3. De arbeidsmarkt per brancheE<strong>en</strong> groot aantal GGZ-medewerkers gaat na vertrek uit hun <strong>in</strong>stell<strong>in</strong>g <strong>in</strong> e<strong>en</strong> andere zorg- ofwelzijns<strong>in</strong>stell<strong>in</strong>g aan de slag. Ontplooi<strong>in</strong>gsmogelijkhed<strong>en</strong> spel<strong>en</strong> daarbij e<strong>en</strong> belangrijke rol. Hetverloop van personeel is derhalve ook afhankelijk van ontwikkel<strong>in</strong>g<strong>en</strong> b<strong>in</strong>n<strong>en</strong> andere branches.B<strong>in</strong>d<strong>in</strong>g van personeel zal vooral plaats moet<strong>en</strong> v<strong>in</strong>d<strong>en</strong> via het aanbied<strong>en</strong> van voldo<strong>en</strong>deloopbaanmogelijkhed<strong>en</strong>.3.6.2 Personeelsbeleid <strong>en</strong> werkbelev<strong>in</strong>gDe resultat<strong>en</strong> van de werknemerspanels lat<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> opvall<strong>en</strong>de verschill<strong>en</strong> voor de branche t<strong>en</strong> opzichtevan de sector als geheel zi<strong>en</strong>. Positieve uitzonder<strong>in</strong>g hierop is dat naar aanleid<strong>in</strong>g van werkgerelateerdverzuim het werk of de werkomstandighed<strong>en</strong> relatief vaak word<strong>en</strong> aangepast. Ruim 70% van demedewerkers geeft aan dat aanpass<strong>in</strong>g plaatsv<strong>in</strong>dt. In de sector <strong>Zorg</strong> <strong>en</strong> WJK is dat gemiddeld 50%.Uit de Exit<strong>in</strong>terviews van Prismant komt naar vor<strong>en</strong> dat 55% van de vertrekkers <strong>in</strong> 2004 aangeeft dathet vertrek voorkom<strong>en</strong> had kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. Dit is uiteraard alle<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s de visie van de werknemer,maar het geeft wel aan dat er mogelijkhed<strong>en</strong> zijn om het verloop beter te beheers<strong>en</strong>. Aspect<strong>en</strong> waaropm<strong>en</strong> verander<strong>in</strong>g zou will<strong>en</strong> zi<strong>en</strong> zijn: beter contact met leid<strong>in</strong>ggev<strong>en</strong>de (11%), m<strong>en</strong> is ontevred<strong>en</strong>met de zorg die gebod<strong>en</strong> wordt (10%), ervaart onvoldo<strong>en</strong>de loopbaanmogelijkhed<strong>en</strong> (16%) <strong>en</strong>onvoldo<strong>en</strong>de ontplooi<strong>in</strong>gsmogelijkhed<strong>en</strong> (12%).Verbeter<strong>in</strong>g arbeidsomstandighed<strong>en</strong>Naar aanleid<strong>in</strong>g van het aflop<strong>en</strong> van het arboconv<strong>en</strong>ant <strong>in</strong> 2004 is e<strong>en</strong> evaluatierapport versch<strong>en</strong><strong>en</strong>(Van der Kemp, 2004). Hieruit blijkt dat de conv<strong>en</strong>antsdoelstell<strong>in</strong>g voor verzuimreductie ruimschootsis gehaald. Organisaties die actief hebb<strong>en</strong> geparticipeerd, dat wil zegg<strong>en</strong> deel hebb<strong>en</strong>g<strong>en</strong>om<strong>en</strong> aan gebod<strong>en</strong> ondersteun<strong>in</strong>gstraject<strong>en</strong>, hebb<strong>en</strong> e<strong>en</strong> grotere verzuimdal<strong>in</strong>g bereikt. Ookde doelstell<strong>in</strong>g betreff<strong>en</strong>de de WAO-<strong>in</strong>stroom is ruim gehaald. Alhoewel <strong>in</strong>stell<strong>in</strong>g<strong>en</strong> verschill<strong>en</strong>demaatregel<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> g<strong>en</strong>om<strong>en</strong> om de blootstell<strong>in</strong>g aan arbeidsrisico’s te verm<strong>in</strong>der<strong>en</strong> is het nietduidelijk of, <strong>en</strong> zo ja <strong>in</strong> welke mate, de blootstell<strong>in</strong>g aan de arbeidsrisico’s psychische belast<strong>in</strong>g,agressie <strong>en</strong> fysieke belast<strong>in</strong>g is verm<strong>in</strong>derd. Uit e<strong>en</strong> rec<strong>en</strong>t <strong>in</strong>spectierapport van de <strong>Arbeid</strong>s<strong>in</strong>spectieblijkt dat bij 40% van de <strong>in</strong>stell<strong>in</strong>g<strong>en</strong> we<strong>in</strong>ig tot niets aan de hand is, 33% van de <strong>in</strong>stell<strong>in</strong>g<strong>en</strong>moet<strong>en</strong> echter nog stapp<strong>en</strong> tot verbeter<strong>in</strong>g zett<strong>en</strong> <strong>en</strong> bij 27% van de <strong>in</strong>stell<strong>in</strong>g<strong>en</strong> is er, aldus de<strong>in</strong>spectie, echt e<strong>en</strong> structureel probleem. In 70% van de geïnspecteerde locaties voldeed noch hetarbobeleid, noch het beleid psychische belast<strong>in</strong>g volledig aan de wettelijke eis<strong>en</strong>.553.7 <strong>Welzijn</strong> & Maatschappelijke Di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong><strong>in</strong>gDe branche biedt e<strong>en</strong> variëteit aan maatschappelijke di<strong>en</strong>st<strong>en</strong> <strong>en</strong> voorzi<strong>en</strong><strong>in</strong>g<strong>en</strong> voor burgers. Zoalsjeugd- <strong>en</strong> jonger<strong>en</strong>werk, algeme<strong>en</strong> maatschappelijk werk, schoolmaatschappelijk werk, opvoed<strong>in</strong>gsondersteun<strong>in</strong>g,buurtprev<strong>en</strong>tie, peuterspeelzal<strong>en</strong>, maatschappelijke opvang, schuldhulp, juridischehulp <strong>en</strong> advies, werktoeleid<strong>in</strong>g, opvang asielzoekers, tafeltje-dekje, culturele vorm<strong>in</strong>g, vrijetijdsbested<strong>in</strong>g<strong>en</strong> welzijnsdi<strong>en</strong>st<strong>en</strong> voor ouder<strong>en</strong>. Maatschappelijke di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ers lat<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>,die nieuwe kans<strong>en</strong> zoek<strong>en</strong> of het ev<strong>en</strong> moeilijk hebb<strong>en</strong>, (weer) deelnem<strong>en</strong> aan de sam<strong>en</strong>lev<strong>in</strong>g,aldus de branche. Ze gev<strong>en</strong> vorm aan wijk<strong>en</strong> <strong>en</strong> buurt<strong>en</strong>. Ze bied<strong>en</strong> perspectief <strong>en</strong> drag<strong>en</strong> oploss<strong>in</strong>g<strong>en</strong>aan voor maatschappelijke problem<strong>en</strong>. Het zijn bouwers aan e<strong>en</strong> gezonde sam<strong>en</strong>lev<strong>in</strong>g.De branche <strong>Welzijn</strong> <strong>en</strong> Maatschappelijke Di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong><strong>in</strong>g heeft te kamp<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> teruglop<strong>en</strong>desubsidiestroom als gevolg van bezu<strong>in</strong>ig<strong>in</strong>g<strong>en</strong> bij vooral de geme<strong>en</strong>telijke overhed<strong>en</strong>. In het kadervan de <strong>in</strong>voer<strong>in</strong>g van de WMO ligg<strong>en</strong> er wel mogelijkhed<strong>en</strong> om nieuwe activiteit<strong>en</strong> te ontplooi<strong>en</strong>.Daarbij kan m<strong>en</strong> op onderdel<strong>en</strong> de concurr<strong>en</strong>tie met thuiszorgorganisaties aangaan. Ook <strong>in</strong> het<strong>Arbeid</strong> <strong>in</strong> <strong>Zorg</strong> <strong>en</strong> <strong>Welzijn</strong> 2005
3. De arbeidsmarkt per branchekader van de sociale zekerheid do<strong>en</strong> zich nieuwe kans<strong>en</strong> voor zoals bij de ondersteun<strong>in</strong>g van reïntegratietraject<strong>en</strong><strong>en</strong> participatieban<strong>en</strong>. Voor de laatste kunn<strong>en</strong> mogelijk uitker<strong>in</strong>gsgeld<strong>en</strong> <strong>in</strong>gezetword<strong>en</strong>.3.7.1 Kerngegev<strong>en</strong>s• De <strong>in</strong> 2003 <strong>in</strong>gezette krimp van de werkgeleg<strong>en</strong>heid zette <strong>in</strong> 2004 door, niet <strong>in</strong> de laatste plaatsdoor het grot<strong>en</strong>deels stopzett<strong>en</strong> van de subsidie voor ID-ban<strong>en</strong>.