AWBZ-Kompas - GGZ Nederland

Persoonlijke verzorging: afbakening met andere aanspraken en
voorzieningen
Onderscheid verpleging en persoonlijke verzorging
De taakverdeling tussen beroepsgroepen is niet bepalend.
Het onderscheid tussen de aanspraken (functies) verpleging en persoonlijke verzorging loopt niet
parallel met de historische taakverdeling tussen verpleegkundigen en verzorgenden.
Bij de vraag tot welke aanspraak bepaalde zorg hoort is het beroep van de zorgverlener niet van
belang. Het feit dat voor bepaalde zorg bepaalde deskundigheid is vereist, is ook niet van belang.
De instelling moet op grond van de Kwaliteitswet zorginstellingen er zorg voor dragen dat de
geleverde zorg verantwoord is, en moet er dus voor zorgen dat degenen die de zorg levert
daarvoor bekwaam is. De Wet BIG [Artikel 96 Wet BIG] stelt het strafbaar om zonder noodzaak
(kans op) schade te veroorzaken bij de individuele gezondheidszorg.
Bepalend is de aard van de zorg.
Bij het onderscheid tussen de AWBZ-functies persoonlijke verzorging (PV) en verpleging (VP) gaat
het CVZ uit van de aard van de geleverde zorg. Het uitgangspunt is, dat alles wat mensen
gebruikelijk aan zelfzorg uitvoeren, persoonlijke verzorging is [RZA 2006, 188]. Dat geldt niet
alleen voor de persoonlijke verzorging die iederéén nodig heeft (wassen), maar ook voor de
persoonlijke verzorging die nodig is in verband met een gezondheidsprobleem, zoals een stoma.
• De apotheek moet de medicijnen in een voor de verzekerde passende vorm aanleveren. Als
dat mogelijk en nodig is, moet de apotheek de medicijnen gedoseerd (bijvoorbeeld in een
weekdoos) afleveren. Het aanreiken/toedienen van medicijnen behoort tot persoonlijke
verzorging.
• Ook valt het toedienen van medicatie bij een intacte huid (orale medicatie, zalf, oog- oor-
en neusdruppels onder PV [RZA 2005, 118].
• Het toedienen van medicatie is VP als de huid daarbij niet intact is, zoals bij injecteren en
het aanbrengen van medicatie op een niet-intacte huid.
• Het inbrengen en verwijderen van sondes, katheters e.d. is VP, het inbrengen en af laten
vloeien van (vloei)stoffen via sondes, katheters e.d. (voeding, blaasspoelen, etc.) is PV.
• Het in laten lopen en af laten vloeien van vloeistof bij peritoneaaldialyse doen verzekerden
normaal gesproken zelf: er zijn geen speciale vaardigheden voor nodig. Het gaat dus om
zelfzorg. Overnemen daarvan is PV.
• Het inspecteren, schoonhouden en verzorgen van natuurlijke en onnatuurlijke
lichaamsopeningen (stoma, tracheastoma, insteekopening PEG-sonde) is bij een intacte
huid PV, bij een niet-intacte huid VP [RZA 2005, 50; RZA 2005, 83].
• Verzorging van wonden is VP [RZA 2005, 50; RZA 2006, 188].
• Het uitvoeren van voorbehouden handelingen in opdracht van een arts is VP, mits aan
voorwaarden als bekwaamheid, en duidelijke opdracht is voldaan en het geen
verpleegkundige handelingen betreft die op grond van de Zvw kunnen worden bekostigd.
Hulpmiddelen
In artikel 2, lid 1 van het Besluit zorgaanspraken AWBZ is expliciet geregeld dat, als de zorg kan
worden geleverd op grond van een andere wettelijke regeling, er geen aanspraak bestaat op AWBZzorg,
tenzij in de AWBZ uitdrukkelijk is bepaald dat deze zorg ten laste van de AWBZ komt.
Een steunkousenuittrekhulp is een hulpmiddel dat een patiënt in staat stelt om zelfstandig een
steunkous uit te trekken. Dit hulpmiddel valt onder de verzekerde aanspraak op steunkousen in de
Zorgverzekeringswet. De steunkousenuittrekhulp moet daarom door de zorgverzekeraar worden
vergoed als de verzekerde daarop is aangewezen en fysiek in staat is de uittrekhulp te gebruiken.
Dit is voorliggend op AWBZ-zorg.
© CVZ 97