YOKSULLUKTAN VARSILLIĞA -İSVEÇ- - Abana Gazetesi

YOKSULLUKTAN VARSILLI ĞA - İ SVE(:- 182
bekleniyordu. Ama Karl, "krallarma sayg ı l ı olmay ı bilmeyen bu
cumhuriyet"te kral olmak isthinedi., Polonya Eski İstanbul Büyükelçisinin
o ğlu Leszcznsky'yi kral yapt ı. Polonya Kardinal'i
(l') bu ki şinin çok genç oldu ğunu ileri sürdüyse de, "benim ya şımdad
ı r!" diyerek tersledi. Gerçekten o zaman, her iki genç de 22
ya şı ndayd ı (I705).
1708'e dek Karl Polonya'da dola şarak sava şlar kazand ı .
Polonya ve Litvanva Ruslardan temizlendi. Bu arada Ruslar da
Balt ık'a iyice yerle ş tiler.
Karl, Çam kar şı son darbeyi indirmeye haz ırlan ırken,
Rus tehlikesinden etkilenen ülkelerin temsilcileri (Estonya, Livonya
ve Volonyahlar) de beraberindeydi. Ukrayna Hetmam Mezappa
da Karl'a kat ı ld ı . Moskova'ya Ukrayna üzerinden yilrünecekti.
1708-09 k ışı. çok sert geçmi ş ; so ğuktan ölenlerin çokluğu,
bir iki alan sava şı ndaki yitiklere e şit olmu ş tu. Ruslar. çekildikleri
yerlerde ne varsa yak ıp y ıkiyor; yiyecek b ıraknuyorlard ı .
Bu ("ununda, isveç'ten yola ç ıkan Levenhaupt yönetimindeki
kuvvetler gelmeden Moskova'ya yilriinemezdi. Karl, Ukrayna'ya
gelmekte dünyan ı n d ışı na ç ıkm ış gibiydi. Buyruklan gerekli yerlere
zaman ı nda yaram ıyor; Levenhaupt yava ş hareket ediyor,
bir türlü orduya yeti şen ıiyordu.
Karl, bir bak ıma kom şu oldu ğu Osmanl ı Devletini kazanmay
ı dü şündü. Özellikle K ı r ı m Ham Devlet Gerav Hank' kolayca
anla şabilece ğini umuyordu. K ı r ı m Hanl ığıyla ili ş kiler oldukça
eskiydi. 1630'da K ı r ı m Ilan ı n ı n yollad ığı elçiler, Finlan-
-diya üzerinden Isveç'e gelmi şlerdi. IV. Mehmet devrinde Isveç
Kral ı X. Karl Gustav, Osmanhlarla bir anla şma yapmak istemi şti. .
Istanbul'a ilk Isveç elçisi 1.656'da gelmi ş ; 1657'de K ır ım'a
adamlar yollannu ş t ı . Karl, 1705'te Polonya'da Lambergli ald ığı
zaman, tutuklarevine at ı lmış elli . kadar Türk - tutsa ğı bulmu ş .;
bunlar ı giyindirerek Türkiye'ye yollanu ş t ı . 1707 y ı l ında da Bender
. Koruyucusu ve Özü Valisi Çerkez Yusuf Pa şa, Ruslardan
gelecek tehlikeleri çok iyi sezdi ğinden, Mehmet A ğa ad ı ndaki
elçiyi Karl'la gdrü şmek üzere Polonya'ya yollam ıştı . Mehmet
Ağa, Karl'a yard ımdan söz etmi ş , ama Karl, o s ıralarda Isveç.
kuvvetleriyle Çar ı yeneceğine güvendi ğinden olacak, Osmanl ı -
*) Kardinal, Papa'y ı seçen, dan ışmanl ığı n ı yapan yetmi ş kadar ba şpapazdan
her biri.