Botsing YPR met trein nabij Assen op 17 juni 2003

46/119
Titel (document)
Status
Datum
Botsing YPR met trein nabij Assen op 17 juni 2003
Definitief
16 januari 2004
4.2.2 Oefenstrook met spoorlijnen
Tijdelijke Commissie Ongevallenonderzoek Defensie
Door de Commandant van de Cavalerieschool (C-CS) worden in opdracht van OTCMan
verkenners opgeleid voor het tank- en pantserinfanteriebataljon. Voor de opleiding van
verkenners wordt voor de afsluitende oefening gebruik gemaakt van een oefenstrook in
het openbaar gebied ter grootte van globaal 7 bij 20 kilometer. In een dergelijk grote
oefenstrook in Nederland is er een grote kans dat één of meerdere spoorlijnen dit gebied
kruisen. Zowel in de strook noord als zuid van Assen komen diverse beveiligde en
onbeveiligde spoorwegovergangen voor. Door de Cavalerieschool werd de aanwezigheid
van een spoorlijn met de daarbij behorende - al dan niet beveiligde - overwegen niet als
een risico gezien. Over het algemeen wordt overigens in Nederland het als normaal
beschouwd dat verkeersdeelnemers een overweg - ook onbeveiligde - passeren, hoewel
wel onderkend wordt dat passanten op een onbeveiligde overweg een hoger risico lopen.
Ervan uitgaande dat het oefenen in openbaar gebied is toegelaten, is de keuze van een
oefenstrook voor verkenningen waarin spoorlijnen voorkomen dan een logisch gevolg.
Bovendien wordt het voor voertuigen in Nederland aanvaardbaar geacht dat deze een
onbeveiligde overweg passeren. Daarom werd het niet zinvol geacht om de
keuzemogelijkheid om een strook te kiezen zonder spoorwegen ter discussie te stellen.
4.2.3 Toelaten passage onbeveiligde overweg
Het was niet verboden om spoorwegen, die zich in het gebied bevonden, te kruisen.
Vanuit de Arbo-wet (artikel 3) gezien, dient bij het verminderen van risico’s in principe een
zogenaamde arbeidshygiënische strategie gevolgd te worden 8 . Bronaanpak zou inhouden
dat de overweg wordt afgesloten; hierop heeft de Defensieorganisatie echter geen directe
invloed. Afscherming van de bron kan plaatsvinden door het oversteken van een
onbeveiligde overweg te verbieden. Als afscherming van de bron niet mogelijk of
ongewenst is dan dienen maatregelen getroffen te worden (niet verbieden, maar een
veilige werkwijze).
De consequentie van een besluit om het oversteken van een onbeveiligde overweg te
verbieden, is dat de vrije routekeuze - die de voertuigcommandant had in deze situatie -
duidelijk zou worden beperkt. Er zou dan geen sprake meer zijn van het oefenen onder
realistische omstandigheden. Aangezien er sprake was van een oefening om toekomstige
pelotons- en voertuigcommandanten te trainen in tactisch optreden, zou deze beslissing
strijdig zijn geweest met de oefendoelstelling, die ervan uitgaat dat een commandant wel
zoveel mogelijk zijn route bepaalt. Bovendien is het in Nederland nog algemeen aanvaard
dat er risico’s kleven aan het oversteken van een onbeveiligde overweg, zonder dat het
direct leidt tot het sluiten van die overwegen. Hoewel er gestreefd wordt naar
vermindering van het aantal onbeveiligde overwegen, wordt het oversteken ervan toch
toegelaten.
Deze beslissing - om het passeren van overwegen niet te verbieden - kan met de
wetenschap achteraf van een dodelijk ongeval ter discussie worden gesteld en is
derhalve in de TRIPOD-analyse meegenomen.
8 Arbo-wet 1998 artikel 3 lid 1 onder b. (met toelichting): Hierin staat de arbeidshygiënische strategie beschreven; bronaanpak,
collectieve bescherming, individuele bescherming, persoonlijke beschermingsmiddelen.