat mogelijk en nodig is, moet de apotheek de medicijnen gedoseerd
(bijvoorbeeld in een weekdoos) afleveren. Het aanreiken/toedienen van medicijnen behoort
tot persoonlijke verzorging.
• Ook valt het toedienen van medicatie bij een intacte huid (orale medicatie, zalf, oog- oor-
en neusdruppels onder PV [RZA 2005, 118].
• Het toedienen van medicatie is VP als de huid daarbij niet intact is, zoals bij injecteren en
het aanbrengen van medicatie op een niet-intacte huid.
• Het inbrengen en verwijderen van sondes, katheters e.d. is VP, het inbrengen en af laten
vloeien van (vloei)stoffen via sondes, katheters e.d. (voeding, blaasspoelen, etc.) is PV.
• Het in laten lopen en af laten vloeien van vloeistof bij peritoneaaldialyse doen verzekerden
normaal gesproken zelf: er zijn geen speciale vaardigheden voor nodig. Het gaat dus om
zelfzorg. Overnemen daarvan is PV.
• Het inspecteren, schoonhouden en verzorgen van natuurlijke en onnatuurlijke
lichaamsopeningen (stoma, tracheastoma, insteekopening PEG-sonde) is bij een intacte
huid PV, bij een niet-intacte huid VP [RZA 2005, 50; RZA 2005, 83].
• Verzorging van wonden is VP [RZA 2005, 50; RZA 2006, 188].
• Het uitvoeren van voorbehouden handelingen in opdracht van een arts is VP, mits aan
voorwaarden als bekwaamheid, en duidelijke opdracht is voldaan en het geen
verpleegkundige handelingen betreft die op grond van de Zvw kunnen worden bekostigd.
Onderscheid tussen verpleging en activerende begeleiding
Voor het bepalen welke functie aan de orde is, is niet het beroep, maar de aard van de zorg van
belang. Verpleegkundigen plegen ook zorg te leveren die onder activerende begeleiding valt. Het
gaat vooral om activiteiten die gericht zijn op gedragsbeïnvloeding, bijvoorbeeld door een
Sociaalpsychiatrisch verpleegkundige (SPV) verricht.
Het aanleren van verpleegkundige handelingen op zich valt onder de functie verpleging.
© CVZ 91