over publieke en private verantwoordelijkheden - Oapen

over publieke en private verantwoordelijkhedendwingen zelf een gebruikersprijs te betalen die even hoog is als de prijs die dezeincumbent aan zijn concurrenten vraagt. Een incumbent kan in de verleidingkomen om de eigendom van bottleneck-faciliteiten te misbruiken voor hetopbouwen van concurrentievoordeel in andere segmenten van de markt.Monopoliewinsten die hier te behalen zijn, kunnen immers worden ingezet omprijsverlagingen te financieren in delen van de markt waar de concurrentie welhevig is. Om dergelijke verschijnselen te voorkomen is het mogelijk grenzen testellen aan de mate van verticale integratie in de bedrijfskolom en eisen te stellenmet betrekking tot de scheiding van eigendom van delen van het infrastructuursysteem.Bij een open-access-benadering krijgt de concurrentie op de infrastructuurgestalte door de verkoop van rechten op netwerkcapaciteit aan concurrerendebedrijven op non-discriminatoire basis (Klein en Gray 1997: 2). Voor sommigetypen infrastructuur zal het echter moeilijk zijn dergelijke rechten te definiëren,vast te stellen en te handhaven op een manier waardoor echte concurrentiemogelijk is. In een elektriciteitsnet bijvoorbeeld is de capaciteit die al dan nietgebruikt wordt in bepaald deel van het netwerk, een functie van het totaal aanelektriciteitsstromen door het gehele systeem en dus niet van een lokaal procesvan onderhandelingen of van een beperkt aantal transportbeslissingen. In zo’ngeval is het weinig praktisch om capaciteitsrechten of toegangsrechten te definiëren.Een alternatief is dan het gebruik van een centraal dispatch-systeem datde stromen optimaliseert en op elk moment direct de vraag en het aanbod opelkaar afstemt. Dit garandeert open toegang, in die zin dat winnende biedersaltijd en per definitie hun stroom kunnen afzetten. Dergelijke ‘smart poolingsystems’worden nu overal ter wereld in de elektriciteitssector gebruikt.223Producten als elektriciteit en gas of drinkwater zijn dermate homogeen dat hetvoor de klant niet uitmaakt waar het vandaan komt, welke weg het heeft afgelegden door wie het precies wordt aangeboden. Dit ligt anders in bijvoorbeeldde telecommunicatie- en spoorwegsector. Hier worden complexere eisen aan deafhandeling over de infrastructuur gesteld. Een klant, in dit geval een beller ofeen reiziger, wil hier een specifiek punt in het netwerk bereiken: een bepaaldelocatie of een bepaald persoon. Hier dienen arrangementen te worden ontworpenvoor de dienstregeling over de infrastructuur om concurrentie mogelijk temaken. Het gaat dan in concreto bijvoorbeeld om de toedeling van landings- enstijgingsrechten voor vliegtuigen (airport slots) en om de toewijzing van specifiekespoorlijnen voor gebruik op een bepaald tijdstip aan een bepaalde treinmaatschappij.Ook hier is echter een ‘slim’ verdeelsysteem nodig. De waardevan elk gebruiksrecht voor een spoorwegtraject op een bepaald tijdstip hangtimmers mede af van wat er gebeurt in andere, aangrenzende segmenten, zowelin tijd als plaats. Om een optimaal gebruik te bevorderen dient men nu eensecundaire markt voor de handel in gebruiksrechten mogelijk te maken.Rechten die in de primaire markt worden aangekocht van de beheerder van deinfrastructuur kunnen nu via handel met andere marktpartijen tot een voor allemarktpartijen optimale dienstregeling leiden.