YOKSULLUKTAN VARSILLIĞA -İSVEÇ- - Abana Gazetesi

YOKSULLUK ÇAĞ LARI 29
AÇLIK
Isveçli önce arpa ekme ğini tattı. Daha sonra çavdar
ve yulafı ö ğrendi. Bu ğdayın yetişebilmesi için sert (a ğır) toprak
gerekliydi. Ortaça ğda(*) yaln ızca yukar ı sınıflann tüketebildiği
buğday, 1800'lerde düzlüklerde yetiş tirilmeye başlandı .
S ıradan halk, bu ğday unundan pastay ı bile düğün; dinsel tören;
ölüm töreni ve büyük bayramlarda tadabilirdi. Bu ğday ekmeği,
Isveç halknun günlük sofrasma yüzy ılınuzın başlarında girebildi.
Kuzey halk ı uzun sürelerle k ıtlık yılları yaşadı. Tar ım,
hava ko şullarının elvermesine ba ğlıydı. Uzun kuraklık ya da yağış
tanmı olumsuz yönde etkiliyor; k ışın da uzun sürmesi
halkı açlıktan lonyordu. Sava şların da ard ı arkası kesilmediğinden,
dayan ıklı besinlere çok gereksinim duyuluyordu. Yulaf,
at yemi olarak da tüketilirdi.
DI Ş SATIM
(1769-71'de, Yüzde Olarak)
Demir-çelik 66,8
Orman Ürünleri, Katran, Zift 10,9
Bal ık 9,1
Bakır, Pirinç 8,7
Ötekiler 4,5
TOPLAM 100,0
(Kaynak:. Historisk statistik för Sverige, Stokholm, 1972)
Baş besin, bugün bile yedikleri lapa'yd ı (gröt). Lapa,
arpa; yulaf ve çavdardan (k ıthk y ıllarında ağaç kabuğu da karıştırılarak)
yap ılırdı(**). Özellikle Kuzey Iskandinavya'da kurtulmu
ş göl balığı ekmek yerine yenirdi (16. yy'da bal ık tüke-
49 Avrupa'da Ortaça ğ, genellikle Bat ı Roma Imparatorlu ğunun yıkılmasıyla
(476) Amerika'n ın bulunuşu (1492) aras ını kapsar (Türkiye'de
476-1453). Isveç'te ise, Vikinglerin sonu (1060) ile Yasa döneminin ba ş -
laması (1520) arasındaki zamand ır.
**) Britt Sandquist-Bolin'in "Bonnier'in Yemek Kitab ı" (Bonniers kokbok,
Stokholm, 1982) adl ı yap ıtından, 4-5 kiş ilik yulaf lapası :
4 dl su, 4 dl yulaf tanesi ve yar ımla bir çay kaşığı arası tuz karış tırıl ıp,
(tencereyle) oca ğa konur. Bir yandan (arada) kar ıştırılarak kaynatd ır
(pişirilir). Ateş ten indirilerek 3.5 dakika kapal ı olarak dirdendirilir. Tastara
konulmadan önce kar ıştınl ır.