Bildiri Kitabı - Kitap3

Amerika’da ve Uzakdoğu’da birçok sanatçı seramik eserlerini insan saçından yapılmış
fırçalar yardımıyla bezemişlerdir.
Pişmiş toprak ve saçın birlikte kullanıldığı bir başka alan porselen bebek
üretimidir. İlk kez 1770 yılında İngiltere’nin Cornwall kentinde üretilen porselen
bebeklerin üstün kaliteli özgün örneklerinde geçmişte de bugün olduğu gibi saç olarak
naylon yerine virgin human hair olarak adlandırılan, kimyasal işlem görmemiş insan
saçlarının kullanıldığı görülmektedir. İnsan saçının bu tasarımlara kattığı nitelik oldukça
önemlidir. 18. yüzyıldan bugüne kadar üretilen ve insan saçı kullanılarak tasarlanmış bu
bebekler özenle aranan parçalardırlar ve alıcılar ile koleksiyoncular için cazibe
uyandırmaktadırlar.
Söz konusu insan saçı ve pişmiş toprak olduğunda, bugün Amerika kıtasında
hala yaygın olan ve Horsehair Pottery olarak adlandırılan bir yöntemden bahsetmek
gerekir. Amerikan yerlilerinin keşfettiği ve uyguladıkları bu yöntemde, çömlekçi
tornasında şekillendirilen toprak kaplar çok iyi perdahlandıktan sonra fırınlanır. Bisküvi
pişiriminin hemen ardından ısı 760 °C’a düştüğü zaman seramiklerin üzerlerine at kılları
atılır. Bu teknikte at kılının kullanımının tercih edilme sebebi oldukça uzun ve kalın
olduğu için daha etkili izler bırakmasıdır (ŞEKİL 2). Kılların yüzeye değdiği yerlerde
siyaha yakın koyu renkte net çizgiler oluşur. Kılların yanmasıyla ortaya çıkan duman ise
yüzeyde renk değişikliklerine sebep olarak farklı efektler ortaya çıkarır
(http://www.robdrexel.com). Bu teknikte at kılına alternatif olarak, elde edilmek istenilen
etkinin yoğunluğuna göre insan saçı, kedi, köpek ve kuş tüyleri de kullanılmaktadır. Gary
Yellow Corn Louis gibi bazı sanatçılar bu yöntemle ürettikleri eserlerinde insan saçı
kullanmayı tercih etmektedir (ŞEKİL 3).
Sanatsal seramik tasarımlarında saç kullanılmasına bir başka örnek olarak
Amerikalı sanatçı Judith Fegerl’in 2006 yılında porselen ve insan saçını birlikte kullandığı
4. ULUSLARARASI ESKİŞEHİR PİŞMİŞ TOPRAK SEMPOZYUMU 517