YOKSULLUKTAN VARSILLIĞA -İSVEÇ- - Abana Gazetesi

PATATES 85
de de yeti ştirilebilmesi için çalışmalar yap ılmaktad ır(*). Isveç
Tarım Üniversitesinin (Lantbruksuniversittetes) Svalöv'deki bölümünde
tohumdan patates yeti ştirme çah şmaları yap ıl ıyor.
Ultuna'da da tohumdan patates yeti ştiriliyor. Ultuna'da uzmanlar,
so ğuk iklimlerde patates yeti ş tirme çalışmaların ı başarıya
ulaştırmak üzereler. Birkaç y ıl sonra, sıfırın alt ında 10 derecede
yemyeşil patates tarlalan olu şturulmas ı olanağı doğabilecek.
EKMEK YERINE PATATES
Evinizde patatesiniz varsa e ğer, hiç olmazsa f ır ıncm ızda
ekmek; çuvahn ızda un kalmad ığı zamanlarda paniğe kap ılmay
ın! Patates ha şlaym ve yiyin ekmek yerine. 1912'de, Danimarkalı
Fredrik Madsen, bir y ıla yak ın yaln ızca patates yiyerek
ya şad ı(**).
Ünlü Isveç Ozan ı Esaias Tegner (1782-1846), yoksulluk
y ılları da say ılan ya şadığı dönemi şu üç sözcükle tan ımlar:
*) Peru'nun ba şkenti Lim a'da bulunan Uluslararas ı Patates Merkezi (CIP),
Isveç'in de deste ğiyle 1972'den beri çal ışmalar ın ı sürdürmektedir (Isveç bu
kurulu şa 1986'da 6,5 milyon kron verdi).
Bilindiği gibi patates, daha çok yumrular ı ekilerek yeti ş tirilmekte; bu
yumrular s ıcak ülkelerde, bir sonraki ekime dayanmamaktad ır.
CIP, patates ekimi için, çürümeden y ıllarca dayanabilen, yöresel iklimlere
uyumlu tohumlar üretmektedir. Çin, Siri Lanka (Seylan), Vietnam gibi gelişmekte
olan 35 ülkede bu yöntemle ba şar ıl ı sonuçlar al ınm ış t ır. Bir avuç
tohumdan on ton patates üretilebilmektedir. Ekim yap ılacak yerin durumuna
göre tohum çimlendirilerek ya da do ğrudan bu ğday gibi saç ılarak
ekilmekte ya da fidelikte yumru yeti ştirilmektedir.
Isveç'te bu yöntemin uygulanabilmesi için (yaz ın k ısal ığı nedeniyle), to-
humdan yumru yeti ştirilmesinin kapal ı yerde (sera) yap ılmas ı gerekiyor.
**) Danimarkal ı Fredrik Madsen, 1912 y ıl ın ın 309 gününde yaln ızca pata
tes yiyerek "dünyan ın en çok patates yiyen adam ı " san ını kazand ı. Madsen,
doktor gözetimi alt ındaki denemesine 8 Ocakta ba şlad ı. 4 Temmuzla 8
Ağustos aras ında (-34 gün) denemeye ara vererek izinini kulland ı. 17 Ara
hkta denemeyi b ırakt ığında, sa ğ l ığını hiç yitirmedi ği görüldü.
Deneme boyunca Madsen, günde 4 kg dolay ında patates yiyordu. Sabahlar
ı haşlanm ış patatesi bitkisel ya ğda k ızartarak; ak şamlar ı da haşlanm ış
patatesin ezmesine bitkisel ya ğ karış t ırarak yiyordu. 2,5 kg kadar patates
tüketti ği ak şam yemeklerini bir buçuk saatte yiyebiliyordu.
(P Gunnar Andersson'un "Mest om mat" adl ı yap ıtı ndan özetlendi.
Stokholm, 1980, sayfa 79-82)