Rapport Arbeid in Zorg en Welzijn 2005.pdf - StAZ

1. De arbeidsmarkt van de sector Zorg en WJKLichamelijk zwaar werk komt in de zorgsector en de kinderopvang vaker voor dan in de economieals geheel. Verder doen emotioneel zwaar werk en een hoge werkdruk zich in de zorgsector enWJK vaker voor (Van Essen e.a., 2004). De werksituatie is in de afgelopen jaren wel op een aantalpunten verbeterd. Zo is het aandeel werknemers in de Zorg en WJK dat regelmatig blootstaat aanfysieke belasting (in de zin van kracht zetten) gedaald van 35% in 2003 tot 31% in 2003, terwijlhet in de economie als geheel vrijwel gelijk is gebleven (circa 23%; CBS, Statline). In de zorgsectoris het aandeel verpleegkundigen, verzorgenden en agogisch werkenden dat zegt dat het werklichamelijk zwaar is, gedaald van 66% in 2003 tot 62% in 2005 (OSA werknemerspanel2003-2005). Daarnaast zijn de fysische omstandigheden op het werk in zowel de Zorg als WJKverbeterd ten opzichte van 2003. Had in 2003 nog ruim 37% van de verpleegkundigen, verzorgendenen agogisch werkenden te maken met negatieve omstandigheden zoals stank en lawaai,in 2005 was dit gedaald tot ruim 29%. Tot slot is de werkdruk verminderd. In 1998 zei 38%van alle werkenden in de sector Zorg en WJK regelmatig onder hoge tijdsdruk te werken, in 2003was dit afgenomen tot 31% (CBS, Statline). Uit het OSA-werknemerspanel blijkt dat ook verpleegkundigen,verzorgenden en agogisch werkenden minder vaak onder hoge tijdsdruk werken. In1998 werkte ruim de helft onder hoge tijdsdruk, in 2005 was dit gedaald tot ruim een kwart.Daarnaast is het aandeel werknemers dat het gevoel heeft tijd te kort te komen licht gedaald(van 63% in 2000 tot 54% in 2005). Agressie op de werkplek komt in 2005 ten opzichte van 2003nog evenveel voor. Nog steeds heeft gemiddeld een kwart van de medewerkers in de Zorg en inWJK te maken met agressie.20Ondanks bovengenoemde positieve signalen blijkt uit inspecties van de Arbeidsinspectie in de branchesGeestelijke Gezondheidszorg en Gehandicaptenzorg dat in ongeveer 60% van de instellingen deaanpak van fysieke belasting en agressie nog onvoldoende is. Dit geeft aan dat verdere verbeteringenmogelijk zijn. Een ander opmerkelijk punt is dat werkgevers van oordeel zijn dat de werkdrukin de periode 2002-2004 is toegenomen, terwijl werknemers een vermindering constateren.Meer dan de helft van de werkgevers verwacht bovendien dat beheersing van de werkdruk in dekomende twee jaar een knelpunt zal zijn. Het is onduidelijk waardoor dit verschil in perceptie wordtveroorzaakt.1.6 Verzuim en arbeidsongeschiktheid1.6.1 VerzuimAl meer dan 10 jaar probeert de overheid door de financiële betrokkenheid van werkgevers tevergroten, het ziekteverzuim terug te dringen. Via de wet Terugdringing Ziekteverzuim werd,afhankelijk van de grootte van de onderneming, een wachtperiode van twee tot zes weken ingevoerdvoordat een werknemer in de ziektewet kwam. Per januari 2004 werd de wet VerlengingLoondoorbetalingsverplichting bij Ziekte van kracht waarin deze periode werd uitgebreid naar 104weken. Wijzigingen in de Arbo-wet hebben de werkgever verantwoordelijk gemaakt voor hetverzuim beleid. In de wet Verbetering Poortwachter, die per 1 januari 2002 is ingevoerd zijn deinspanningen van werkgever en werknemer verder geconcretiseerd.Het ziekteverzuim in de sector Zorg en WJK daalt sinds 2000. In 2004 is het ziekteverzuim verdergedaald. Het verschil met het landelijke gemiddelde, waar de sector in 2000 ruim 2% boven scoorde,is sindsdien meer dan gehalveerd.Stand van zaken en vooruitblik