AWBZ-Kompas - GGZ Nederland

moeten bieden, speelt niet alleen extra toezicht en het verrichten van extra handelingen mee,
maar ook dat het uitvoeren van bepaalde handelingen bij een gehandicapt kind veel langer kunnen
duren dan bij een gezond kind [RZA 2006, 112]. Het is gebruikelijk dat ouders tijdens de
schoolvakantie meer aandacht en tijdsinvestering leveren aan hun kinderen. Voor zorg die boven
die gebruikelijke inzet gaat bestaat er dan aanspraak op AWBZ-zorg [RZA 2005, 16].
Het inhuren van oppas, naschoolse opvang en dergelijke is niet mogelijk ten laste van de AWBZ.
Het instrueren van een oppasser/begeleider is in eerste instantie de taak van de ouder. Als dat niet
mogelijk is, bestaat er zonodig tijdelijk aanspraak op verpleegkundige coaching en begeleiding
[RZA 2005, 185; RZA 2005, 186; RZA 2005, 187].
Het is wel mogelijk om de bovengebruikelijke zorg tijdens de opvang te indiceren, als een kind als
gevolg van zijn beperkingen/zorgbehoefte geen gebruik kan maken van (reguliere) kinderopvang.
Hiermee kan vervolgens de extra zorgbehoefte van een verzekerde tijdens de door de ouder(s)
gewenste opvang worden bekostigd. De opvang als zodanig blijft echter de (financiële)
verantwoordelijkheid van de ouders. Hiervoor kan ook in dat geval dus geen aanspraak op AWBZzorg
worden gemaakt [RZA 2008, 39].
Bij de beoordeling van de omvang van gebruikelijke zorg gelden zekere marges. Er zijn nu
éénmaal “makkelijke”en “moeilijke” kinderen (tegenstribbelen is niet ongewoon): een
standaardkind bestaat niet. Ook bij gezonde kinderen van dezelfde leeftijd kan de zorg die het
kind vergt (per dag) in omvang verschillen. AWBZ-zorg komt pas aan de orde als het gaat om een
chronische situatie, waarbij de gebruikelijke zorg in vergelijking tot gezonde kinderen van
dezelfde leeftijdscategorie substantieel wordt overschreden [RZA 2006, 181]. Ook weegt mee of
de zorg gemakkelijk meegenomen kan worden in de dagelijkse zorg voor het kind.
Het is niet ongebruikelijk dat ouders extra aandacht besteden aan hun kind, bijvoorbeeld door
thuis oefeningen met het kind te doen of het te begeleiden naar zwemles [RZA 2005, 118]. De
beleidsregel gebruikelijke zorg van het Centrum Indicatiestelling Zorg bevat richtlijnen over wat
gebruikelijke zorg van ouders voor kinderen bij verschillende leeftijden inhoudt.
Voor inwonende meerderjarige kinderen is de gebruikelijke zorg die zij aan hun ouders bieden
gelijk aan die van huisgenoten onderling.
Overbelasting of eigen beperkingen van degene die gebruikelijke zorg levert
Bij de beoordeling speelt de belastbaarheid van degene die de gebruikelijke zorg moet leveren een
rol. Als sprake is van (dreigende) overbelasting van de zorgende huisgenoot, partner of ouder, is
inzet van AWBZ-zorg mogelijk [RZA 2004, 193; RZA 2005, 112].
Beperkingen in de belastbaarheid moeten door of onder verantwoordelijkheid van een arts
vastgesteld worden [RZA 2003, 102; RZA 2004, 51]. De beperkingen moeten zodanig zijn dat de
partner daadwerkelijk niet in staat is de gebruikelijke zorg te bieden [RZA 2006, 149; RZA 2006,
152]. Die beoordeling moet integraal plaatsvinden, niet per afzonderlijke functie [Rb 's
Hertogenbosch, 13 augustus 2004, nr. Awb 04/848 AWBZ]. De huishoudelijke taken die iemand
moet doen spelen daarbij ook mee.
Ook als degene die gebruikelijke zorg zou moeten leveren zelf beperkingen heeft waardoor hij dat
niet kan, is er aanspraak op AWBZ-zorg.
De psychische belasting van ouders die een gehandicapt kind krijgen kan zodanig zijn dat zij toch
zijn aangewezen op AWBZ-zorg, ook als de gebruikelijke zorg niet wordt overschreden.
Activerende begeleiding (coaching en coping) kan in dergelijke situaties bijdragen tot herstel van
de balans tussen draaglast en draagkracht [RZA 2005, 199].
"Uitruil" van functies bij bovengebruikelijke zorg
Het is mogelijk dat een huisgenoot, partner of ouder aanzienlijk meer zorg levert dan gebruikelijk
is. Voor zover dit het geval is, is “uitruil” met een andere functie mogelijk. Als de partner
bijvoorbeeld veel persoonlijke verzorging levert, is het mogelijk dit te compenseren met een
indicatie voor een andere functie [RZA 2003, 222]. Als maximum geldt de omvang van zorg die
zónder uitruil aan de orde zou zijn [RZA 2005, 120]. Die uitruil is echter alleen mogelijk als de
bovengebruikelijke zorg door de huisgenoot, partner of ouder wordt geleverd. Niet als die door
© CVZ 62