FI-2020-004-IPAD

DE EERSTE E-BIKE /// VALSE START
aangedreven door vier accu’s, die in ebbenhouten
kisten tussen de benen van de berijders
hingen. De fiets maakte snelheid door
een combinatie van spier- en motorkracht.
Als de berijders meer trapondersteuning wilden,
kon de voorste man met behulp van een
schakelaar bij het rechterhandvat bepalen
hoeveel accu’s hij inzette. Maximaal kon het
systeem in één uur 25 watt per kilogram rijdersgewicht
produceren.
Dat is niet mis!
Zeker niet, en dat maakte de e-tandem tot
een ware attractie. Rond de eeuwwisseling
maakte de fiets een zegetocht langs Europese
en Amerikaanse vélodrooms, waar de
Franse topcoureur Albert Champion alle
snelheidsrecords brak. In het Parc des
Princes in Parijs reed hij in 1898 de 1000
meter in 56 seconden: 64 kilometer per uur
dus. Allemaal dankzij zijn gangmakers
Dacier en Jalabert op de Humber Electric
Tandem – zoals de fiets van Pingault ging
heten.
Waarom is dit verhaal zo
onbekend?
Waarschijnlijk omdat de racetandem geen
opvolger kreeg.
Gek toch, als hij zo’n succes
was?
Hij had ook wel wat nadelen, hoor. De fiets
was zwaar, groot en daardoor lastig te vervoeren.
Zoals alle vroege elektrische apparaten
ging het systeem om de haverklap stuk.
En dan was er nog de veiligheid. De zware
accu’s en motoren maakten de tandem instabiel
en de dunne rubberbanden konden het
gewicht en de snelheid nauwelijks aan. Dus
toen zich een fiets aandiende die veiliger, betrouwbaarder
en nog veel sneller bleek, was
het snel gedaan met de e-tandem.
Nóg sneller?
Ja, tegen de verbrandings motor was niet op
te boksen. En dus nam de tweetakt motorfiets
al snel de gangmakersrol op de baan
over van de elektrische tandem. Tot nu. Want
de rollen lijken zich weer om te draaien. Fossiele
brandstoffen hebben hun langste tijd
gehad en elektrisch rijden is de toekomst.
Ook op de wielerbaan, waar de elektrische
derny zijn intrede heeft gedaan. Mocht je als
liefhebber de uitlaatgassen en het lawaai
missen, zie die veredelde snorfiets dan maar
als een ode aan de eerste gangmakers in het
baanwielrennen: de besnorde durfals op de
elektrische tandem van Pingault. Ook mooi. •
S-BIKE
De eerste fiets met ondersteuning liep niet op elektriciteit,
maar op kolen. Al in 1868 bouwde de Amerikaan
Sylvester Roper een tweewieler met een complete
stoommachine aan boord, inclusief ketel en houtskoolvuur.
Het water liep vanuit een reservoir in het zadel
naar de boiler. Op tentoonstellingen was de ʼs-bike’ een
topattractie, kopers stonden alleen niet in de rij. Toch
bleef Roper heilig geloven in het kolenconcept. Decennia
later bouwde hij een compleet nieuw model, die hij
in 1896 mocht showen als pauzeact op de wielerbaan
van Boston. Tijdens een poging om zijn zojuist gezette
mijlrecord te verbreken (2 minuten en 12 seconden)
kreeg hij een hartaanval. Roper viel en stierf ter plekke.
Kun je zijn stoomfiets een vroege versie noemen van de
e-bike? Een beetje wellicht. Maar de uitvinder wordt
tegenwoordig toch vooral gezien als oervader van die
andere rappe tweewieler: de motorfiets.
APRIL 2020 « fiets.nl 111