YOKSULLUKTAN VARSILLIĞA -İSVEÇ- - Abana Gazetesi

BOLLUK ÜLKESI 13
1970 başlarında kişi ba şına dü şen ulusal gelirde ve i şçi ücretleri
çokluğunda Avrupa'da birinciydi.
Iskandinavya ülkeleri aras ında kalk ınma Danimarka
dan başlar. 1920'lerde Danimarka "örnek ülke"ydi. En sbn
kalkınan Iskandinavya ülkesi Finlandiya'd ır. Ama nedense
Türkiye'de Finlandiya örnek ülke olarak işlenmi ştir (*).
Beyaz Rus yazan Grigoriy Petrov'un 1925'te Bulgaristan'da yay ımlanan
"Beyaz Zambaklar Memleketinde-Finlandiya" adl ı yap ıtı, 1928'de
Türkiye'de de yay ımlandı (A Haydar Taner çevirisi). Yap ıtta, "Finlandiya
gibi küçük ve geri kalm ış bir ülkenin, nas ıl Avrupa'n ın bir bay ınd ır yeri"
durumuna getirildi ği anlatılmaktad ır.
Hilmi Kitabevince yay ımlanan yap ıt büyük ilgi görür. Devletçe sat ınal ı-
n ıp Harp Okulu ve ö ğretmen okullar ın ı bitirenlere arma ğan edilir. " İlkö
ğretim Dergisi" için 25 bin basıl ır. 1964'e dek tam on bir kez bas ıl ır.
Yap ıt, 1968'de, yine Bulgarcadan, M Türker Acaro ğlu'nun "tam olarak"
çevirisi ve "Ak Zambaklar Ülkesinde-Finlandiya" ad ıyla yay ımlanarak
"ayd ınlara armağan" edilir (Tekin Yay ınevi-İstanbul).
Ben bu yap ıtı 1950'den önceki ö ğrencilik yillanmda "co şkuyla"; Isveç'e
geldi ğim y ıllarda da (1970'ten önce) "ku şkuyla" okudum. İskandinavya
ülkeleri üzerine bilgilerime ko şut olarak, kuşkular ım da art ıyordu.
Türk okuruna neden Isveç (ya da Danimarka) de ğil de Finlandiya örnek
gösterilmi şti? Ekonomik aç ıdan Finlandiya, Iskandinavya ülkeleri
arasında hiç bir zaman sonunculuktan kurtulamam ıştı. Yap ıtta siyasal
bağımsızl ık savaşım ı da verilmiyor. Yap ıt ın yay ımland ığı yıl (1925) Finlandiya,
(1917'den beri) ba ğıms ız bir ülkedir. Bu durumun, yap ıt ın iki
yerinde belirtilmesine kar şın, bağımsızl ık savaşım ı üzerine tek sözcü ğe
bile rastlanam ıyor. Terşine, yap ıt boyunca Finlandiya'y ı Rus yönetimi
altında görüyoruz. isvek yönetimindeki (1808 öncesi) devlet görevlileri
yerilerek, Rus yönetimi övülür.
t .
Snellman başta olmak üzere, ünleri ülke s ınırlarını aşan kişiler olarak goşterilen
Tatile' Kral ı Yarvinen, Ayakkab ı Kral ı Okunen, Yumurta Kral ı Tomas
Gulbe ve Papaz Luka Makdonald' ın adlarını alt alta yaz ıp, çal ış tığım
fabrikadaki Finli arkada şlanma (sonra da yaklaşabildi ğim her Finliye)
göstererek, bu adlardan ne anlam ç ıkard ıkların ı sordum. Başvındu ğum
elli kadar Finliden hiçbiri, bir bak ış ta bu adlardan bir anlam ç ıkaramad ı .
Anlam ç ıkaramayan kişilerin içinde Finlandiya'da on be ş yıl ö ğrenim
gömriiş olanlar da vard ı. Ünlü kişiler üzerine ipuçlar ı verince, üç-dördü
"Snellman" ad ın ı an ımsayabildi. Kahraman ım ız Snellman' ın doğum yeri
(Kuopio) belirtilmemiş olsayd ı, bu kişilerin an ımsad ığı , Finlandiya tarihinin
ünlü Johan Vilhelm Snellman' ım (do ğumu Stokholm, 1806), yap
ıtta anlatılan Snellman sanacakt ım.
"Ak Zambaklar Ülkesinde-Finlandiya" yap ıt ın ın Fince bask ısın ı (Valkoliljojen
maa-Suorni, 1978) Finlandiya'dan getirttim. Yap ıt Türkçeden (Türkçe
bask ıdan elli y ıl sonra) çevrilmi ş ti ve öteki Bat ı dillerinde çevirisi yoktu.
Acaroğlu'nun önsözü yerine konan Rae Murhu'nun önsözü, yap ıt üzerine
düşündüklerimi (yap ıtın düş ürünü oldu ğunu) do ğruluyordu (HTY).