YOKSULLUKTAN VARSILLIĞA -İSVEÇ- - Abana Gazetesi

YOKSULLUK ÇAĞ LARI 31
tan kınhrdı. 1750'den önce kilise kay ıtları tutulmadığından, lurılmalar
üzerine eldeki veriler çok k ısıth.
Eldeki en eski kaynaklardan biri, 1232'de Piskopos
Uffe'nin Lund'tan Papa'ya yazd ığı mektuptur. Piskopos Uffe
mektubunda, bir önceki y ıl hayvanların da açlıktan kırıldığını ;
içinde bulundukları yıl durumlarının daha kötü olduğunu;
halkın büyük bir bölümünü açh ğın götürdüğünü yaz ıyordu. O
dönem üzerine elde yeterli veri bulunmad ığından, "halk ın büyük
bir bölümü"nün say ısal çokluğu bilinmiyor.
1296 ve 1306 y ıllarında Isveç "zor" birer y ıl yaşadı.
1331 yılı "zor" 've "sert"ti. Kar kal ınlığı "beş alnar"dı (297
cm). 1750'den önce açhk y ılları olarak belgelere geçebilen y ıllar
da şöyle: 1336, 1404, 1408, 1437-38, 1440, 1442-43,
1596-98 (*L
Kıthk yıllarında ağaç kabukları, atalarının çok uzun
ve acı deneyimleriyle, Isveç halk ının günlük ekmeğini oluşturuyordu.
Bu deneyimlerde hayvanlar ın yol göstericili ğinden de
yararlan ıldı.
Ağaç kabuklarından baharcıa ve temmuz sonuna dek
yararlanılabilir. Ağustos "kül" ay ıdır. Zamanı geçirilirse hem
*) V Moberg, "Isveç Tarihim" adl ı yap ıtında 1596.98 açl ık y ıllarını ayrıntd
ı olarak anlatır. Açl ıktan tüm Isveç ve kom şuları etkilenmiştir. Orta
Isveç say ılan yerlerdeki (Vistergodand, Vürmland, Dalarna ve Hillsing-
land) 1596-97 yılları durumu üzerine şunları yazar:
"... Çalışanların üzerlerindeki giysiler ( ıslakl ıktan) çürüdü. Kald ınlabilecek
bir kum ot yoktu (...). Bozulan yeniler hayvanlar ın hastalanmas ına neden
oldu. Yığmla öldüler. ölen hayvanların eti, ne kedi ne de köpe ğe verilebiliyordu.
Kilerlerde ve yemliklerde tükenen (bir önceki y ıldan kalma) ürünlerin yerine
koyabilecek hiçbir yiyecek yoktu. Kişiler, her düşünülebilecek yiyecekleri
sağlayabilmek için aray ış içine düştüler. A ğaç kabukları, fınd ık
çaldann ın yaprak ve tomurcuklan, türlü otlar, ısırgan, türlü ağaç köleleri
yediler. Buldukları tüm kemikleri öfflitüp un yaparak de ğerlendirdiler. Besin
azlığından, kişiler güçten dü şerek gevşer, ağır iş yapamazlard ı. Un yap-
mak için kullandıkları el de ğirmenlerini çevir en düşüp ölenler oluyordu.
Kıştan bahara dek açl ıktan ölenler say ılamayacak çokluktayd ı. Gömülmemiş
ölüler her yerde gürülebilirdi: Içerde ve d ışarda. Ah ırlarda, barakalarda,
ambarlarda, yendilderde, yollarda vefieçitlerde. öyle ölülere rastla-
mrd ı ki , ağızlannda ot kıpaçlan bulunurdu.
(Vilhelm Moberg, Min svenska HIstoria, Stokholm, 1977, Sayfa 303-304)