Zorggids Antwerpen 2017-2018

CHEMOTHERAPIE
REDACTIONEEL
WAT IS CHEMOTHERAPIE?
Chemotherapie of chemo is een
systemische therapie van kanker.
Deze behandeling werkt dus
op het hele lichaam. De patiënt
krijgt geneesmiddelen die de
snel vermenigvuldigende kankercellen
moeten vernietigen.
Chemotherapie wordt heel vaak
toegepast bij kanker. Er bestaan
meer dan vijftig soorten geneesmiddelen
tegen kanker. Ze
werken allemaal op een andere
ma- nier en hebben elk hun indicaties,
contra-indicaties en
bijwerkingen. Meestal bestaat je
chemo uit een cocktail van verschillende
geneesmiddelen.
TWEE GROTE GROEPEN
CHEMO
Chemotherapie kan alleen of in
combinatie met andere therapieen
gegeven worden. In dat laatste
geval wordt een onderscheid
gemaakt tussen twee groepen.
Daarbij is het moment waarop
de chemotherapie wordt toegediend
bepalend:
neoadjuvante chemotherapie
(ook wel inductieve of inductiechemo
genoemd) wordt voor
een operatie of radiotherapie
gegeven. De bedoeling is om de
tumor te verkleinen.
adjuvante chemotherapie wordt
na een operatie of radiotherapie
gegeven. De bedoeling is om
mogelijk achtergebleven kankercellen
te vernietigen Chemotherapie
en bijwerkingen.
De geneesmiddelen voor chemotherapie
vallen alle cellen aan
die zich snel vermenigvuldigen.
Ze maken geen onderscheid
tussen kankercellen en gezonde
cellen. We hebben in ons lichaam
nochtans ook gezonde cellen die
zich snel vernieuwen, zoals de
huid- en haarcellen of de nagels.
Daarom zijn er in deze weefsels
bijwerkingen.
DOEL VAN CHEMOTHERAPIE
1. CURATIEVE CHEMO GENEEST
EN BRENGT DE PATIËNT IN
REMISSIE
Een curatieve chemotherapie kan
bepaalde soorten kanker volledig
en definitief genezen. Ze kan
alleen worden toegediend of in
combinatie met chirurgie, radiotherapie
en/of hormoontherapie.
Als de kanker niet volledig en
definitief genezen kan worden,
kan een curatieve chemo wel tot
remissie leiden. Dat betekent dat
er na onderzoek geen kankercellen
meer gevonden worden.
De remissie kan lang duren en de
patiënt leidt vaak een normaal
leven. Normaal wordt iemand
genezen verklaard zodra hij drie
tot vijf jaar in remissie is.
2. PALLIATIEVE CHEMO
VERLENGT HET LEVEN
VAN DE PATIËNT EN
VERMINDERT DE PIJN
Een chemotherapie kan ook
palliatief zijn als de kanker niet
kan worden genezen. Ze kan de
ziekte vertragen door de tumor
te verkleinen, door uitzaaiingen
te vernietigen of hun aantal te
verminderen. Zo kan de levensverwachting
soms met meerdere
jaren verlengd worden.
Een chemotherapie kan ook je
comfort en je levenskwaliteit verbeteren.
Doordat de chemo de
tumor verkleint, verzacht ze ook
de pijn en andere symptomen.
TOEDIENING VAN
CHEMOTHERAPIE
Meestal worden de geneesmiddelen
voor een chemokuur intraveneus
toegediend. Je krijgt
dus een spuitje rechtstreeks in
je aders of via een infuus. Maar
sommige middelen kun je ook
oraal innemen. Een chemotherapie
wordt bijna altijd in het ziekenhuis
gegeven, maar dan wel
ambulant.
CHEMOKUREN
Chemotherapie wordt in verschillende
keren gegeven. Tussen
twee kuren in wordt er altijd een
rustperiode ingelast om de gezonde
cellen te laten herstellen.
De duur van de chemokuren, het
aantal kuren en de dosis hangen
af van het type kanker, van het
doel van de chemo en van de
reactie van het lichaam op de
behandeling. Die reactie wordt
regelmatig geëvalueerd via medische
of andere onderzoeken.
Zo kan de behandeling indien
nodig worden bijgestuurd of kan
er worden overgeschakeld op
een andere behandeling.
WAT IS EEN POORTKATHETER
(‘PORT-A-CATH’)?
Sommige geneesmiddelen voor
de chemo zijn schadelijk voor
de wanden van de aders waar
ze doorgaan. Bij een chemotherapie
moet de patiënt vaak geprikt
worden. Om dat probleem
te omzeilen en nodeloze pijn
te vermijden, hebben artsen de
poortkatheter bedacht. Dat is
een klein reservoir dat via een
soepel slangetje verbonden is
met een groot bloedvat.
Het geneesmiddel wordt dan
niet meer rechtstreeks, maar in
dat reservoir gespoten. Vandaaruit
komt het middel in de ader
terecht waaraan het is vastgemaakt.
De katheter wordt tijdens
een kleine chirurgische ingreep
onder de huid geplaatst. Meestal
blijft hij tot twee jaar na het einde
van de behandelingen zitten.
DE CHEMOPOMP
De meeste chemo’s worden in
het ziekenhuis gegeven, maar
sommige chemo’s kunnen thuis,
op reis of op school gegeven
worden. Daarvoor plaatst de
arts een chemopomp, dat is een
klein automatisch kastje dat op
een herlaadbare batterij werkt.
Als het pompje aan een infuus
gekoppeld wordt, brengt het de
geneesmiddelen automatisch in
je lichaam.
ZORGGIDS ANTWERPEN | 219
Zorggids Antwerpen 2018 OK.indd 219 26/10/17 14:21