YOKSULLUKTAN VARSILLIĞA -İSVEÇ- - Abana Gazetesi

DEM İ RBA Ş Ş ARL 173
Vikingler devrinde çoktanr ıya tap ılırd ı (bugünkü Isveççedeki
gün adlar ının ço ğu bu Tanrı adlarmdan gelir). Avrupa
ülkelerinin karada ve denizde savunmalar ın ı güçlendirmeleri ve
H ıristiyanl ığın Iskandinavya'da yay ılmas ıyla(*) Vikingler ak ınların
ı durdurdular.
SINIFLAR
O zamanlar, ayr ı ayrı yasaları olan küçük krralhklarla
yönetiliyordu Isveç. Krallan soylular seçerdi. Topraks ız köylüler
soylularm ve kilisenin topra ğın ı işlerdi.Kölelen**)d ışındaki
yaşhlar,"ting"(***) denilen yerlerde y ılda bir kez toplan ır, yasa
yaparlard ı. Yasalar yaz ılı olmad ığından "ting"lerde yüksek sesle
halka okunurdu. Bu toplanma yerleri giderek kentlere dönü şecekti.
H ıristiyanh ğın yay ılmasıyla halk "ting"ler yerine kiliselerde
toplanmaya ba şlad ı. Bundan böyle yasa yapma yerine
yap ılan yasalar; verilen kararlar dinleniyordu Soylular yönetimi
olu şmuş, halk üzerinde bask ı kurulmu ştu. Gerçek krallıklar
doğuyordu(****).
*) Isveç'e ilk Hıristiyan misyoneri Vikingler devrinde geldi (829). Birka'ya
gelerek kilise de kuran bu misyoner (Piskopos Ansgar), ancak birkaç ki şiyi
Hıristiyan yapabildi. Eski Tanr ılar etkiliydi! 1008'de bir kral (Olof Skötkonug)
Hıristiyan oldu. 11001i1 y ıllarda Skara, Linköping, Eskilstuna, Strügnüs,
Vhsterits ve Sigtuna'da (1130'larda Gamla Uppsala, sonra Uppsala)
piskoposluklar kuruldu. 1150 y ıllarında Isveç bir H ıristiyan ülkesiydi.
Kiliseler önceleri keresteden, daha çok ayalet (devlet) ba şkanları ve soylularca
yapt ır ıl ırdı. X111. yy' ın sonunda Finlandiya da H ıristiyanl ığa (ve 500
yıl sürecek Isveç egemenli ğine) geçti.
**) Kölelik 1335'te yasakland ı .
***) 'Ting' sözcü ğü bugün de kullan ılıyor. "Tingsrütt", yarg ılık, mahkeme;
"landsting", il genel kurulu (meclis) vb. Isveç parlamentosunun ad ın ın
"ting"siz olmas ına karşın (Riksdag), Norveç, Danimarka ve İzlanda'n ın
parlamentolar ı "ting"lidir: Stortinget, Folketinget ve Alltinget.
****)Isveç'te derebeyli ğin (feodalite), Avrupa'n ın öteki yerlerinden daha
önce ortadan kald ırılmas ını, ulaşım ın daha düzenli olmas ına bağlayanlar
var. K ışın uzun sürmesi nedeniyle yollar buz tuttu ğundan, daha yürünebilir
durumda oluyordu. Akarsular dondu ğundan, köprüye gereksinim olmuyordu.
1987-88 k ışı Ilik geçince, asfalt olmayan orman içi yollar ın ın donmamas ı
yüzünden, kereste ta şıması yeterince yap ılamam ış ve orman endüstrisi bunal
ım ın eşiğine gelmiş ti.