YOKSULLUKTAN VARSILLIĞA -İSVEÇ- - Abana Gazetesi

YOKSULLUKTAN NARSILLI ĞA 49
SOSYAL DEMOKRATLAR
GELIYOR
Isveç 'teki "emekçi" s ın ıfın ın gelişimi İngiltere, Almanya,
Fransa gibi ülkelerdekine.benzemiyordu. Ülkeye endüstri geç girmi
şti. İkincisi, endüstrile şme ormandan ba şladığından (ilk endüstri
odak noktalar ı olan "bruk"lar orman içlerinde kurulduğundan),
orman ya da tar ım ağalar ının toprakları içinde olu şuyordu.
"Bolluk ülkesi"nin be şiği olan bu "bruk"lar, ço ğu kez
çok güçlü olan tek ki şilerindi. 19. yy' ın sonlarına dek, patronun
izni olmadan i şyeri de ği ştirilemezdi.
Marksistlerle öteden beri ili şkisi bulunan -August Palm,
1881'de Danimarka'dan Malmö'ye (Isveç) geçerek, i şçi sendikaları
içinde toplumcu dü şünceleri yaymaya ba şladı. Palm; ba şlangıçta
çok az ba şarı sağlayabildi. Alman Sosyal Demokrat Partisinin
tüzüğü ve öteki yay ınlar Isveççeye kötü çevrilmi şti. Dağımk
durumda olan sendikalar, sosyalist eğilimli görünmek istemiyorlardı
.
Palm, siyasal karargâhm ı Stokholm'a ta şıyarak, "Social
Demokraten" adl ı gazetesini ç ıkarmaya ba şlad ı (1885). Iki y ılda
çevresinde 26 seçkin ki şi olu şturdu. Bu 26 ki şi, Isveç sosyal demokrasisinin
ilk büyük ki şileri oldular. Riksdag'a (parlamento)
ilk Sosyal Demokrat parlamenter (1896), hükümete ilk Sosyal
Demokrat bakan (1917) ve ilk Sosyal Demokrat ba şbakan (1920)
bu 26 ki şi aras ından ç ıkt ı .
1889'da kimi sendika temsilcileri Stokholm'da toplanarak,
Isveç'in ilk modern partisi olarak Sosyal Demokrat Partiyi
(*) kurdular. Ama, 250 kadar sendikadan yaln ızca 50 kadar ı
partiyi destekledi. 1898'de I şçi Sendikaları Konfederasyonu
,a1
.. Ş una ku şku yok ki Isveç, birinci ku şak göçmenlerin yapt ığı türden
i ş lerin yava şça ortadan kalkt ığı bir teknolojik de ğ i ş me sürecine girmi
ş bulunuyor. Ekonomik bunal ımdan ç ık ışın i şaretleriyle birlikte
sanayide bilgisayarlar, robotlar, di ğer elektronik ayg ıtlar h ızla yay ı l
makta. Isveç, süratle en büyük sermayenin bilgi oldu ğu, bilginin 'altyap
ı ', üretimin 'üstyap ı' haline geldi ğ i bilgi toplumu olma yolunda."
( Şahin Alpay, Cumhuriyet, 5 Aral ık 1984)
*) Sosyal Demokrat Parti (SDP), Sveriges Socialdemokratiska Arbetareparti
(Isveç Sosyal Demokrat I ş çi Partisi), SAP, S.
f 4