YOKSULLUKTAN VARSILLIĞA -İSVEÇ- - Abana Gazetesi

YOKSULLUK ÇAĞ LARI 39
EN ÇOK SU VASTERAS'TA
İsveç'te en çok suyu (günde 501 litreyle)sterU,belediyesinde otu-
ranlar harcar. Vsters'ta su, savurganl ık yapacak denli ucuzdur da...
Ülkenin en kurak (!) yeri Halmstad't ır. Orada oturanlar günde 265 lit-
re su ile yetinirler.
(Sverige i siffor, Stokholm, 1985, Sayfa 220)
Kadınlar saçlarını seyrek y ıkardı. Ama daha çok, evde
-haz ırlanan, güzel kokularla kaynat ılmış öküz iliğinden pomat
sürerlerdi. Ba şkaca, ince di şli tarakla taranarak ba ş bitleri ay ıklanmaya
çalışılırdı. Bitler iyice (ba şa) sararsa, saçlar, kaynat ılmış
bitotu ile y ıkanırdı.
Bitler, kirli, seyrek y ıkanan tüm giysileri de severdi.
Smalandh bir uşak şöyle ba ğırmış : 'Allah kahretsin! Bu gömleği
de bit sarmış, giyen daha on bir ay bile olmad ı !'
Stokholm, yüz y ıl tümüyle hamams ız kaldı. 1820'de
Norrbro'da aç ılan tek hamam, tüm Stokholm halkı içindi.
Stokholmlulann temizliği konusunda gerçek u ğraş veren Carl
Curman'dı. Bugün de çalışan, 1869'da Söder'de Stura badhuset'i
(hamam) ve 1885'te Sturebadet'i açt ı. Orada küvet banyosu,
doktor olarak Carl Cunnan' ın sıcak propoganda yaptığı ilaçh
çamur ve deniz yosunu banyolan yap ılırdı. Türk hamam ı ve sauna
da vardı. Önce keselenilerek temizlenilen; saunaya girilen;
sonra da hamamırl restoramnda ö ğle yemeği yenen olağan bir
cumartesi eğlence' yeriydi. Evlere y ıkanma yerleri (banyo) girene
dek, hamam kentlilerin ya şamında büyük rol oynad ı. 1880'
lerde Prens Gustav V (bugünkü Kraldan önceki, 1973'te ölen
Kral) için saraya bir banyo yaptırildlysa da, banyolann büyük
konutlara girebilmesi 1910 11ara; küçük konutlara girebilmesi
de 1930 öncesine rastlar." ("
AMERIKA'YA GÖÇ
1800'le 1850 arasında Isveç'te oturanlar ın sayısı 2,5
milyondan 3,5 milyona (elli y ılda %52); 1865'te 4 milyona ç ıktı.
Bu dönemde doğumlar artmamakla beraber, ölümler azald ı .
Bunun başlıca nedeni, uzun barış dönemine ko şut olarak, ki şilerin
sa ğlık ve besin bakan ına daha iyi özen gösterilmesiydi.
Jane Fredlund, SA levde vi, VAsterAs, 1971 (sayfa 16, 44-49).