• De gemiddelde leeftijd van de werknemers steeg verder.• Bijna e<strong>en</strong> kwart van het personeel is ouder dan 50 jaar. Dit leidt op korte termijn al tot e<strong>en</strong>verhog<strong>in</strong>g van de vervang<strong>in</strong>gsvraag met jaarlijks 0,3% (RegioMarge 2004).Tabel 3.8 Branchegegev<strong>en</strong>s arbeidsmarkt <strong>Welzijn</strong> <strong>en</strong> Maatschappelijke Di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong><strong>in</strong>g2000 2001 2002 2003 2004 1Aantal werkzame person<strong>en</strong> 65.200 73.700 68.382 61.712Aantal bezette arbeidsplaats<strong>en</strong> 41.300 48.100 43.011 39.025Omvang gemiddelde werkweek 0,63 0,65 0,63 0,63Gemiddelde leeftijd (<strong>in</strong> jar<strong>en</strong>) 41,6 41,9 42,4 43,4 43,9Aandeel 50+-ers 26,2% 28,5%Aandeel vrouw<strong>en</strong> 76,4% 76,9% 77,4% 71,4% 72,1%Duur di<strong>en</strong>stverband (<strong>in</strong> jar<strong>en</strong>) 5,8 5,6 5,7 5,7 6,3561Werkgeleg<strong>en</strong>heid <strong>in</strong> 2004 betreft e<strong>en</strong> schatt<strong>in</strong>g op basis van groeivoet PGGM-statistiek<strong>en</strong>.Bron: MO-groep<strong>Arbeid</strong>smarktprognoses lat<strong>en</strong> zi<strong>en</strong> dat er ruim voldo<strong>en</strong>de aanbod van sociaal-agogische personeelop niveau 3 <strong>en</strong> 4 zal zijn (RegioMarge 2004). Handhav<strong>in</strong>g van het niveau van de rec<strong>en</strong>t gesteg<strong>en</strong><strong>in</strong>stroom <strong>in</strong> de opleid<strong>in</strong>g tot maatschappelijk werk <strong>en</strong> di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong><strong>in</strong>g (niveau 5) moet de eerderg<strong>en</strong>oemde verhoogde uitstroom van met name maatschappelijk werkers opvang<strong>en</strong>.3.7.2 Personeelsbeleid <strong>en</strong> werkbelev<strong>in</strong>gDe resultat<strong>en</strong> van de werknemerspanels lat<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> opvall<strong>en</strong>de verschill<strong>en</strong> voor de branche t<strong>en</strong>opzichte van de sector als geheel zi<strong>en</strong>.Uit e<strong>en</strong> met<strong>in</strong>g <strong>in</strong> het kader van het arboconv<strong>en</strong>ant (Hoogerwerf, 2005) blijkt dat medewerkers <strong>in</strong>de branche <strong>Welzijn</strong> & Maatschappelijke Di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong><strong>in</strong>g m<strong>in</strong>der vaak tot e<strong>en</strong> van de risicogroep<strong>en</strong>voor werkdruk <strong>en</strong> werkstress behor<strong>en</strong>, dan het landelijk gemiddelde.3.8 K<strong>in</strong>deropvangS<strong>in</strong>ds 1 januari 2005 is e<strong>en</strong> nieuwe wet voor de k<strong>in</strong>deropvang van kracht. De komst van de Wetk<strong>in</strong>deropvang (Wk) heeft <strong>in</strong>grijp<strong>en</strong>de consequ<strong>en</strong>ties voor de branche. Deze wet bepaalt immers mede<strong>in</strong> hoeverre de overheid de koopkracht van de ouders ondersteunt. En dit heeft weer gevolg<strong>en</strong> voorde omvang <strong>en</strong> de aard van de vraag naar k<strong>in</strong>deropvang.Ontwikkel<strong>in</strong>g<strong>en</strong> op het terre<strong>in</strong> van arbeid <strong>en</strong> zorgregel<strong>in</strong>g<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> hun weerslag op de k<strong>in</strong>deropvang.Wettelijke regel<strong>in</strong>g<strong>en</strong> rond k<strong>in</strong>deropvang <strong>en</strong> andere regel<strong>in</strong>g<strong>en</strong> rond arbeid <strong>en</strong> zorg moet<strong>en</strong>meer afgestemd word<strong>en</strong>. Zo zull<strong>en</strong> bijvoorbeeld betere <strong>en</strong> uitgebreidere regel<strong>in</strong>g<strong>en</strong> rond ouder-Stand van zak<strong>en</strong> <strong>en</strong> vooruitblik