Ryzyko poważnych awarii rurociągów przesyłowych ... - MANHAZ

3.1.3. Skutki
Określenie skutków nie jest wyłącznie procesem deterministycznym, ponieważ istnieje
zawsze pewien stopień niepewności "losowej" w ich określeniu. Na przykład liczby ofiar
katastrof samolotowych mogą znacznie się różnić między sobą. Wypadkowi określonej
kategorii można przypisać pewien zakres tzw. poziomów zniszczenia i każdemu poziomowi
możemy przypisać określony poziom ufności, który jest odzwierciedleniem naszej aktualnej
wiedzy o zjawisku. Typowym zadaniem analizy probabilistycznej oceny skutków jest
dostarczenie wiarygodnych wartości oczekiwanych skutków i określenie przedziałów ufności
dla uzyskanych wyników.
Realistyczna ocena skutków wymaga w ogólności modelowania wszystkich możliwych
zjawisk fizycznych i chemicznych towarzyszących procesom awaryjnym. To z kolei pociąga
konieczność stosowania odpowiednio zaawansowanych programów komputerowych i
wiarygodnych zestawów (bibliotek) danych.
Należy wyróżnić następujące etapy w obliczania skutków:
- oceny źródeł uwolnień dla każdego scenariusza awaryjnego:
• rodzaj substancji;
• jej stan fizyczny;
• masa i prędkość masowa wypływu uwolnionej substancji;
• przedział czasowy uwolnienia;
- obliczenie dyspersji uwolnionej substancji i wyznaczenie koncentracji tej substancji
w środowisku w funkcji czasu i położenia;
- obliczenie skutków skażeń toksycznych, pożarów i wybuchów.
Ze względu na złożoność zjawisk fizycznych zachodzących w stanach awaryjnych złożonych
obiektów technicznych oraz niejednokrotnie brak dostatecznego materiału doświadczalnego
mogącego potwierdzić słuszność hipotez, przy analizie tych zjawisk posługujemy się techniką
drzewa zdarzeń. Punkty rozgałęzień tego drzewa nie są wyznaczone przez stan pracy, czy też
uszkodzenie odpowiedniego systemu, ale modelują nasz stan wiedzy o możliwości
zachodzenia różnorodnych zjawisk fizycznych. Każdej gałęzi w drzewie fenomenologicznym
przyporządkowane jest odpowiednie prawdopodobieństwo wyrażające stopień ufności co do
możliwości rozwoju zjawisk przez wybraną gałąź. Modele: wypływów awaryjnych
69