Bildiri Kitabı - Kitap3

Türkler ise çanı genellikle Hristiyanlık kültürü ile özdeş tutmuş, bu nedenle
de İstanbul’un fethiyle çanlar kullanımdan kalkmıştır. Ancak yaygın bir
biçimde çiftlik hayvanlarında kullanılmaya devam etmiştir. Okullarda
teneffüs ve ders saatlerini bildirmek amacıyla saatli elektronik zillere kadar
kullanıldığı bilinmektedir. Yine şehrin sembolleri haline gelen saat
kulelerinde de çanlar görülür.
Şekil 1: Mingun Çanı – Burma
Figure 1: Mingun Bell - Burma
Uzak Doğu’da çanlar tarih öncesi dönemlerden başlayarak önemli yer
tutmaktadırlar. 5000 yıllık geçmişe sahip Uzak Doğu çanlarının hem politik
hem dinsel anlamları vardır. Müziğin cennet, yeryüzü ve hanedanlık
arasında bir armoni sağladığına inanılmaktadır. Batıda kötü ruhları
kovduğuna dair inancın aksine çanlar Uzak Doğu’da gelecek nesillere
seslenen cennetten gelen ses olarak tanımlanır ve kovucu değil davet edici
özelliği ön plana çıkartılır.
Çanların temel ve en yaygın kullanım amaçlarından biri ise işaretleşmedir.
Çanlar saat başlarını belirtme, yas ve şenlikleri duyurma, tapınmaya
çağırma, tehlikeyi haber verme amacıyla kullanılmaktadır. Sahipleri izlerini
bulsun diye hayvanların boynuna asılan çanların yanı sıra, işaret verme
amacıyla ulaşım araçlarında kullanılan çanlar da vardır. Demiryolu
istasyonlarında trenin geliş veya kalkışını bildirmek, gemilerde yolculara ve
gemicilere yemek vaktinin geldiğini haber vermek ve olağanüstü bir hal
karşısında onların güvertede toplanmasını sağlamak için de
kullanılmaktadır. Günümüzde çanların dinsel ve uyarma amacıyla kullanımı
çok azalmış, buna karşılık müziksel kullanımı artmıştır.
528
BİLDİRİLER PROCEEDINGS
4