De belevenissen in Eigenbilzen van 1880 tot 1940 definitief

In het huidige gehucht Berenbroek, grenzend aan de heidevlakte bevond zich een klooster.
Een weg liep over de heide en leidde ter kerke, deze weg noemde men de Nonnenweg,
waarschijnlijk omdat deze hem gebruikten. Heden noemt men een zekere hoeveelheid land en
bos ‘het groen klooster, het is daar dat dit gebouw moet gestaan hebben.
Ten jaren 1203 of 1205 ontstond er een gevaarlijke en besmettelijke ziekte (pest) in ons dorp,
dat er vijf maanden woedde. In de Kronkelestraat (nu Braamstraat), die als dan een van de
voornaamste straten van het dorp was, stierven al de inwoners behalve een ouderling van
tachtig jaar. Deze straat bleef gedurende jaren verlaten, zodat zij met allerlei houtgewassen en
in het bijzonder bramen begroeid werd. Heden noemt men ze, verkleind als ze is, het
Breemestrèètsje (ook Oliestraatje) waaruit de naam geheel en al oorspronkelijk voortvloeit.
Wat van het klooster geworden is weet men niet. De Tempeliers die niet ver van Eigenbilzen,
op Jonckholt verblijven worden meestal aanzien, niet alleen als de vernietigers van het
klooster maar ook als de verdelgers van het kasteel, dat bijna aan de Nood-red-bos
(Noterbosch) heeft gestaan.
In 1262 werd Eigenbilzen een zelfstandige parochie, waaronder andere omliggende parochies
behoren, zoals Mopertingen en Hoelbeek.
Het wapenschild van Eigenbilzen vertoont een eik, waaronder twee vossen zitten. Van boven
leest men de Latijnse leuze “FIDE SED CUI VIDE” dit betekent “betrouw maar weet op wie”
Ons dorp behield de naam van Eikenbilzen tot in 1262, jaar van de scheiding met Gellik. Van
dan af schreef men Eygen, wat vrij betekent in plaats van eiken. De kerkelijke overheid,
weigerde alleen van naam te veranderen, want op de grote klok in de toren vervaardigd in
1642, lezen we nog Eikenbilsen.
Eigenbilzen, Gellik, Zutendaal, enz. maakten deel uit van het graafschap Loon.
Een wet, uitsluitend voor de landbouwers opgemaakt, bevatte wonder aardige reglementen
waarvan wij er hier enige laten volgen.
1. Ieder houder van duiven, mocht maar juist zoveel koppels duiven houden als hij
roeden land bezat of in leen en verbouwde.
2. De schaapherders mochten niet meer schapen te velde geleiden als zij roeden land
bebouwden.( zij mochten er wel meer houden maar die moesten in de stal blijven).
3. De bijenhouders moesten voor elke korf bijen een halve roede boekweit of sloor
zaaien en bezitten.
Tekst uit Het Algemeen Belang van 1893:
De loteling:
De loteling trekt naar de kazerne onbedorven en onervaren, daar valt hij in de handen der
remplaçanten de pest van het leger. Het zijn die, die de nieuwe aankomers naar het verderf
leiden, naar het spel, de dronkenschap en de ontucht.
17 februari 1894, militie, de opgeroepen soldaten moesten nog loten en daarom hield men elk
jaar in iedere gemeente een loting.
Voor Eigenbilzen waren dat in 1894:
Broux H., Karremans H., Lathouwers H., Meesters H., Meeuwissen J., Nivelle L., Nijssen
Th., Steegen H., Steegen Paulus, Welters L., Withofs G. en Withofs J.
En zo werd elk jaar tot in 1909 een loting verricht. Nadien is de militieloting afgeschaft.
April 1893, worden sinds enige tijd landbouwlessen gegeven, de laatste der voordrachten zijn
vooral belangrijk daar zij handelen over de melkerij. Onze gemeente vormt het middenpunt
om een samenwerkende maatschappij van melkerij op te richten. Hoelbeek, Mopertingen en
Gellik zijn kort genoeg gelegen om aan de winsten en voordelen van zulke maatschappij te
kunnen deelnemen.
44