over publieke en private verantwoordelijkheden - Oapen

over publieke en private verantwoordelijkheden2 op zoek naar de grenzen van de staat:publieke verantwoordelijkheid tussencontract en eigendomsrechtA.L. Bovenberg en C.N. Teulings 12.1 uitgangspunten van de analyse2.1.1 probleemstellingDe collectieve sector is sinds de Tweede Wereldoorlog gegroeid ten opzichte vande marktsector. Die groei is niet zonder problemen gebleven. Het steeds omvangrijkerpublieke apparaat ontpopte zich als een moeilijk stuurbare moloch. Er werdensteeds nadrukkelijker vragen gesteld bij het maatschappelijke nut van al diepublieke dadendrang. Sinds 1980 is de groei van de collectieve sector aan bandengelegd, met name door een strikt begrotingsbeleid. In sommige sectoren komen degrenzen van de bezuinigingen in zicht omdat het voorzieningenniveau dreigt teworden aangetast. Naarmate de mogelijkheden voor bezuinigingen afnemen,begint de vraag naar een effectieve en controleerbare organisatie van het overheidsapparaatmeer te klemmen. Dit geldt met name voor die sectoren waarin publiekebetrokkenheid onontkoombaar is. Bestaan er geen andere middelen om het apparaatte sturen in de maatschappelijk gewenste richting dan bezuinigingen waarvanhet voorzieningenniveau het slachtoffer dreigt te worden? In dit kader wordtsteeds meer geëxperimenteerd met vormen van marktwerking binnen en aan deranden van het overheidsapparaat. Waar vroeger budgetmechanisme en uitvoeringsmonopolieregel waren binnen de collectieve sector, zijn de afgelopen jaren talvan meer marktgeoriënteerde organisaties ontstaan. Ook deze innovaties kennenechter hun problemen. Een meer fundamentele reflectie is daarom gewenst: watkan, mag, moet of zal juist niet in publieke handen blijven en welke taken kunnenworden uitbesteed aan de particuliere sector? Het WRR-project Publieke en PrivateVerantwoordelijkheden (ppv) beoogt deze vraag te beantwoorden. Daarbij wordenverschillende organisatieprincipes getoetst aan een vijftal criteria: 2• doeltreffendheid;• doel matigheid;• rechtsgelijkheid;• rechtszekerheid;• democratisch legitimatie.19In deze studie proberen wij aan de hand van de economische theorie helderheidte scheppen in de afweging tussen verschillende organisatieprincipes.Hierbij komt een drietal vragen aan de orde:1 Welke theoretische mechanismen zijn van belang voor de beoordeling van devoor- en nadelen van de diverse organisatieprincipes?2 Onder welke omstandigheden en condities verdient ieder van deze organisatiewijzende voorkeur?3 Welke sturingsmechanismen heeft de politiek ter beschikking in ieder vandeze organisatiewijzen?