YOKSULLUKTAN VARSILLIĞA -İSVEÇ- - Abana Gazetesi

YOKSULLUKTAN VARSILLI ĞA -ISVEÇ.— 202
geli ştirdi. Öteden beri durumdan ho şnut olmayan soylular,
1792'de Kral ı (bir maskeli baloda, tabancayla) öldürdüler.
ISVEÇ'IN
SON SAVA Ş LARI
Fransa'da Napolyon Bonapart ortaya ç ıkmış ; İngiltere
ve Rusya ile sava şlara ba şlam ış t ı. Yeni Isveç Kral ı Gustav IV
Adolf, önce yans ız kald ı , sonra Rusya'n ın yan ında (Fransa'ya
kar şı ) sava şa girdi (1805). Iki y ıl sonra Rusya, Fransa ile bar ışarak
Isveç'e sald ırd ı. Isveç, Danimarka yüzünden kuzeyde yeterli
kuvvet bulunduramad ığmdan, Finlandiya ve Aland' ı (ada) - Rusya'ya
b ırakt ı . (1808). Bu sava şlarda Isveç, topraklar ı n ın üçte
ve halk ın ın dörtte birini yitirdi. Kral ın siyasas ım be ğenmeyen
yüksek subaylar, darbeyle Kral ı ülke d ışı na sürerek, yeni bir
anayasa yapt ılar. Sürülen Kralm amcas ı Xlll. Karl krall ığa getirildi
(1809). Kralla Riksdag yetkileri payla ş t ılar. Riksdag yine 500
y ı l önceki gibi dört s ın ıftan olu şuyordu.
Ya ş l ı Karl XIIPtin çocu ğu yoktu. Napolyon'un generallerinden
Jean Baptiste Barnodotte (Karl XIV J ohan olarak) Prens
seçildi (bugünkü Kral, bu Frans ıf ın soyundand ır).
Prens Karl XIV _lohan, Rusya'dan Finlandiyaiy ı geri alma
sava şı yerine, Danimarka ile sava şmaya yeğledi. Danimarka'
ya güneyden (Almanya üzerinden) sald ırd ı . Yenik duruma dü şen
Danimarka, Norveç'i Isveç'e b ı rakmak zorunda kald ı (1814): Bu,
Isveç 'in son say:I şidir (isveç -Norveç birli ği, 1905'te bar ışç ı yollarla
çözüldii)..
YENI SINIFLAR
1800'lii y ıllarda tar ı ma ve endüstriye yeni makineler girdi.
Topraks ı z köylülerin ve i şsizlerin ço ğalmas ı , sorunlar ı da ço-
- ğaltt ı . Avrupa'daki 1848 Devriminin(*) de etkisiyle, bu s ı n ı flar,
*) 19. yy'da, Avrupa'da buharl ı makinenin bulunu şu ve h ızl ı sanayileşmeye
ko şut olarak, ço ğunlu ğunu işçilerin olu şturdu ğu büyük kentler olu ştu.
Sanayi Devrimi olarak da adland ır ılan bu olu şumla yeni bir s ınıf ortaya ç ıkt ı :
Işçi s ın ıfı. Bu yeni s ın ıfın haklar ı da savunulmaya baş land ı. K Mıtrx ve F Engels
gibi dü şiinürler "sosyalizm" ve "komunizm" kavramlar ına aç ıkl ık getirdiler.
Fransa ba ş ta olmak üzere birçok ülkede kar ışıkl ıklar oldu. Fransa'da
krall ık devrilerek cumhuriyet kuruldu (1848). İ talya ve Prusya'da anayasalar
yürürlü ğe girdi. Avusturya'da toprak köleli ği son buldu. Öteki Avrupa
ülkeleri yurtta şlar ı da çeşitli.iidünler ald ılar.